De troubadour van Carcassonne

Bedelen

Een grauwe ochtend, de zomer is voorbij, het is september - en een kille september. Albert, Heloïse en Antoinette hebben de eerste de beste weg gekozen zodra ze in de nacht buiten Souillac stonden.

Terwijl zij steeds verder naar het oosten vluchten, gaan Babette en Raoul later op die dag naar het zuiden. Het is ook in het zuiden dat de soldaten de vluchtelingen van die nacht zoeken. Niemand verwacht dat men naar de ongastvrije bergen in het oosten zal vluchten. Toch is dat de richting van de jongste vluchtelingen. Ze zien de zon recht voor zich opkomen, een bleke waterige zon, die spoedig schuilgaat in grote wolken.

Albert vertelt de meisjes wat er gebeurd is, wat Barbeu gedaan heeft. Ze begrijpen dat ze in gevaar zijn.

‘Maar jij loopt ook gevaar, Albert,’ zegt Heloïse. ‘Wij zijn ketters en wie ketters helpt krijgt dezelfde straf.’ Ze huilt zachtjes.

Albert lacht. ‘Dat zal zo'n vaart niet lopen. Ik word beschermd door dit.’ Hij toont de speld aan de binnenkant van zijn mantel. Heloïse lacht door haar tranen heen.

[p. 164]

Ze hebben honger. Albert gaat een boerenerf op om er te bedelen, maar hij moet vluchten voor een kwaadaardige hond.

In een klein dorp ruiken ze vers brood. Ze gaan op de geur af en vinden een vrouw bij een oventje achter een van de huizen.

‘Om de liefde Gods, geef ons te eten,’ bedelt Albert. De vrouw kijkt het groepje aan. Ze krijgt medelijden en neemt de kinderen mee naar binnen. In het kleine, lage huisje krijgen ze brood, kaas en geitemelk.

‘Waar komen jullie vandaan?’ Ze vraagt het in het Occitaans. Albert verstaat de vraag niet. De zusjes kijken elkaar aan. Wat zullen ze zeggen?

‘Uit Périgueux,’ zegt Antoinette.

De vrouw slaat verbaasd haar handen in elkaar. ‘Zo ver? En ben je dat hele eind komen lopen?’

De meisjes knikken. ‘Onze ouders zijn dood,’ zegt Heloïse zacht.

Het hart van de goede vrouw stroomt over van medelijden.

‘We gaan naar familie verderop.’ Antoinette blijft met opzet wat vaag. ‘We moeten verder, hartelijk bedankt.’ Ze staat op en wil weggaan.

‘En hij,’ wil de vrouw weten, ‘is hij niet van hier?’

‘Nee, hij komt uit Parijs,’ zegt Antoinette.

‘Wat heeft hij een mooi haar,’ zegt de vrouw. Ze streelt de blonde lokken van Albert en die lacht maar eens naar haar. Het lukt ze weg te komen uit het gastvrije huis.

Als ze een eindje verder zijn zegt Antoinette: ‘Je moet je haar verstoppen, Albert. We vallen zo veel te veel op. Straks weet iedereen dat er een blonde jongen is langsgekomen en als ze dat in Souillac opgeschreven hebben staat er bij alle inquisiteurs in de boeken: “Zoek een blonde jongen”.’

Het wordt iets warmer, de zon komt door en het land toont een vriendelijker gezicht. Ze gaan aan de kant van de weg zitten en maken uit een donkere lap een soort muts voor Albert. Zijn blonde haar is nu helemaal verstopt. Hij kijkt in een waterplas om te zien hoe het staat. Ze lachen ondanks alle spanning en verdriet.

Aan het eind van de ochtend komen ze in het kleine marktstadje Martel. Het is er druk, het lijkt een goed punt om met bedelen wat

[p. 165]

op te halen. Rond de overdekte markt vragen ze voorbijgangers om geld. Ze krijgen heel weinig. Een koopman geeft wat fruit, een slager geeft ze een stuk worst en Albert weet nog een oud brood te bemachtigen.

De zon schijnt nu, het wordt lekker warm. Ze gaan voor een van de huizen in de zon zitten en eten brood, worst en fruit. Ze kijken naar de drukte op de markt, ze genieten van de warmte en het voedsel.

‘Waar zou Babette nu zijn?’ zegt Heloïse dromerig.

‘Die is die ouwe verrader aan het begraven, denk ik,’ zegt Antoinette. ‘Ik hoop dat ze hem goed ver weg stoppen, die smeerlap!’

‘Toch kon hij heel aardig zijn,’ zegt Heloïse.

‘Ja, als hij je nodig had,’ antwoordt haar zusje bits. ‘Hij zorgde het eerst voor zichzelf, de rest kon wel wachten. Dat heb je gezien toen hij helemaal alleen ging zitten eten en wij droog brood kregen.’

‘Hij was goed op het toneel,’ meent Albert.

Antoinette haalt boos haar schouders op. ‘Goed op het toneel, wat koop je daar voor, ik heb liever Raoul, die is goed als mens.’

Albert knikt, dat is waar. Hij vertelt nog eens hoe Raoul die nacht de bewaker uitschakelde.

‘Je moet niet zo luid praten,’ zegt Heloïse. ‘Iedereen kan je horen.’

Ook Antoinette vermaant Albert: ‘Je lijkt Barbeu wel, die schreeuwde ook altijd alsof hij op het toneel stond.’

Ze worden weggejaagd voor het huis, men wil geen bedelaars op de stoep. Albert staat zo haastig op dat zijn doek losraakt. Zijn blonde haar valt meteen op.

‘Dat moet je niet verstoppen,’ lacht een van de marktvrouwen. ‘Zo ben je veel mooier.’

Albert lacht maar terug. Hij neemt een besluit, hij stapt de overdekte markthal in en koopt een hoedje met een paar sous uit zijn eigen geld. De opvallende haren verdwijnen onder het hoedje en ze gaan verder.

Ze lopen het stadje Martel uit en gaan in zuidoostelijke richting naar de Dordogne.

‘We kunnen niet in het wilde weg blijven vluchten,’ zegt Antoinette heel praktisch. ‘We hebben geen dekens, we hebben geen geld

[p. 166]

en in elke stad kan gevaar dreigen. We moeten een plan maken.’

Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ze weten geen van drieën waar ze zijn, ze weten niet of er achtervolgers onderweg zijn. Ze weten niet waar ze heen moeten.

‘Laten we naar Carcassonne lopen,’ stelt Heloïse voor. ‘Daar vinden we vast wel mensen die ons kennen, die willen wel helpen.’

Het lijkt een goed idee. Ze beseffen alleen niet hoe ver dat nog is.

‘En wat moet Albert dan?’ vraagt Antoinette.

‘Ik ga wel verder met de pelgrimstocht,’ zegt Albert.

‘Of je blijft bij ons,’ meent Heloïse.

Die nacht wachten ze tot het weer licht wordt in de beschutting van een ondiepe grot. Er is wel dood hout, maar ze kunnen geen vuur maken. Ze hebben niets meer. Wat was het allemaal gemakkelijk toen Raoul nog overal voor zorgde, toen Babette elke dag wel ergens iets eetbaars vandaan wist te toveren...

Ze proberen te slapen, maar het is veel te koud. Dicht tegen elkaar aan, met Alberts bontmantel als enige beschutting vertellen ze elkaar over lekkere dingen die ze ooit gegeten hebben.

‘Weet je nog, toen op die bruiloft,’ zegt Albert. ‘Wat heb ik toen veel gegeten.’

‘We zaten net zo bij elkaar onder de boom,’ herinnert Antoinette zich.

Heloïse lacht. ‘Net zo, maar met een volle maag.’ Zo zijn ze weer terug op het punt dat hun die dagen het meest interesseert: eten.

Zodra het een beetje licht wordt lopen ze maar weer verder. Ze weten helemaal niet waar ze zijn. Als de zon opkomt kunnen ze wel zien dat ze ongeveer in zuidelijke richting gaan, maar of ze zo ooit in Carcassonne komen weten ze niet.

Het landschap wordt steeds woester. Smalle riviertjes stromen in diepe dalen, soms lopen ze heel hoog, dan weer dalen ze af tot helemaal beneden. Op goed geluk volgen ze een tijdje een smal stroompje in een heel diep dal. Dan zien ze een plaats iets hoger op de helling liggen, er zijn mensen, die een hoge trap beklimmen naar een kerk helemaal bovenop de berg. Ze gaan naar het stadje toe en horen dat het Rocamadour heet.

Het bedelen levert er niet veel op, er zijn teveel pelgrims. Bij de

[p. 167]

trap zit een jonge man, die aandachtig naar hen kijkt. Hij spreekt Albert aan.

‘Ben jij hier als pelgrim?’

Albert knikt. Wat wil die man van hem?

‘Waar is je staf? Een pelgrim gaat toch nooit zonder staf?’

‘O, eh, die ben ik kwijtgeraakt. We moesten een riviertje oversteken, toen liet ik hem vallen. Nou, dan ben je hem kwijt.’

De jongeman kijkt Albert met halfgesloten ogen spottend aan.

‘Ik kom net uit Souillac, ligt je staf daar soms?’

‘Souillac? Waar ligt dat?’ Albert liegt onhandig, hij heeft een vuurrood hoofd. Heloïse en Antoinette zien er ook duidelijk geschrokken uit.

De jongeman lacht gemeen. ‘Jullie zijn vluchtelingen hè? Vannacht ontsnapt. Ik begrijp nu hoe het verhaal over een blonde engel kon ontstaan. Heel knap gedaan. Die dominicaan daar zal dat interessant vinden.’ Hij wijst naar een monnik een eindje verderop.

‘Ik weet niet waar u het over heeft,’ zegt Albert.

Hij trekt de meisjes mee de lange trap op. Ze gaan alle pelgrims voorbij en komen in de kerk van de zwarte madonna. Ze verschuilen zich achter het hoofdaltaar.

Albert gluurt om de hoek, hij ziet de jonge man met de dominicaan de kerk inkomen. Ze kijken overal naar de vluchtelingen. Heloïse ziet een klein achterdeurtje en daardoor verlaten ze ongezien de kerk. Buiten is een lage muur, ze klimmen er vlug overheen en rennen verder.

De vluchtelingen laten Rocamadour zo snel mogelijk achter zich liggen.

‘Iedereen herkent ons,’ huilt Antoinette nerveus. ‘Jij ook met je stomme haren, had je muts opgehouden.’

‘Kijk naar je zelf,’ zegt Albert. ‘Jullie lijken precies op elkaar en je hebt nog dezelfde kleren aan ook, alsof dat niet opvalt.’

In Gramat halen ze bedelend genoeg op om eten te kopen. Albert krijgt bij een huis zelfs twee dekens als hij er om vraagt. Het zijn oude vieze dekens, maar het is beter dan niets. Ze blijven niet in dat plaatsje, ze zoeken weer een plekje buiten. Ze zijn zo moe, dat ze die nacht een paar uur slapen.

Stijf en rillerig gaan ze de volgende ochtend weer op weg. Het

[p. 168]

is een eenzame streek, pas laat in de middag zien ze in het dal van een rivier weer een stad. Ze besluiten er naar binnen te gaan. Nog een nacht in de openlucht willen ze niet.

Ze horen dat de stad Figeac heet, er is een pelgrimskerk en Albert probeert als pelgrim wat op te halen. Hij krijgt niets.

Somber, koud en moe staan ze voor een huis dicht bij de kerk.

‘Ik heb pijn in mijn voeten,’ klaagt Heloïse. Antoinette zegt niets, ze zit op de straat en staart naar de mensen bij de kerk.

Albert zou wel iets willen doen, maar hij weet ook geen oplossing. Dan komt er een oudere vrouw naar het huis toe. Ze doet de voordeur open en kijkt naar de vermoeide vluchtelingen.

‘Hebben jullie geen huis?’

De kinderen kijken haar aan.

‘Erg spraakzaam zijn jullie niet, hè? Willen jullie niet even binnenkomen, dan krijg je een lekker stuk brood.’

Ze staan meteen bij de deur.

‘Kijk, dat wil je wel, hè? Kom maar gauw binnen, anders krijgen we veel te veel bekijks.’

Binnen praten de hongerige vluchtelingen wel. De vrouw laat hen goed eten. ‘Hier in de stad noemen ze me moeder Agnes,’ zegt ze. ‘Jullie kunnen hier slapen, je ziet er moe uit.’