Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 19]
| |
Ydelheydt.
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 20]
| |
VVaerheydt.
Laetstmaelwat vermoeyt van leden
Quam ick in het huys ghetreden
Van mijn alderbesten vriendt,
Die my somtijts heeft ghedient.
Hy nu vry wat seer bedeghen,
Hadd' wat goetjen by ghecreghen;
Oock een winckel noch ghekocht,
Die hem groote winste brocht.
Hy dreef coopmanschap in't drucken,
En het scheen hem wel te lucken;
Soo dat hy van sté op sté
Seere grooten handel dé.
Desen tot mijn groot vermaken,
Toonde my veel schoone saken,
Die daer waren op't buffet
In sijn beste cabinet.
En noch ander wonder dinghen
Die daer stonden en daer hinghen,
Stucken aerdigh uyt-ghevrocht,
Die-men Princen schencken mocht.
Ick verbaest, stondt heel verwondert,
Dat hem onder soo veel hondert,
Onsen Heer in corten tijdt.
Hadde soo ghebenedijdt.
| |
[pagina 21]
| |
Hier op heeft hy uyt-ghebroken,
En seer soetelijck ghesproken;
Lieve vriend, al wat ghy saeght,
Heeft my weynigh oyt behaeght.
Maer een sake state my t'sinne,
Die ick aldermeest beminne,
Dat ick in mijn winckel sie
Dese schooner druckerie.
Dese maeckt my blijde sinnen,
Dese doet my schatten winnen;
Dese maeckt mijn naem bekent,
Al waer iemandt letters kent.
Hier in vind' ick verghenoeghen,
Soo wanneer ick daer in ploeghen,
Om dat ick soo menigh woordt
Door de persse brenghe voordt.
Siet, mijn knechten die daer letten
Op den druck, en 't letter setten,
Trecken wel op eenen keer
Duysent woorden en noch meer.
Over al soo seynd' ick boecken,
Oock tot in de minste hoecken,
En mijn const wordt seer ver-eert,
Al waer dat-men consten leert.
Zijn dat niet wel fraeye saken
Die den mensch soo achtbaer maken
| |
[pagina 22]
| |
Iae't voorwaer, hoe langs, hoe meer,
Vele woorden baren eer.
Vriendt, en laet u niet bedrieghen,
Dit is maer een handt vol vlieghen:
Vele woorden baren eer,
VVel ghebruyckt, maer oock niet eer.
Oft ghy quaemt u letters stellen
Om de ware leer te quellen,
Seght my, sult gy voor dit werck
Eere krijghen in de Kerck?
Oft soo ghy bestondt te voeden
Door den druck een quaet vermoeden
Teghen Prins oft ander Heer,
Sult ghy krijghen lof en eer?
Oft soo ghy daer quaemt te drucken
Snoode vonden, quade stucken
Door rabauwen ons ghetoont,
Sult ghy daer van zijn gheloont?
Neen, u net-ghedruckte woorden
Sullen uwen naem vermoorden,
En met schande drucken uyt,
Een vuyl brandt-merck op u huyt.
Laet ons dese leere keeren
Op de wijsheydt van veel Heeren,
Die oock in een cleyn vermaen
Op soo vele woorden staen.
| |
[pagina 23]
| |
Die met woorden soo veel dichten,
Dat sy't schijnen al te lichten;
En die't al-te-mael door-siet,
Vindt maer woorden, anders niet.
Vele woorden zijn ghemeyne
Aen de groote met de cleyne;
Maer een wel ghestelt ghemoedt
Met een woordt leert ons veel goedt.
Daer die opgheblasen sotten
Ieder wecken om te spotten,
Als sy sonder goedt besluyt,
Soo veel woorden ghieten uyt.
VVilt dan vry mijn woordt bemercken
Tot een reghel van u wercken:
VVoorden sonder ware deught
Hebben noyt in ons ghedeught.
Cicero sal dit ghetuygen,
Dat gheleerde selden buygen,
Alsse zijn gheleert alleen,
En met deughden on-ghemeen.
Oock een opghepronckte reden
Aenghedient met soetigheden
Is verghif, en adder-sogh
Vol van listen, vol bedrogh.
Soete woorden zijn als hoeren
Die ons in den afgrondt voeren;
| |
[pagina 24]
| |
Soete woorden met beval,
Leyden tot ghewissen val.
Oft-se rollen, oft-se vloeyen,
Oft wel als een roose bloeyen,
Oft wel als in sijnen tijdt
Het ghesuyckert acconijdt:
Sy zijn vol van arghe-listen,
En verwecken niet dan twisten;
Sy behaghen door den stijl,
Doch en zijn maer etter-quijl.
VVie met sulcke soete woorden
Eertijdts Princen oyt bekoorden,
Om te krijghen eer, oft staet,
Zijn ghevallen in den haet.
Maer die met onnoosel reden
Op den stoel comt aenghetreden,
VVordt verheven door het volck,
Hoogher als de hooghste wolck.
GAet noch voorder, wijse mannen
Zijn wel uyt het landt ghebannen
Om hun wijsheydt en verstandt,
maer misbruyckt in't Vader-landt.
VVijsheydt die de menschen hebben,
Acht ick min als spinne-webben;
Is de wijsheydt daer alleen,
Sy en baet noch groot, noch cleen.
| |
[pagina 25]
| |
Oversulcks ter goeder trouwen,
VVilt op wijsheydt noyt betrouwen;
Groot betrouwen hier en daer,,
Brochter duysent in't ghevaer.
Tot besluyt dan, die dit lesen,
VVillen sy verheven wesen,
En door wijsheydt krijghen lof
In de stadt, oft in het hof;
Dat-se soecken eerst te wachten
Naer de deught met alle crachten,
En daer naer met groot vermaeck,
Naer een hoogh-gheleerde spraeck.
Even als die boecken-prenten
Krijghen lof en rijcke renten,
Als wanneer sy bringhen voort
Door den druck een saligh woordt:
Soo gheschiedet met ons allen
Die door woorden niet en mallen;
Vele woorden baren eer,
VVel ghebruyckt, maer oock niet eer.
|
|
