Groot gebedenboek ten gebruike van katholieke christenen voor alle dagen en tijden van het jaar en alle omstandigheden des levens

Andere avondgebeden uit oude liturgische boeken

Oudtijds was de Vespers verbonden met het Ontsteken van het licht. Als het licht van de dag verdween, overdachten de christenen hoe alleen Christus het avondloze licht is. Ten teken daarvan werd vuur gewijd en plechtig een kaars of lamp ontstoken, zoals nu nog gebeurt in de plechtigheid van de Paasnacht. Naast de gewone smeekbeden om vergiffenis en hulp gedurende de nacht vinden wij in vele oude gebeden dan ook toespelingen op Christus, het enige licht dat de nacht van onze zwakheid kan verlichten, en ons kan binnenleiden in de eeuwige dag van Gods heerlijkheid.

WIJ danken U, o God, door uw Zoon Jesus Christus onzen Heer, dat Gij ons verlicht hebt door de openbaring van het onvergankelijke Licht. Nu de dag ten einde is en wij aan het begin van de nacht zijn gekomen; nu wij verzadigd zijn door het licht van de dag, dat Gij tot ons nut hebt geschapen, en door uw genade het licht van de avond ons niet ontbreekt; heiligen en verheerlijken wij U door uw Zoon Jesus Christus onzen Heer, door wien U alle heerlijkheid zij en macht en eer, met den Heiligen Geest.

Amen.

Red ons, God, en richt ons op door uw Christus.

Laat ons smeken om de genade en de ontferming des Heren, dat Hij ons den Engel des vredes zende, dat Hij ons alles schenke wat ons goed en heilzaam is, dat wij ons leven beëindigen in Christus, en dat wij deze avond en nacht en geheel ons leven in vrede, onberispelijk en vrij van zonde mogen doorbren-

[p. 235]

gen. En laat ons ten slotte onszelf en elkander aanbevelen aan den levenden God, door Christus onzen Heer.

God, die zonder begin zijt en zonder einde, die alles door Christus hebt gemaakt en in stand houdt, van alle eeuwigheid God en Vader van onzen Heer Jesus Christus, Heer van den Heiligen Geest, Koning van al wat redelijk en stoffelijk is, die de dag hebt geschapen voor de werken des lichts en de nacht tot rust voor onze zwakheid (want ‘Uwer is de dag, en Uwer is de nacht; Gij hebt de dageraad en de zon geschapen’); neem, goede Meester, onze dankzegging van het avonduur genadig aan. Gij, die ons door de gehele dag hebt heengeleid tot het begin van deze nacht, bewaar ons door uw Christus. Schenk ons een avond van vrede en een nacht zonder zonde, en maak ons waardig het eeuwige leven te bezitten, door uw Christus, door wien U heerlijkheid zij, eer en aanbidding, met den Heiligen Geest in eeuwigheid. Amen.

Laat ons den Schepper en Vorst van het licht, Hem, die de harten doorgrondt en de Verlosser is van wie in Hem geloven, zonder ophouden lofzingen; opdat Hij, bij het neigen van de dag, de aandrang onzer stem verhore, en de aanbrekende duisternis van de nacht door de glans van zijn licht overstrale, zodat het duister geen plaats wordt gelaten om ons te beproeven of te kwellen. Hij zij onze beschermer, die ons het ware licht heeft geschonken; opdat wij altijd in zijn licht mogen wandelen, die ons beroemen Christus als Heer en Verlosser te hebben.

Nu wij U dit avondoffer van onze lofprijzing opdragen, bidden wij U, Heer onze God, neig het oor van uw ontferming naar het gebed van het volk dat tot U smeekt. Laat onze bede voor uw aanschijn opstijgen als zoete wierook; het heffen onzer handen zij als een avondoffer. Moge dit gebed, o Heer, voor uw dienaren een krachtige bescherming zijn; geef ons dat wij op ieder uur en te allen tijde door uw ontferming worden bewaard bij wat wij overdag verrichten, en beschut wanneer wij slapen.

Almachtige Heer, nu wij het nachtelijke duister tegemoet gaan, weten wij niet anders of beter te doen dan vergiffenis te vragen voor onze zonden aan U, dien wij als onzen Schepper erkennen. Luister, Heer, naar het gebed van uw volk, en schenk een ieder de rijkdom uwer vergeving. Wees niet indachtig dat de mens in het begin heeft gezondigd, maar zie naar onzen Verlosser die U in zijn godheid gelijk is. Gij weet hoezeer de vijand ons belaagt; daarom bidden wij U, dat hij niemand van ons moge winnen, die allen voortdurend in de katholieke Kerk uw glorierijke

[p. 236]

Drievuldigheid leren aanbidden.

Aan het einde van deze dag en bij het naderen van de nacht, brengen wij U, Heer, het avondoffer van het licht, en smeken wij ootmoedig uwe mildheid af. Verhelder door uw licht, wat door de schaduw der zonde in ons verduisterd wordt; breng liefde en licht in ons hart, waar de vijand slechts duisternis wil brengen. Wanneer de ogen van ons lichaam gedurende de nacht zijn ingeslapen, mogen wij dan de ogen van onze geest op U richten, almachtige God. En mogen wij, wanneer de nacht ten einde is, bij het nieuwe licht weer opstaan voor het gebed, en de komende dag verbeiden om U lof te zingen.

Nu de avond is genaderd, bidden wij U, eeuwige Heer, ons te reinigen van de werken der duisternis; opdat onze zintuigen bevrijd mogen blijven van de verleiding der boosheid en de verslapping der begoocheling verre blijve van ons hart. Omgord ons met reinheid, zodat wij U in de morgen met een zuiver hart en lichaam mogen dienen.

Zie op ons neder, Heer, en waak over de schapen van uw kudde, opdat de dief in de nacht zijn prooi niet kan besluipen en roven. Want Gij, Heer, slaapt en sluimert niet, en wordt niet moede onze zielen te bewaren. Verlicht ons hart met het licht uwer waarheid, opdat uw barmhartigheid altijd in ons hart moge uitstralen.

Almachtige, eeuwige God, des avonds, bij de dageraad en op de dag bidden wij nederig uwe Majesteit, dat Gij de duisternis der zonde uit ons hart moogt verjagen, en ons brengen tot het ware Licht dat Christus is.

God, die de nacht verlicht, en na de duisternis weer het licht doet opgaan, verleen ons dat wij deze nacht mogen doorbrengen vrij van de lagen des duivels, en, in de ochtenduren weder voor uw altaar tredend, U, o God, mogen dankzeggen.

Moge, Heer, nu de duisternis invalt, de dageraad der gerechtigheid aanbreken; en zoals Gij ons hoort, nu wij aan het einde van de dag U nederig dankzeggen, verhoor ons evenzo genadig, wanneer wij in de vroegte tot U bidden.

Ik dank U, almachtige eeuwige God, dat Gij mij in uw heilige ontferming deze dag hebt willen bewaren. Ik vraag van uw oneindige goedheid, dat ik deze nacht zonder enige zonde of hinderlaag van den duivel in vrede en in kuise rust moge doorbrengen, zodat ik in de morgen rein en gesterkt moge opstaan om U, mijn God, te prijzen.

Heer Jesus, die in de storm rustig op het schip hebt geslapen, doch zijt opgestaan en de zee en de winden hebt bevolen; geef dat mijn hart tot U waakt, ook al rust mijn lichaam hier van de arbeid.

[p. 237]

Lam Gods, dat alle zonden der wereld hebt gedragen, bescherm in uw goedheid mijn slaap tegen den vijand.

Ook kan men bidden de oude lofzang Christe, qui lux es et dies, die in Nederlandse vertaling een van de geliefde avondliederen onzer voorouders was.

Christe, du biste licht ende dach:
voor di sich niemant verberghen mach:
een licht van licht men di verstaet,
een salich licht gi ons verclaert.

Ick bidde, heilge Heere, di:
in deser nacht behoede mi:
in di so si die ruste mijn:
laet ons dees nacht in vreden sijn!

Verdrijft des swaren slapens vrist:
geef ons te ontgaen des viands list:
dat vleis rein ende suver sij:
so staen wi swaere sorgen vrij.
Nu slaept dat ooghe sonder leit:
dat herte waeckt in stedicheit.
Bescherm' ons Godes rechterhant:
verloost ons van der sonden bant.

Beschermer alre kerstenheit,
dijn hulpe sterck si ons bereit!
Nu helpt ons, Heer, in dese noot
door dijn vijf heilghe wonden root!

Gedenckt toch onser, Heer, tegaer,
die hier sijn in dit lichaem swaer:
der sielen, die du heefs verloost,
die ghevet, Heer, u eewghe troost.

Des Vaders cracht, des Sones const,
des Heilghen Geestes goede gonst,
hebt lof end' eer end' weerdicheit
door d'onghemeten eewicheit!