Vrouw Jacob

VII

De hertog van Bourgondië keek den voor hem staanden Hollandschen jongen page scherp en lang aan.

‘Weet ge het zeker? Kunt ge dat bewijzen?’

‘Ik kan het Uwe Genade op vele manieren bewijzen als waar.’

‘Waarom verraadt ge uw vorstin, de gravin van Holland?’ vroeg de hertog norsch.

‘Genadige Heer, mijn geslacht heeft alles verloren onder het Hoeksche bestuur. Ik heb mij in dienst van de gravin begeven, alleen om den eenigen vorst dien ik erken, en wiens gunst ik afbid, van nut te kunnen zijn, en in zijn nabijheid te mogen blijven voorgoed.’

Philips' koude trekken verrieden niets. Maar nooit bleef hij ongevoelig voor dergelijke vleitaal.

‘Verhaal mij nauwgezet, al wat gij zegt te weten,’ wees hij kort.

De jongen vestigde zijn ronde brutale oogen op den hertog. Het was overbekend, dat Philips gretig gebruik maakte van verraad en spionnage, geen middel schroomde om dit toe te kunnen passen; maar ook, dat hij nooit zou nalaten met edele geste te doen of hij zeer minderwaardig vond dengene, die hem het vurig gewenschte bericht bracht. Dat hij door den graaf van Montfoort was betaald, behoefde de Bourgondiër niet te weten.

‘Ik weet het, Heer, omdat ik het door een zijvenster in den

[p. 596]

donker heb afgespied, toen Vrouwe Jacoba zich heeft doen trouwen met den heer van Borselen. Om de vier of vijf dagen ook bezoekt de heer van Borselen de gravin op Teylingen.’

Philips' gelaat bleef strak. Met groote inspanning moest hij zijn handen bedwingen, om niet een wilden triomfmarsch te gaan trommelen op de tafel voor hem.

Pas toen hij den aanbrenger ontslagen had, sprong hij als door een veer bewogen op, rekte zich, en een lach vertrok zijn strakke trekken.

‘Eindelijk! De val toegeklapt! De val, waarin zij loopen moèst, deze Jacob! De coquette, manzieke - zij was immers niet bij machte haar streken te verloochenen. Hoe goed had hij gezien - hoe juist! Te ondragelijk was haar dit eenzame leven geworden - zoo ras als hij niet had durven hopen!’

Zijn gelaat verduisterde.

‘Van Borselen. Tòch! De hem altijd getrouwe, hem toegedaan van den beginne af. Hoofd der Kabeljauwsche partij. Dien had de heks weten te trekken binnen den ring van haar bekoring. Van hèm af. Als eenmaal Van Vliet. De aanslag in Mons, het was nu duidelijk, dat zij ook daarin de hand had gehad.

Wat nu te doen. Doen wat zijn hart fel en boven alles begeerde: haar laten vatten, wegvoeren, opsluiten - Van Borselen laten onthoofden. De eindelijke vergelding voor al wat zij hem had doen lijden. Voorgoed van dezen aardbodem doen verdwijnen - nooit meer in zijn weg. De ketting eindelijk gebroken....

Maar.... daar waren de Nederlanden - daar was het volk dat nooit goed Waalsch zou worden, nooit goed Bourgondisch; waaronder een groote aanhang leefde aan Vrouw Jacob, die - hij wist het - met den dag toenam. Haar gevangen nemen en wegvoeren beteekende al wat Hoeksch was, en het landvolk, de Kennemers.... opnieuw tot strijd opjagen. En hij kòn op het oogenblik niets wagen, met Luik, Utrecht, Engeland, die dreigden - die onmiddellijk zich zouden aansluiten - een algeheelen opstand ontketenen. Hij had geen troepen genoeg, geen geld. In Vlaanderen was onwil hem bij te staan.

Neen - hij zou niet kunnen voldoen aan dien jarenlangen honger van zijn hart, aan zijn gloeiend wraakgevoel - zelfs nù niet.

Maar misschien toch zou het eenige wàt hij doen kon, doel-

[p. 597]

treffend blijken op den duur. Jacobs had door haar verdrag te breken, haar bezit verspeeld. Een afgezette vorstin, zonder de weelde, de hofhouding, die haar prachtlievendheid zoo hevig behoefde - zonder stem, zonder belang meer in de christenheid, waar zij hem zoo lang ten spot had gemaakt - die staat van leven zou haar glorie, haar macht, haar bekoring lang vòòr haar zelf doen sterven.

Maar wat met Van Borselen....

Een andere, verborgen kant van zijn wezen ging open. Een diepe, pijnlijke gekwetstheid om ontrouw, waar hij een vriend had meenen te bezitten. De machtige Kabeljauw, van onbesmetten op wien hij had gebouwd. Hoe ver gingen Van Borselen's naam, plannen? Dat wist hij niet. Maar wèl wist hij, dat op dit oogenblik hij het óók niet wagen kon een edelman uit een der roemrijkste, oudste geslachten ter dood te doen brengen - in een land, waarover hij slechts in naam gebieder was. Hij zou tegelijk Hoeken en Kabeljauwen tegen zich in het veld jagen.’

Hij somberde opnieuw.

Overwinnaar was hij gebleven door een toeval. Nu zij haar kracht blijkbaar had herwonnen, wist hij niet, of hij haar nòg eens zou kunnen ten onder brengen. Hij dacht aan zijn droom - zijn Koninkrijk Bourgondië. Hij moèst de Nederlanden behouden; hij moest er geld en soldeniers uit trekken. De steden weer tot rijkdom brengen om uit te kunnen putten.

Alleen - Van Borselen moest eens en vooral aan den lijve voelen, dat hij de meester was. Dat zijn hoofd aan een zijden draad hing. Dan zou hij hem daarnà winnen voorgoed met zijn genade.