Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 10]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 11]
| |
VVaerheydt.Wat al dwaesheydt siet-men heden
In veel wijdt-beroemde steden
Van de menschen kleyn en groot,
Die soo stoffen sonder noot.
Dese daghen wasser eene
Van gheslachte niet seer cleene;
Wie dat was, oft hoe ghenaemt,
Hier te segghen onbetaemt.
Desen quam daer blase-kaken,
En een groot gheruchte maken,
Dat hy wonder langh onthiel
VVat hem in't ghedincken viel.
Dat hy veel gheschiedenissen
VViste, sonder eens te missen,
Oock wel over honder jaer
Hier gebuert en weder daer.
Dat hy koste claer verhalen,
Al de reysen met het dwalen
Dat Vlysses is gheschiet,
Die sijn lieve vrouwe liet.
Dat hy wiste voort te bringhen
Noch wel duysent ander dinghen;
Saken die op sijnen dagh
Oock den ouden Nestor sagh.
| |
[pagina 12]
| |
En noch voorder soud' vertellen
VVaerom ons de plaghen quellen,
VVaerom noch in Neder-landt
't Vyer van Mars soo heftigh brandt.
Iae dat meer is, konde segghen,
En ontdeckt voor ooghen legghen,
VVat den coopman oyt bevant
In het teghenvoetigh landt.
In't cort, desen grooten clapper
Liep hier inne wel soo dapper,
Dat ick met een grammen sin
Sloegh daer mijnen snabbel in.
Vriendt, soo breedt niet van 't ghedincken,
Dat ghy wat te seer doet klincken,
Dat ghy boven maten acht,
Is maer ijs van eenen nacht.
Groot ghedincken kan haest sincken,
En als kreupel hincke-pincken;
VVacht u dan door dwasen schijn,
Door't ghedincken trots te zijn,
Van dit stoffen sonder eere,
En houdt dit voor vaste leere,
Dat 'tghedincken voor ghewis,
Ydelheydt en dwaesheydt is.
Dit ghedincken soo ghepresen
Magh alleen gherekent wesen,
| |
[pagina 13]
| |
Met een grooten open pot,
VVijdt van halfe sonder slot.
Desen wat men stort daer binnen,
Oft hy ware sonder sinnen,
Gheeft weerom op staende voet,
Tot een druppel al den vloet.
Oft wel comt onnoodigh quisten
Eer't de sneghe knechten wisten
VVatter is in't wijde vat,
Bier oft wijn, oft ander nat?
En soo isset al vervaren,
Dat de kanne moest bewaren;
Sy toont wel een wijden mondt,
Maer is ydel in den grondt.
Alsoo-danigh zijn de menschen
Die soo groot ghedincken wenschen,
Dit's een rechte Sinne-beeldt,
Dat op ons ghedincken speelt.
'tSchijnt wy sullen veel onthouden,
En met ijser-banden houden,
En noch wel naer vijftigh jaer
Schencken aen de jonghe schaer.
'tSchijnt wy sullen't al ghedincken,
En door ons memori blincken
Als een wonder over al,
Daer ons iemandt kennen sal.
| |
[pagina 14]
| |
Maer wy vinden ons bedroghen,
Ydelheydt heeft ons gheloghen;
Recht ghelijck het water vliet,
Gaet 'tghedincken wegh met niet.
En ghelijck een vochtigh sierken,
Oft het cruypen van een mierken,
Neemt den luyster teenemael
Van dat aerdigh schoon cristael.
Soo gheschiedet met t'onthouden,
Dat wy meynen vast te houden
Door een cleyn ontijdigh vocht
Vlieght onvruchtbaer in de locht.
Laet Corvinus dit besteken,
En den Griekschen Leeraer spreken
In't onthouden beyde fijn
Die soos eer bedroghen zijn.
Desen haddet al vergheten,
Dat hy plachte wel te weten,
Soo Philippus voor hem quam,
En de plaetse by hem nam.
D'ander wie hem quam te vraghen,
VVat een naem hy hadd' ghedraghen;
Als een stommen mensch beschaemt,
VVist niet hoe hy was ghenaemt.
Zijn dat niet wel fraeye saken,
Die ons rechte sotten maken,
| |
[pagina 15]
| |
Vliet met u ghedincken, vliet,
'tIs al ydelheydt, 'tis niet.
Maer ghy comt hier teghen segghen,
En om my te weder-legghen,
Seght dat d'uwe onghelijck
Al veel grooter is van rijck.
VVel hoe kont ghy dan vergheten
Dat den Christen mensch moet weten
Thien gheboden in ghetal,
Eenen Godt noch boven al?
VVel hoe comt ghy dan te leven
Door de boosheydt aenghedreven
In den wulpschen modder-cuyl,
Als een peerdt oft als een muyl?
Ey! u dinghen zijn maer grillen;
VVilt u sinnekens vry stillen
Van dit wanckelbaer onthoudt,
VVeynigh onse waerheydt houdt.
VVant hoe soud' de waerheydt prijsen,
Dat mis-acht wordt van den wijsen?
Isser pijn-banck wel soo wreedt
Als't ghedincken van het leedt?
Laet ons dit noch hoogher heffen,
Om 't ghedincken bet te treffen
En bewijsen metter spoet,
Dat 'tghedincken pijne doet.
| |
[pagina 16]
| |
Zijnder niet wel duysent dinghen
Die inwendigh ons bespringhen,
En noch gheven eenen lap
In ons groote wetenschap?
Dese steken, d'ander trecken,
Dese wonden, d'ander wecken,
Ieder mensch in desen noot,
VVordt nu bleeck, nu peers, nu root.
Nu soo gaet hy langhst de veste,
Dan soo kiest hy dat gheweste,
Dan soo comt hy weder t'huys,
Maer hy vindt al-om sijn cruys.
VVaerom? 'tcomt van veel te weten,
't VVare beter al vergheten,
Dan met sulcke sware pijn,
Door 'tghedincken wijs te zijn.
Dan oft iemandt waer gheneghen
Om t'onthouden wat ter deghen,
Dat hem mochte hier oft naer
Eeuwigh trecken uyt ghevaer,
VVoud' ick dat hy ghingh door-gronden
Alle sijn voorleden sonden,
En eens naeckt voor ooghen sien,
VVat hier-naemaels sal gheschien.
VVatter al voor bitterheden
Eeuwigh zijn bereydt beneden
| |
[pagina 17]
| |
Voor den mensche die daer heeft
Qualijck in sijn staet gheleeft.
Om alsoo met trane-beken
Af te wasschen de ghebreken,
Daer oock een rechtveerdigh man
Dickwils over vallen kan.
VVoude voorts dat hy met schaemte
Ghinck ontleden het gheraemte,
Dat al wat de wereldt siet,
Door sijn schichten brenght tot niet.
Om alsoo sich te begheven
Tot een over-saligh leven,
Om te schouwen al het quaet
Datter heden omme-gaet.
VVoude noch wel, mochtet wesen,
Dat hy met my wilde lesen,
En in sijn ghedachten bracht,
Dat den Cluysenaer sooa cht.
Dat den Rechter van de sielen
Sal eens briesschende vernielen,
Op een hoogh-verheven wolck,
Al het wederspannigh volk.
VVant hy sal doch eens verschijnen
En tot vreught oft groote pijnen,
Met een over-groot gheluyt
'tLaetste vonnis spreken uyt.
| |
[pagina 18]
| |
Op dat hy met kinder-vreese
Mochte leven als een weese
Die hier gheenen vader kent,
En den Heer' in't herte prent.
Op dat hy mocht gaen versinnen,
Hoe den Heer ons comt beminnen,
En ghelijck hy selver seydt,
Ons wil doen bermhertigheydt.
VVel dan nu, beminde siele,
Oft mijn segghen u beviele,
En ghy noch behaghen vondt
In de woorden mijnder mondt.
Setter dit by voor het leste,
En ghedincket voor het beste:
VVilt vergheten vreught en pijn,
Maer wilt Godt ghedachtigh zijn.
|
|
