Groot gebedenboek ten gebruike van katholieke christenen voor alle dagen en tijden van het jaar en alle omstandigheden des levens

Overweging van de woorden welke Christus sprak aan het kruis

Volgens een vrome gewoonte overwegen wij op Goede Vrijdag na het middaguur de zeven woorden welke de Heer aan het kruis heeft gesproken.

‘Vader, vergeef het hun; want zij weten niet wat zij doen’ (Luc. 23, 34).

De hogepriesters en hun raad, de menigte der Joden, de landvoogd Pilatus hebben iemand, dien zij als een rechtvaardige kenden, overgeleverd aan lijden en dood. Had Caïphas niet duidelijk zijn onschuld beleden, toen hij verklaarde dat het beter was

[p. 738]

één mens te doen sterven dan geheel het volk te doen omkomen? (Jo. 11, 50) En zei Pilatus niet uitdrukkelijk, dat hij geen schuld in Hem vond? (Luc. 23,14) De hogepriesters en hun raad hadden bovendien uit de prediking van Moses en de profeten kunnen weten, dat deze rechtvaardige dien zij ter dood brachten, de Christus was. Hun schuldige verblindheid heeft hun belet dit te begrijpen, zodat de heilige Paulus kon schrijven: ‘Geen van de vorsten dezer wereld heeft deze wijsheid (Gods) erkend; want, hadden zij haar gekend, dan zouden zij den Heer der heerlijkheid niet hebben gekruisigd’ (1 Cor. 2, 8). - De woorden van Christus aan het kruis zijn een nieuw bewijs dat Hij Zich vrijwillig aan zijn vijanden heeft overgeleverd. Zelfs voor hen bidt Hij nog in zijn uiterste liefde.

‘Vrouw, ziedaar uw zoon... Ziedaar uw moeder’ (Jo. 19, 26-27).

De Heer beveelt zijn Moeder aan in de liefde van den geliefden leerling, en den leerling in de liefde van zijn Moeder. De heilige vaders hebben in deze woorden met voorliefde het geheim der Kerk overwogen. De Moeder onder het kruis is immers de verpersoonlijking en het oerbeeld van de Kerk, welke als een nieuwe Eva aan het kruis uit de zijdewonde des Heren werd geboren. Aan de verloste mensheid werd de Kerk tot Moeder geschonken. De uitverkoren Moeder des Heren is daarvan het zinnebeeld en tevens de geheimzinnige volheid en de machtige beschermster.

‘Heden zult gij met Mij zijn in het paradijs’ (Luc. 23, 43). De goede moordenaar heeft niets dan zijn geloof, en zelfs dat heeft hij uit genade. Dezen zondaar heeft de Heer geroepen in diens laatste uur en hem het paradijs beloofd, opdat wij allen, zondaren, zouden weten dat de verlossing slechts uit genade is en wij van de andere kant nimmer aan Gods goedheid zouden wanhopen.

‘Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij Mij verlaten’ (Mt. 27, 46).

Nimmer is de Heer door zijn Vader verlaten geweest, maar zozeer hebben onze zonden Hem doen lijden, dat Hij in zijn uiterste lijden deze woorden van de een-en-twintigste psalm heeft uitgeroepen. Naar zijn mensheid was Christus in de uiterste verlatenheid, welke de psalmist profeteerde. Meer nog dan kruis en nagelen heeft deze verschrikking de voor ons onbegrijpelijke maat van Christus' lijden uitgemaakt.

‘Ik heb dorst’ (Jo. 19, 28). Ook lichamelijk heeft de Heer tot het uiterste voor ons geleden. Tevens overwegen we, hoezeer de Heer verlangt, dat allen zouden worden gewonnen door zijn liefde en naar het kruis zouden komen om er

[p. 739]

in het bloed van het Lam te worden gereinigd.

‘Het is volbracht’ (Jo. 19, 30). Alles wat de Heer uit liefde tot de wereld en uit gehoorzaamheid aan den Vader op Zich had genomen, is volbracht. Alles ook wat de profeten over Hem hadden voorzegd en wat in het Oude Testament aangaande zijn heilswerk was voorafgebeeld.

‘Vader, in uwe handen beveel Ik mijn geest’ (Luc. 23, 46). Dit is Christus' laatste woord; nu alles volbracht is, kan Hij tot den Vader wederkeren. Altijd en in alles heeft Hij de wil des Vaders gedaan; met zijn laatste woord vat Hij nogmaals geheel het offer van zijn heilswerk samen en geeft den Vader de laatste ademtocht welke Hem overblijft.

Gebed van het negende uur

In de boeken der oude Gallicaanse liturgie vinden wij onderstaand gebed voor het negende uur van de Goede Vrijdag, dit is voor drie uur in de middag, toen Christus het hoofd boog en de geest gaf.

O heilzaam lijdensuur, o grote Noon der allergrootste genaden, het meest gewichtige uur van alle uren. Geef ons nu op dit uur uw kus, onze lieve Bruidegom, kus ons vanaf uw kruis, nu Gij op dat kruis uw overwinning behaalt. Kus ons, bidden wij; schenk ons uw heil, Gij, wonderlijke overwinnaar, opperste leidsman, goede God, glorierijke voorvechter. O Christus, als Gij toeziet hoe wij op uw voorbeeld in het strijdperk kampen, roep ons toe: ‘Heil u; weest sterk en dapper; vecht zoals het mannen betaamt; versaagt niet.’

Zoals Gij vroeger kracht hebt geschonken, zoudt Gij dit ook thans niet kunnen doen? Ja, Gij kunt het, want Gij zijt almachtig. Gij kunt het, veelgeliefde; Gij kunt doen wat wij zelfs niet kunnen uitdenken, want niets is U onmogelijk, almachtige God. Geef ons uw kus, vraag ik, allerliefste Jesus, die nu als overwinnaar zijt teruggekeerd naar den Vader, met wien Gij altijd één waart en één blijft. Hoe zoet is uw omhelzing; en uw borst is zoeter dan wijn en geurt naar de fijnste reukwerken. Zachter dan olie is uw Naam. De maagden beminnen U; de rechtvaardigen, die Gij achter U aan voert, hebben U lief. Uw legerstede is vol bloemen; uw zegeteken is het kruis.

Op dit uur zijt Gij, rood van Edom komend (dit is van het kruis), in een met bloed bespat gewaad uit Bosra, Gij die geheel alleen de grote wijnpers hebt getreden, ten hemel opgestegen. Engelen en aartsengelen snellen U tegemoet, zeggend: Wie is Hij die daar in bont gewaad uit Bosra omhoogstijgt? Zij vragen U: Waarom is uw kleed dan zo rood? en Gij antwoordt hun: Alleen heb Ik de wijnpers getreden, en niemand was er om Mij te helpen. Waarlijk, Verlosser, om onzentwil is uw lichaam zo rood. Rood is het van druivenbloed; in wijn immers hebt Gij uw gewaad ge-

[p. 740]

wassen, in druivenbloed uw mantel. Gij, die alleen God zijt, werd gekruisigd voor ons, die de oude misdaad ter dood had verwezen; door uwe wonden zijn nu de talloze wonden onzer ongerechtigheid geheeld. Verlos ook ons, goede gekruisigde Christus, met allen die U toebehoren. Red ons, goede God die liefde zijt, en die met den Vader en den Heiligen Geest heerst in alle eeuwigheid.