Logo DBNL
Revolutie der eenzamen (1953)

Revolutie der eenzamen

(1953)–Pieter Jan Bouman–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Spiegel van een tijdperk


Vorige

Verantwoording

Eerste boek

Over de dood en begrafenis van Victoria: A. Maurois, Edouard VII et son temps, Paris, 1923; S. Lee, King Edward VII, I, London 1925, blz. 801 e.v., dl II, blz. 7 e.v. - Wilhelm en Edward: B. von Bülow, Denkwürdigkeiten I, Berlin, z.j., blz. 502 e.v. - Platen in Illustrated London News, 1901. - Het regeringsjubileum van 1901: S. Lee, King Edward VII, t.a.p. I, blz. 612. - Over het Victoriaans interieur: E. Wingfield-Stratford, The Victorian Sunset, blz. 309 e.v. - Wilhelm en von Bülow te Hamburg, Febr. 1901: Bülow, Denkwürdigkeiten I, t.a.p. blz. 5O8. - Opmerking over de Belgische koning: E. Wingfield-Stratford, The Victorian Aftermath, blz. 4. - Flottenverein en invloed van Tirpitz: U. von Hassel, Tirpitz, Stuttgart, 1930. - Citaat van von Stosch over de Duitse vloot: von Hassel, Tirpitz, t.a.p., blz. 110. - De Kruppfabrieken: Gedenkboek Zum 100-jährigen Bestehen der Firma Krupp, Essen, 1912; W. Berdrow, Alfred Krupp, Berlin, 1937. Bewapening van de Boeren met Kruppgeschut: M. Davitt, The Boer fight for Freedom, New York-London, 1902, blz. 66. - Episode uit de Boerenoorlog: The Cambridge History of the British Empire VIII, South Africa, 1936. De terugtocht van de Wet: History of the War in South-Africa, M.H. Grant IV, London, 1910, blz. 84 e.v. Zie ook H. Ver Loren van Themaat, Twee jaren in de Boerenoorlog, Haarlem 1903. - Het gematigd standpunt van Churchill: E. Wingfield-Stratford, Churchill, London, 1942, blz. 78. - Rede van Lloyd George te Birmingham: H. Spender, Lloyd George, London, z.j. blz. 74. Een plaat van de relletjes te Birmingham in Illustrated London News, 1901, II. - Over Frans Josef en Frans Ferdinand: K. Tschuppik, Franz Joseph I, Dresden, 1928. Th. v. Sosnovsky, Franz Ferdinand. R. Sieghart, Die letzten Jahrzehnte einer Grossmacht, Berlin, 1932. - Katharina Schratt en de keizer: Tschuppik, Franz Joseph, t.a.p., blz. 473 e.v. Mahler: R. Specht, Gustav Mahler, Berlin, 1922. Zijn conflict met de Philharmoniker: W. Hutschenruyter, Mahler, 's-Gravenhage z.j., blz. 25 e.v. - ‘Gründonnerstag’: St. Bonsel, Unfinished Business, New York, 1944, blz. 112 e.v. - M. Paléologue, Un grand tournant de la politique mondiale (1904-1906), Paris, z.j. blz. 4. Mémoires du Comte Witte, 1849-1915, trad. F. Rousseau, Paris, 1921. Zie ook Illustrated London News, 1901, II. Over de tsaar o.a. Bülow, Denkwürdigkeiten I, t.a.p., blz. 98. - Spoorreizen van de tsaar: een artikel van Mogilensky in Mercure de France, 1938 (zie ook Le Mois, 1938, nr 92). - De wonderdokter Philippe: N. Brian-Chaninov, Histoire de la Russie, Paris, z.j. blz. 434 e.v. Comte Witte, Mémoires, blz. 179 e.v., M. Paléologue, La Russie des Tsars I, Paris z.j., blz. 211 e.v. - Stalin's afkomst en jeugd, zijn eerste activiteit als revolutionnair: I. Deutscher, Stalin,

London-New York, 1949. - De Boxersopstand: W.L. Langer, Imperialism II, 1935, hfdst. XXI. De terugkeer van Tz'e-sji naar Peking: J.O. Bland and E. Backhouse, China under the Empress Dowager, London, 1910, blz. 399 e.v. - Eduard VII, von Eckardstein, von Holstein: Max Harden, Köpfe, t.a.p.; het gesprek Eckardstein-Eduard VII in H. von Eckardstein, Lebenserinnerungen und politische Denkwürdigkeiten II, Leipzig, 1929, blz. 377-378. Von Eckardstein en Wilhelm: von Eckardstein, Lebenserinnerungen II, t.a.p., blz. 383/84. Zie ook S. Lee, King Edward VII, I, t.a.p., blz. 217/18. - H.E. Enthoven, Fritz von Holstein, Utrecht, hfdst. I, Baron von Holstein; H. Rogge, Holstein, Lebensbekenntnis in Briefen an eine Frau, Berlin, 1932. - Over Delcassé: Maurois, Edouard VII, t.a.p., blz. 165; Ch. Benoist, Souvenirs III, Paris, 1934, blz. 118. Zie ook Paléologue, Un grand tournant, t.a.p., blz. 190 e.v. - Bezoek van de Boerengeneraals: Wingfield-Stratford, Victorian Aftermath, t.a.p., blz. 38/39; S. Lee, Edward VII, t.a.p., II, blz. 147-149; foto's in Illustrated London News 1902, II; T.P. Tresling, De generaals Botha, de Wet en de la Rey, in serie Mannen en vrouwen van betekenis, Haarlem 1903; zie ook weekblad De Prins, 29 Aug. 1902; Bülow, Denkwürdigkeiten I, t.a.p., blz. 599. - Earl Buxton, General Botha, London, 1924. Het graf van Cecil Rhodes: J.G. Mc Donald, Cecil Rhodes, London, z.j., blz. 351. - Het Rilke-fragment: R.M. Rilke, Het dagboek van Malte Laurids Brigge, vert. D.A.M. Binnendijk en N. Brunt, Amsterdam, 1936, blz. 46-48. - Het echtpaar Curie: Eve Curie, Madame Curie, Ned. vert., Den Haag, 1938. Het citaat over Pierre op blz. 125. - Ibn Sa'oed: H.C. Armstrong, Lord of Arabia, Penguin Books, Harmondsworth, z.j. - Opkomst van de film in B.B. Hampton, A History of the Movies, London, 1932. Het Amerikaanse zakenleven na 1900: Mark Sullivan, Our Times I, 1900-1902, The Turn of the Century, New York-London, 1926. Voor de transactie Carnegie-Morgan o.a. Time, Nov. 12, 1951, blz. 35. - De eerste vluchten van de Wrights: P. Karlson, De mensch vliegt, Amsterdam, 1942, blz. 137-139. - Inauguratie van Wilson: zie P.J. Bouman, Jaurès-Wilson-Rathenau, Amsterdam, 1936, blz. 85. Citaat uit Wilson's brief aan Ellen Axson: Ray Stannard Baker, Woodrow Wilson I, 1928, blz. 229. - Over Leo XIII: Max Harden, Köpfe, Auswahl, Berlin, 1930. Zie ook Bülow, Denkwürdigkeiten I, t.a.p. blz. 610. - Over Briand en Clemenceau: G. Suarez, Briand, Paris, 1938; Ch. Benoist, Souvenirs III, 1902-1933, Paris, 1934, blz. 44 e.v. Over het briefje, dat Briand van Clemenceau ontving: Suarez, Briand I, t.a.p., blz. 418/19. Het citaat over de eenzaamheid van Clemenceau: Suarez, Briand II, t.a.p., blz. 96. - Het bezoek van Edward VII aan Parijs, begin Mei 1903: Maurois, Edouard VII, t.a.p., blz. 165. Idem Illustrated London News, nr van 9 Mei 1903. - De eerste motorvlucht van de Wrights: Karlson, De mensch vliegt, t.a.p., blz. 137-139; Sullivan, Our

Times I, t.a.p. - Het voorspel van de Russisch-Japanse oorlog: Cambridge Modern History XII, blz. 577 e.v. Bezoek van Steed aan de torpedofabriek te Fiume: H. Wickham, Steed, Through 30 years I, London, 1924, blz. 213. Desorganisatie van het Rusische leger: N. Brian-Chaninov, Histoire de Russie, t.a.p., blz. 448 e.v. - Het Doggersbank-conflict: Paléologue, Un grand tournant, t.a.p., blz. 208 e.v. Zie ook W. Semenoff, Rasplata, London, 1909, Appendix, blz. 479 e.v. Slag bij Tsjoeshima: W. Semenoff, Rasplata, t.a.p.; N.L. Klado, La bataille de Tsoushima, Paris, 1905. R. Kann, Journal d'un correspondant de guerre en Extrême-Orient, Paris, z.j.

Tweede boek

De ‘wijding der wateren te St. Petersburg’, Paléologue, Un grand tournant, t.a.p. - De ‘zwarte Zondag’, Paléologue, Un grand tournant, t.a.p., blz. 228 Vgl. Illustrated London News, 1905 I - Isadora Duncan, Mijn leven, Amsterdam, z.j., Ned. vert. T. Gorter, blz. 146 e.v.; haar bezoek bij Pavlova, blz. 150. Citaat, blz. 148. - Stalin te Bakoe enz.: I. Deutscher, Stalin, t.a.p., blz. 58 e.v. Opstand te Bakoe: C. Gerretson, Geschiedenis der ‘Koninklijke’ I, Utrecht, 1937, blz. 141 e.v. - Russische revolutie van 1905: Cambridge Modern History XII, blz. 349 e.v. - Russische kerken in de Paasdagen: P. Hendrix, Russisch Christendom, Amsterdam, z.j.; muziek en kerkzang: Paléologue, La Russie des tsars I, t.a.p., blz. 339 e.v.; het leven te St. Petersburg in het voorjaar: F. Hamilton, The Vanished Pomps of Yesterday, London, z.j. - Over Kagawa: W. Asceling (vert. J. Wagenaar), Een Wijze uit het Oosten, Zutphen, 1933. - Schweitzer's brieven van 13 Oct. 1905: A. Schweitzer, Aus meinem Leben und Denken, Leipzig, 1931, blz. 70. Motivering van zijn besluit: t.a.p., blz. 74 e.v. Citaten over de daad en de wens: t.a.p., blz. 77 en 78. - Over het plan-Schlieffen en de spionnage-affaire van 1905: Paléologue, Un grand tournant, t.a.p., blz. 63 e.v. - Mata Hari in het Musée Guimet, 13 Mrt 1905 te Parijs: Ch. S. Heymans, La vraie Mata Hari, Paris, 1930, blz. 87 e.v. - De Duitse keizer te Tanger: F. Rosen, Aus einem diplomatischen Wanderleben I, Berlin, z.j. De Duitse ambassade te Tanger: Rosen I, t.a.p., blz. 250; Wingfield-Stratford, Victorian Aftermath, t.a.p., blz. 111. Maurois, Edouard VII, t.a.p., blz. 138 e.v. - Clemenceau en Radolin: Paléologue, Un grand tournant, t.a.p., Lundi, 26 juin 1905. Zie ook Ch. XV. - Dagboekfragment over langstrekkende troepen, 28 Juni 1905: Paléologue, Un grand tournant, t.a.p., blz. 375. - Arthur Nicolson te Algeciras: H. Nicolson, Sir Arthur Nicolson, London, z.j., blz. 170 e.v. - Clemenceau in het kabinet Sarrien: G. Suarez, La vie orgueilleuse de Clemenceau, Paris, 1930, blz. 345. Clemenceau en de pauwen en zwanen, Place Beauvau: G. Lecomte, Clemenceau, Paris, 1919, blz. 142. - Dood van Pierre Curie:

Eve Curie, Madame Curie, t.a.p. - Rathenau in Griekenland: H. Graf Kessler, Walther Rathenau, Berlin, 1928, blz. 81 e.v. Over de denkbeelden van Rathenau: P.J. Bouman, Jaurès-Wilson-Rathenau, t.a.p. - Duitse jeugdbeweging: H. Becker, German Youth: bond or free?, London, 1946. - Over Rodin en Rilke: R.M. Rilke, Briefe I, Wiesbaden, 1950, blz. 53 e.v., blz. 112 e.v. Vgl. R.M. Rilke, Rodin, Leipzig, 1930. Daarin op blz. 7 het citaat over de roem. - Rilke te Parijs 1906/07: R.M. Rilke, Briefe I, t.a.p., blz. 136 e.v. Citaat, blz. 171. Over Rilke verder L. Andreas-Salomé, Rainer Maria Rilke, Leipzig, 1928; P. Zech, Rainer Maria Rilke, Dresden, z.j.; R. Faesi, Rainer Maria Rilke, Zürich, z.j. - Nicolson als gezant te Petersburg: H. Nicolson, Sir Arthur Nicolson, t.a.p., blz. 204 e.v. - Over Raspoetin: R. Fülop-Miller, Raspoetin, Amsterdam, 1936; Paléologue, La Russie des tsars I, t.a.p., blz, 139 e.v. Vgl. ook N. Brian-Chaninov, Histoire de Russie, t.a.p. - Over de Marokkaanse vloot: Rosen, Wanderleben I, t.a.p., blz. 294. - De begrafenis van Dr Mauchamp: Rosen, Wanderleben I, t.a.p., blz. 377. - De ‘heilige karavaan’ te Constantinopel: E. Jäckh, Kiderlen-Wächter I, Berlin-Leipzig, 1925, blz. 246. - Haagse vredesconferentie: A. Tardieu, La conférence de la Haye, Revue des Deux Mondes, Paris 1907, dl. 39. - Clemenceau te Karlsbad, 1907: G. Suarez, Clemenceau II, t.a.p., blz. 108. - Clemenceau en Wickham Steed, 1908: G. Suarez, Clemenceau II, t.a.p., blz. 116-117. - Het regeringsjubileum van Frans Jozef: Tschuppik, Franz Jozeph I, t.a.p., blz. 518; Hitler te Wenen: K. Heiden, Adolf Hitler, Zürich, 1936, blz. 30 e.v.; de sfeer te Wenen: R. Sieghart, Die letzten Jahrzehnte einer Grossmacht, Berlin, 1932; A. Schnitzler, Der Weg ins Freie. - Dood van graaf Hülsen: E. Ludwig, Wilhelm II, Berlin, 1926, beroept zich op G. von Zedlitz-Trützschler, Zwölf Jahre am deutschen Kaiserhof, Stuttgart, 1923. Over Eulenburg: M. Harden, Köpfe, t.a.p., blz. 255 e.v.; een verdediging van Eulenburg, niet overtuigend, schreef Joh. Haller, Aus dem Leben des Fürsten Philipp zu Eulenburg-Hertefeld, Berlin, 1924. Vgl. ook Bülow, Denkwürdigkeiten, t.a.p. II, blz. 309 e.v., IV, blz. 486 e.v. - Over het laatste gesprek tussen Bülow en Holstein: Bülow, Denkwürdigkeiten II, t.a.p., blz. 466/67. - Blériot: art. van G. Bosch van Drakesteyn, ‘Blériot vloog over het Kanaal’ in Nieuwe Rotterd. Courant, 16 Juli 1949. Platen in Illustrated London News, 1909 II; J. Marchant, History through ‘The Times’, London, z.j., blz. 365. - Aanslagen op Stolypin: Nicolson, Sir Arthur Nicolson, t.a.p., blz. 226. Over de tweede aanslag van 1910: G. Buchanan, My mission to Russia I, London, 1933, blz. 155. Statistiek moordaanslagen 1905-1909, in Nicolson, Sir Arthur Nicolson, t.a.p., blz. 221. - Over Tolstoj: R. Rolland, Vie de Tolstoï, Paris, z.j. en M. Kues, Tolstoï vivant, Genève, z.j. - Gandhi in Zuid-Afrika: Gandhi, An Autobiography, London, 1949. H. Roland Holst, Gandhi, Amsterdam, 1948, blz. 22-51. De

duidelijkste omschrijving der Satyagraha echter in de gebundelde artikelen: Gandhi, La Jeune Inde, vert. R. Rolland, Paris, 1924, blz. 6 e.v. - Opkomst atoomphysica; betekenis van het Cavendish-laboratorium: J.J. Thomson, Recollections and Reflections, London, 1936; populair-wetenschappelijk: B. Jaffe vert. R. Leopold, Smeltkroezen, Den Haag, 1931. Rutherford: A.S. Eve, Rutherford, Cambridge, 1939. - Uitbreiding van de Duitse vloot; Krupp: A. von Tirpitz, Erinnerungen, Leipzig, 1919; Gedenkboek Krupp, t.a.p., blz. 414 e.v.: Zum 100-jährigen Bestehen der Firma Krupp, Essen, 1912; daarin, blz. 381 e.v. over de Gèrmania-werf bij Kiel. - Sandwich-men in Duitse uniformen: Wingfield-Stratford, The Victorian Aftermath, t.a.p., blz. 231. - Het Chinese verhaal over de pen: Cheng Tien-Hsi, China moulded by Confucius, London, 1946, blz. 215. - Zending van Haldane naar Berlijn: F. Maurice, Haldane I, London, 1932, blz. 302 e.v. Citaat uit de brief aan zijn moeder Maurice I, t.a.p., blz. 294/95. Haldane's dagboek over Berlijn in Appendix I van het boek van Maurice; over Bethmann-Hollweg: G.P. Gooch, Before the War II, t.a.p. - Over Scott: St. Gwynn, Captain Scott, London, 1929. - Ramp van de ‘Titanic’: Larousse Mensuel 1911-1913, blz. 472 e.v.; De Prins, 1912 I; Illustrated London News, 1912 I (nr van 20 April 1912). - Suffragettes in Engeland: Wingfield-Stratford, The Victorian Aftermath, t.a.p., blz. 320 e.v. - Begrafenis van keizer Mutsuhito: Illustrated London News, 1912 II. - Wilson als politicus: Mark Sullivan, Our Times IV, 1909-1914, The war begins, New York-London, 1932. Vgl. The Intimate Papers of Colonel House I, London, 1926. - Diesel: E. Diesel, De roman van een motor, Amsterdam, z.j. (blz. 277 e.v. over de dood van Diesel). - Schweitzer's eerste jaren in Lambarene: A. Schweitzer, Aus meinem Leben und Denken, Leipzig, 1931, blz. 119 e.v. - Discussie over Engelse vlootwet, Churchill en Lord Beresford: Ph. Snowden, An Autobiography I, London, 1934, blz. 248 (blz. 249 cijfers winstcijfers wapenfabrikanten). - Serajewo: Th. von Sosnovsky, Franz Ferdinand, München-Berlin, 1929, blz. 170 e.v. Uitlating van Princip in Sosnovsky, t.a.p., blz. 177. A. Mousset, L'Attentat de Serajevo, Paris, 1930, met stenografisch verslag van het proces. Foto van de rechtszaal te Serajevo: Mousset, t.a.p., blz. 81. Vgl. Illustrated London News, 1914 II. - Begrafenis van Frans Ferdinand: Bülow, Denkwürdigkeiten III, t.a.p., blz. 138; Tschuppik, Franz Jozeph I, t.a.p., blz. 599. - Avondfeest op de ‘Auguste Viktoria’: Th. Wolff, Der Marsch durch zwei Jahrzehnte, Amsterdam, 1936, blz. 298/99; citaat inscriptie Timgad: F. Ossendowski, Unter dem Gluthauch der Wüste, Dresden, 1927; Ballin: B. Huldermann, Albert Ballin, Oldenburg-Berlin, 1922; H. Fürstenberg, Carl Fürstenberg, 1870-1914, Berlin, 1931, blz. 436 en de verspreide mededelingen in Bülow's Denkwürdigkeiten, t.a.p.; over Brockdorff-Rantzau: E. Stern-Rubarth, Graf Brockdorff-

Rantzau, Berlin 1929. - Pianospel van Bethmann-Hollweg: G.P. Gooch, Before the War II, t.a.p., blz. 203. - Laatste dagen van Jaurès: vgl. P.J. Bouman, Jaurès-Wilson-Rathenau, t.a.p. en de daarin genoemde literatuur.

Derde boek

Het citaat van von Moltke over Nederland: Helmuth von Moltke, Erinnerungen, Briefe, Dokumente, 1877-1916, Stuttgart, 1922, blz. 430. - over von Moltke en Steiner, W.G.F. Snijders, De wereldoorlog op het Duitse Westfront, Amsterdam 1922, bijlage V, blz. 383 e.v.; zie ook E. Ludendorff, Mein militärischer Werdegang, München, 1933, blz. 161, noot. - Stijn Streuvels over Bach's Weihnachtsoratorium, dagboek In Oorlogstijd, Amsterdam, z.j., blz. 72. - Parijs tijdens de slag aan de Marne: P.B. Gheusi, Cinquante ans de Paris (1889-1938), Paris z.j. De proclamatie van Gallieni: Gheusi, cinquante ans, t.a.p., blz. 241. Zie ook Mémoires du Général Gallieni. Bordeau, Sept. 1914: Ch. Benoit, Souvenirs III, Paris z.j., blz. 223. - Slag aan de Marne; het initiatief van Gallieni: G. Suarez, Briand III, t.a.p., blz. 41 e.v. Een afbeelding van de taxi's, die troepen naar het Marnefront vervoerden in H. Brugmans, Geschiedenis van den Wereldoorlog, 1914-1918, Amsterdam, z.j., bij blz. 80. Brieven van von Moltke aan zijn vrouw: von Moltke, Erinnerungen, enz., t.a.p., blz. 384-386; over het plan Schlieffen: O. von Moser, Die obersten Gewalten im Weltkrieg, Stuttgart, 1931. - Oudejaarsavond aan het Vlaamse front, brief van de student Aldag: Ph. Witkop, Kriegsbriefe gefallener Studenten, München, z.j., blz. 31. - De luchtoorlog: W.A.F. de Meester e.a., Gedenkboek der Europeeschen Oorlog II, Leiden, 1935; Anthony H.G. Fokker and B. Gould, Flying Dutchman, Penguin ed., Harmondsworth z.j,; Zeppelin-aanval 14 Octob. 1915: Ch. Addison, Four and a half years I, London, 1934, blz. 137. - Reims: Lord Northcliffe, At the war, New York-London, 1916, blz. 158. Over de Duitse propaganda in de U.S.A.: Mark Sullivan, Our Times, t.a.p., blz. 184 e.v. - Studentenbrief uit Vlaanderen: Witkop, Kriegsbriefe, t.a.p., blz. 134/35; Zie ook Ph. Gibbs, Realities of war, London, 1920. - De dood van Moseley en de brief van Millikan: B. Jaffe, Smeltkroezen, t.a.p. blz. 221 e.v.; Citaat van Rutherford naar A.S. Eve, Rutherford, t.a.p., blz. 248. - Negersoldaten in Frankrijk: J. et J. Tharaud, La randonnée de Samba-Diouf, Paris, 1922. - Het ‘Vredesschip’ van Ford: Mark Sullivan, Our Times V, t.a.p., blz. 164 e.v. - Rosa Luxemburg en de 1 Mei-dag te Berlijn: H. Roland Holst-van der Schalk, Rosa Luxemburg, Rotterdam, 1935. - Kathedraal van Amiens: Ph. Gibbs, Realities of War, London, 1920, blz. 260 e.v. - Kerstmis 1916: M. Niemöller, Vom U-boot bis zur Kanzel, Berlin, 1934, blz. 48. - Lenin in Zwitserland: St. Zweig, Lotswendingen (vert. R.P. Sterkenburg), Amsterdam, 1939, blz.

189 e.v. - Aankomst van Lenin te St. Petersburg: L. Trotzki, Geschiedenis der Russische revolutie (vert. J. Valkhoff) II, Amsterdam, 1936, blz. 60 e.v. - Over de Novemberrevolutie o.a.: Trotzki, Geschiedenis der Russische Revolutie V, t.a.p. en John Reed, Ten days that shook the world. Het citaat over het draaitoneel in Trotzki, t.a.p. V, blz. 132. - Artillerievuur aan het Westfront: J.A. Spender, Life, Journalism and Politics II, blz. 26/27. - Hospitaal in Vlaanderen: J.A. Spender, Life, Journalism etc. II, t.a.p., blz. 56 en 57. - De soldaat van 1917: Das Buch vom Kriege, 1914-1918, z.j., blz. 314-316; zie ook E. Blunden, Undertones of War, Penguin ed., Harmondsworth, z.j., Lord Northcliffe, At the war, New York-London, 1916 en Ph. Gibbs, Realities of War, London, 1920. - Over Creel als leider der Amerikaanse propaganda: Mark Sullivan, Our Times V, t.a.p., blz. 425 e.v. en G.G. Bruntz, Allied Propaganda and the Collapse of the German Empire in 1918, Stanford, 1938, blz. 55 e.v.; D'Abernon, An Ambassador of Peace III, London, 1930. - Mata Hari: Ch. S. Heymans, La vraie Matahari, t.a.p., blz. 150 e.v. Het boek van Heymans is betrouwbaarder dan E. Gomez Carrillo, Le mystère de la vie et de la mort de Mata Hari, Paris, 1925. - De brief van Rosa Luxemburg, 1917: in vertaling van mevrouw H. Roland Holst-van der Schalk, Rosa Luxemburg, Rotterdam, 1935, blz. 212. - Politiek van Wilson: P.J. Bouman, Jaurès, Wilson, Rathenau, t.a.p. - Het Duitse voorjaarsoffensief en de benoeming van Foch tot opperbevelhebber, Doullens 26 Maart 1918: B.H. Liddell Hart, Foch, Man of Orleans II, Penguin, Harmondsworth, z.j. blz. 283 e.v. Idem: G. Clemenceau, Grandeurs et misères d'une victoire, Paris, z.j., appendice, blz. 351 e.v., G. Suarez, Clemenceau II, t.a.p., blz. 505 e.v. - Generaal Haldane en de kinderen, April 1918: Ph. Gibbs, Realities of War, t.a.p., blz. 38. - Clemenceau aan het front, Juli 1918: G. Suarez, Clemenceau II, Paris, 1932, blz. 246/47. - Foch en Erzberger, 8 Nov. 1918 te Compiègne: Liddell Hart, Foch II, t.a.p., blz. 421 e.v. - Clemenceau 11 Nov. 1918: G. Suarez. Clemenceau II, t.a.p., blz. 255 e.v. - Wilhelm II te Doorn: krantenverslagen, tijdschriftartikelen, foto's. - Dood van Ballin: von Bülow, Denkwürdigkeiten III, t.a.p., blz. 284. - Spartacus te Berlijn, moord op Rosa Luxemburg en Liebknecht: H. Roland Holst-van der Schalk, Rosa Luxemburg, t.a.p. - Vredesconferentie te Parijs: Mark Sullivan, Our Times V, t.a.p.; J. Daniels, The life of Woodrow Wilson, London, 1924; G. Lecomte, Clemenceau, Paris, 1919; Earl Buxton, General Botha, London, 1924 - citaat Buxton, blz. 162. - Over de woordenwisseling tussen Clemenceau en Lloyd George vóór de conferentie: G. Clemenceau, Grandeur et misères d'une victoire, Paris, z.j., blz. 98/99; het isolement van Wilson: R. Stannard Baker, What Wilson did at Paris, New York, 1919; The Intimate Papers of Colonel House IV, London, 1928; J.M. Keynes, Essays

in biography, London, 1933, Ch. I, The Council of Four. - Foch-Keynes-Melchior: J.M. Keynes, Two Memoirs, New York-London, 1949; de zitting van de Opperste Oorlogsraad, 8 Maart 1919: J.M. Keynes, Two Memoirs, t.a.p., blz. 52-62. - Versailles 7 Mei 1919: grotendeels bewerkt naar een ooggetuige-verslag van de journalist Leo Faust, gepubliceerd in De Nieuwe Courant; zie M.G. de Boer en L.J. de Wilde, Historische Lectuur, IV, Groningen, 1926, blz. 270. Te corrigeren met E. Stern-Rubarth, Graf Brockdorff-Rantzau, Berlin, 1919, hfdst. I.

Vierde boek

Het feest der overwinning, Juli 1919: G. Suarez, Clemenceau II, t.a.p, blz. 291-293. - Polycletes' ‘Speerdrager’: K. Heiden, Adolf Hitler, Zürich, 1936, blz. 98. - Citaten uit Rilke-brieven: R.M. Rilke, Briefe II, 1914-1926, Wiesbaden, 1950, nrs 221, 236, 274, 287. Rilke in de oorlogsjaren: H. Carossa, Führung und Geleit, Leipzig, 1936, blz. 90 e.v., München, 1919. - Opkomst nationaal-socialisme: K. Heiden, Adolf Hitler, t.a.p. - Wilson en het verdrag van Versailles: P.J. Bouman, Jaurès-Wilson-Rathenau, t.a.p. - Reis van Madame Curie naar de U.S.A., 1921: Eve Curie, Madame Curie, Paris, z.j., blz. 260 e.v.; vgl. voorts B. Jaffe, Smeltkroezen, t.a.p., blz. 183/84. - Anecdote van Shaw: A. Henderson, Bernard Shaw, New York-London, 1932. - Russische revolutie, de anecdote over de kamelen: J. Maynard, The Russian Peasant, London, 1943, blz. 18. - Nansen na 1918: E.E. Reynolds, Nansen, Harmondsworth, z.j., blz. 215 e.v. - Prins van Wales in India: H. Bolitho, The Tragedy of Renunciation, The Illustrated London News, 19 December 1936; Citaat diersymbolen: J. Nehru, Autobiography, London, z.j., blz. 359. - Discussie Gandhi-Tagore; R. Rolland, Mahatma Gandhi, Amsterdam, z.j., blz. 118 e.v. Vgl. Gandhi, La Jeune Inde, 1919-1922, ingeleid door R. Rolland, Paris, 1924, blz. 231 e.v. - Niemöller: M. Niemöller, Vom U-Boot zur Kanzel, Berlin, 1934. - Rathenau: P.J. Bouman, Jaurès-Wilson-Rathenau, t.a.p. Citaat: W. Rathenau, Briefe I, blz. 169. Over de motieven van de moordenaars: E. von Salomon, Die Geächteten, Berlin, 1933. De moordenaars als toehoorders bij een rede van Rathenau: von Salomon, Die Geächteten, t.a.p., blz. 267 e.v. - Krantenverslag over de aanslag op Rathenau volledig in H. Graf Kessler, Walther Rathenau, Berlin, 1928, blz. 365-367. - De Caligari-film: S. Kracauer, From Caligari to Hitler, Princeton, 1947. - Citaat over de eenzaamheid: E. Toller, Briefe aus dem Gefängnis, Amsterdam, 1935, blz. 85. Sfeer te Berlijn: G. Grosz, A little Yes and a big No, New York, 1946, blz. 165 e.v. - Brockdorff-Rantzau als gezant te Moskou: Graf Brockdorff-Rantzau, Berlin, 1929. - Parabel van de bijen: J. Haydu, Russland 1932, Leipzig, 1932. - U.S.A. na 1918: F.L. Allen, Only Yesterday, 2 dln, Pelican Books,

Harmondsworth, 1931. - Marathondans: Mark Sullivan, Our Times VI, New York, 1935, blz. 597. - De moord op Bobby Franks: Mark Sullivan, Our Times VI, t.a.p., blz. 623 e.v. - Hollywood: L.C. Rosten, Hollywood, New York, 1941. - Eed aan Lenin op het Tweede Sovjet-congres: I. Deutscher, Stalin, London-New York, 1949, blz. 270 e.v. - Graf van Tut-anch-amon: H. Carter en A.C. Mace, Het graf van Tut-anch-amon, Ned. vert., Amsterdam, 1924, vooral blz. 70-84. - Chambers' overgang naar het communisme: W. Chambers, Witness, New York, z.j. - Huldiging van Prof. Thomson: B. Jaffe, Smeltkroezen, t.a.p., blz. 218. - Film en maatschappij: S. Kracauer, From Caligari to Hitler, Princeton, 1947. Zie ook Journal of Psychology, 1946, blz. 151 e.v. - Steglitzer Schülerprozes: W. Carlé, Weltanschauung und Presse, Frankfurt a.M., 1931. - Oceaan-vlucht van Lindbergh, F.L. Allen, Only Yesterday II, t.a.p. - Auto-snelheidsrecord: J.F. Horst, Auto, schip en vliegtuig, Ned. vert. A. de Beyer, Amsterdam, z.j., blz. 130 e.v. - Marokkaanse vertelling in Rosen, Ein Wanderleben II, t.a.p., blz. 187. - Beurscrisis U.S.A., 1929: F.L. Allen, Only Yesterday II, t.a.p., blz. 402 e.v. - Dood van Clemenceau, La vie orageuse de Clemenceau, Paris, z.j., blz. 314 e.v.; Vgl. G. Suarez, Clemenceau II, Paris, 1932, blz. 340 e.v. - Hitler-redevoering: E.A. Mowrer, Germany puts the clock back, Penguin, Harmondsworth, z.j., blz. 198 e.v. - Het eerste Russische vijf-jarenplan: J. Haydu, Russland 1932, t.a.p.; Landbouwbedrijf ‘Gigant’, The Economist, Nov. 1930. - Standbeeld voor Soen Yat-sen: J.J.L. Duyvendak, China tegen de Westerkim, Haarlem, 1933, blz. 221. - Opening van het Mitsuikantoor te Tokio: A.E. Zischka, Japan Wereldveroveraar, Ned. Vert. J.E. Marre, Tilburg, z.j., blz. 38. - Atoom-onderzoek 1932: A.I. Eve, Rutherford, t.a.p., blz. 359 e.v. - Groei van het communisme in de U.S.A.: W. Chambers, Witness, New York, z.j., blz. 191 e.v. - Rijksdagbrand: H.B. Gisevius, Bis zum bittern Ende I, Zürich, 1946, blz. 13-126.

Vijfde boek

Rutherford's rede in Albert Hall, 1933: A.S. Eve, Rutherford, t.a.p., blz. 374/75; ‘Het geval-Kapitza’: A.S. Eve, Rutherford, t.a.p., blz. 398 e.v. - Hitler en Niemöller: M. Niemöller, Wat hij is en wat hij belijdt, vert. K.H. Kroon, Nijkerk, z.j.; M. Niemöller, De laatste 28 preken, 's-Gravenhage, 1939. - Dood van Dollfuss: K. Heiden, Adolf Hitler II (Ein Mann gegen Europa), Zürich, 1937, blz. 38 e.v. - De balonnetjes en de meeting: P. Reiwald, Vom Geist der Massen, Zürich, 1946, blz. 108. - De ‘Uiver’ in de luchtrace Londen-Melbourne: krantenverslagen. - Vergaste dieren in Abessinië: A. van Schelven, Tusschen bommen en roovers. Met de Nederlandsche ambulance naar Abessinië, Amsterdam, z.j., blz. 250. - Churchill over de kreeft: A. Maurois, Het treurspel in Frankrijk,

Ned. vert., z.j. - Manifest der 350 psychiaters: krantenverslagen; Antwoord: o.a. E. Fromm, The Fear of Freedom, London, 1932. - Redevoering van Gaston Bergery: F. Sieburg, Blick durchs Fenster, Frankfurt, 1939, blz. 186 e.v. - Over Blum: G. Suarez, Briand I, t.a.p., blz. 319. - Davies te Moskou: J.E. Davies, Mission to Moscow, Pocket Books, 1943. Zijn gesprek met Stalin, blz. 312 e.v.; het afscheidsdiner, blz. 318 e.v. Citaat Walt Whitman: Russian Review, nr 2, Maart 1946, Penguin Books, London-New York. - Chambers' desertie uit de communistische partij: W. Chambers, Witness, New York, z.j. Lenin over muziek: citaat uit R. Fülop-Miller, Führer, Schwärmer und Rebellen, München, z.j., blz. 332. - Invasie uit Mars: H. Cantril, The Invasion from Mars, in Readings in Social Psychology, New York, 1947. Zie ook I. Leighton e.a., The Aspirin Age, 1919-1941, New York, 1949, blz. 431 e.v. - Een ooggetuige-verslag van de verwoesting van Rotterdam, 14 Mei 1940: Nederland in Oorlogstijd, 5de Jg, nr 3, Amsterdam, Rijksinst. v. Oorlogsdoc. - Churchill te Parijs, Mei 1940: W. Churchill, Memoires III, t.a.p., blz. 46 e.v. - Duinkerken: W. Churchill, Memoires III, t.a.p., blz. 89 e.v., H.S. Commager, The Pocket History of the Second World War, Pocket Books, New York, 1945, blz. 58 e.v., Ch. Wilmot, The Struggle for Europe, London, 1952, blz. 19 e.v. - Hitler te Compiègne: H.S. Commager, Second World War, t.a.p., blz. 72 e.v. Filmstrook van het Hitler-dansje: W. Churchill, Memoires III, t.a.p., foto bij blz. 177. - Luchtoorlog boven Engeland, 1940: W. Churchill, Memoires III, t.a.p., blz. 34 e.v. Voor de psychologie van de oorlogsvlieger: R. Hillary, The Last Ennemy, London, 1950. - Brieven in het woestijnzand: A. Moorehead, Afrika Trilogie I, De storm steekt op, Ned. bew. W. Vogt, Amsterdam, z.j., blz. 109. - Tekst van de preken van de bisschop von Galen in H. Portmann, Der Bisschof von Münster, Münster, 1946. - ‘Luipaard-mensen’: A. Schweitzer, Opnieuw naar Lambarene, Ned. vert. H.M. Eigenhuis-van Gendt, Haarlem, 1927, blz. 45/46. - Kamp Majdanek: A. Werth, First contact with Poland, Russian Review, nr 2, t.a.p., blz. 33 e.v. - Levensloop van een oorlogsmisdadiger: E.A. Cohen, Het Duitse concentratiekamp, Amsterdam, 1952, blz. 212 e.v. - Churchill en Stalin, Augustus 1942: W. Churchill, Memoires VII, t.a.p., blz. 83 e.v. - Duitse jeugd: H. Becker, German Youth, bond or free? London, 1946; Samenzwering te München: W. Bayles, Seven were hanged, London, 1945. - Luchtaanval op Berlijn, 1943: Nieuwe Rotterdamsche Courant, 4 Dec. 1943. - Churchill en Roosevelt bij de sfinx: W. Churchill, Memoires VIII, t.a.p., blz. 360; Brief van graaf Ciano: W. Churchill, Memoires III, t.a.p., blz. 115. - Landingsvaartuigen aan de Normandische kust: De beslissende stap. Met de B.B.C. bij de troepen, Ned. vert., Amsterdam, 1946. - Aanslag op de Gaulle: De beslissende stap, t.a.p., blz. 211 e.v. - Plan Morgenthau: Ch. Wilmot, The Struggle for

Europe, t.a.p., blz. 548 e.v. - Onderzoek naar Duitse geheime wapens: Ch. Wilmot, The Struggle for Europe, t.a.p., blz. 662. - Inundatie van Walcheren: eigen observatie; Churchill en Stalin: Ch. Wilmot, The Struggle for Europe, t.a.p., blz. 11; Controverse Churchill-Roosevelt: Ch. Wilmot, The Struggle for Europe, t.a.p., blz. 632 e.v. Vgl. de memoires van Elliott Roosevelt, Cordell Hull, Hopkins e.a.; citaat uit Eisenhower: D.D. Eisenhower, Crusade in Europe, New York, 1948, blz. 473. - As van Schiller en Goethe: krantenbericht. - Laatste dagen van Hitler: H.R. Trevor-Roper, De laatste dagen van Hitler, Ned. vert. R. Limburg, 's-Gravenhage, 1947. Vgl. Ch. Wilmot, The Struggle for Europe, t.a.p., blz. 698 e.v.-Overwinningsparade te Moskou, 1945: I. Deutscher, Stalin, t.a.p., blz. 549. - Atoombom op Hiroshima: J. Hersey, Hiroshima, Penguin Books, Harmondsworth, 1946. - Inflatie van het woord: M. Niemöller, De Schuld, nood en verwachting der Duitsers, Ned. vert. W.C. Snethlage, Nijkerk, 1946, blz. 7en 8; Citaat Ernst Toller: E. Toller, Briefe aus dem Gefängnis, Amsterdam, 1935, blz. 11. - Heropening dierentuin, puin in verwoeste steden: eigen waarnemingen. - Herinnering uit de invasiedagen: De beslissende stap. Met de B.B.C. bij de troepen, t.a.p., blz. 76. - Indonesia-wajangspel: J.A. Michener, The Voice of Asia, Bantam Books, New York, z.j., blz. 164/165. - Toneel in Rusland: M. Gordey, Visa pour Moscou, Paris, 1951, blz. 155 e.v.; Samenvatting van het stuk van Lavréneff, blz. 166 e.v. - Het Pentagon: Time, 2 Juli 1951. - Het citaat uit Grotius: Hugo Grotius, De jure belli ac pacis, Uitg. van de Carnegie Endowment, Oxford, 1925, dl III, blz. 862, ‘A prayer at the end of the work’.


Vorige

Over het gehele werk

landen