De troubadour van Carcassonne

Een lelijke val

Als het weer dag wordt gaan Albert en Heloïse een eindje de grot in, niet te ver, want daar wordt het heel donker en laag. Net op het moment dat ze terug willen gaan ziet Heloïse iets glimmen. Ze bukt zich om het kleine voorwerp op te rapen. Het is een heel oud sieraad, een soort speld met daarop een kleine edelsteen. Ze wrijft hem langs haar kleding en dan glanst de steen veel mooier.

‘Nu zal ik je tot ridder in de dienst der liefde maken,’ zegt Heloïse. Albert speelt mee. Hij knielt en het meisje doet de speld op zijn mantel met de woorden: ‘Ik wijd u tot ridder in de hoofse liefde, vereer en dien de onbekende dame van uw hart en help haar als zij in moeilijkheden is, zij zal dan u helpen als dat nodig is.’ Het is een

[p. 153]

zelfbedachte ceremonie waar ze verder met niemand over praten. Albert draagt de speld aan de binnenzijde van zijn mantel.

De twee ingewijden in de hoofse liefde reizen gewoon als Albert en Heloïse verder met het gezelschap Barbeu, alleen zij beiden weten dat ze vanaf die dag niet meer dezelfden zijn.

Het is voor Albert een ongewoon landschap waar ze doorreizen, zoveel heuvels en dalen, zulke dichte bossen. De streek is dun bevolkt, er zijn verspreid wat kleine stadjes en verder heel kleine dorpen en enkele boerderijtjes. Vlak naast de rivier de Vézère spelen ze, voor ze er de brug over gaan. Er zijn maar twintig toeschouwers, maar het is een leuke voorstelling. Vooral Albert en Heloïse hebben er zin in. Hun poppen bewegen heel mooi en zij danst blijer en eleganter dan ooit. Ook Antoinette doet het goed, maar Heloïse is de ster van de voorstelling. Voor Antoinette is dat een nieuwe ervaring, anders is zij altijd de beste. Op deze zonnige, heldere dag vindt ze dat voor een keer niet erg. Dit is een goede dag, ze zijn weer in de Périgord, de streek zo dicht bij haar geboortestreek. De mensen spreken haar taal, hier is ze thuis. Zo voelen ook de anderen het. Babette zingt heel mooi en het is vooral haar zingen dat die dag geld oplevert. Zij zingt in het Occitaans en het stuk van boer Frolin is een Frans stuk, de taal van de bezetter.

Later op de dag staan ze bij de grote, zware kerk van St Cyprien. Barbeu doet het Frolinverhaal in het Occitaans. Albert begrijpt er niets van, Heloïse moet hem tijdens de voorstelling de vertaling toefluisteren, anders weet hij niet wat hij moet doen. Zijn eigen tekst kan Albert alleen in het Frans brengen. Het publiek begrijpt niet veel van het verhaal in die taal. Weer is het zingen van Babette het beste deel van de voorstelling.

Na dit optreden volgen ze over een smal pad de Dordogne. Rechts is het water, links komt de hoge rotswand hier en daar tot dicht bij de rivier. Ze zien nu de gevolgen van de oorlog die Simon de Montfort hier voerde. Er zijn alleen maar kapotte kastelen. Soms komen ze vlak langs zo'n verwoeste burcht, soms zien ze hem aan de overkant van de rivier.

Het wordt drukkend warm en de opgewekte stemming van die ochtend ebt weg. Signor Barbeu rijdt voorop, zoals gewoonlijk. Hij zit minder fier rechtop dan anders, hij lijkt wel moe. Hij denkt er-

[p. 154]

over na hoe ze hun voorstelling kunnen aanpassen, daardoor let hij niet goed op. Zijn muildier stapt rustig voort, de ruiter laat het beest maar zijn gang gaan. De weg wordt heel smal. Het dier stapt behoedzaam dicht langs de rotsen. Daar zijn overhangende takken die signor Barbeu hinderen. Met een driftig gebaar stuurt hij zijn rijdier dichter langs de waterkant, het beest aarzelt, hij drijft het verder. Dan brokkelt ineens een stuk van de oever af, het muildier struikelt en werpt de ruiter af. Barbeu komt met een harde klap een paar meter lager op stenen terecht. Het rijdier is alweer overeind gekrabbeld en staat trillend op de weg. Raoul springt van de bok van zijn kar en zorgt meteen voor het geschrokken beest. Barbeu ligt kreunend op de stenen naast het water.

Albert en Babette laten zich voorzichtig langs de oever naar beneden glijden, tot ze naast de gewonde man staan. Hij ligt er raar scheef bij. Er is niet veel bloed, maar als Babette hem recht wil leggen gilt de gewonde van pijn. Hij probeert nog de leiding te houden, wil zelf regelen wat er moet gebeuren, maar hij raakt bewusteloos. Babette is de enige die weet wat ze moet doen. Ze klimt snel terug naar de weg en zegt: ‘Vlug Raoul, pak tentpalen en een stevig zeil, we moeten hem vervoeren.’ Niemand begrijpt nog hoe ze dat wil doen. Albert staat wat verloren bij de gewonde aan de waterkant. De rivier stroomt snel. De jongen neemt een handje koud water en wast daarmee een paar schrammen op het hoofd en op de handen van Barbeu. Hij is heel bleek, zou hij dood zijn? Nee, hij ademt nog.

Babette komt met Raoul naar beneden. Ze leggen het in de lengte opgevouwen tentdoek op een vlak stuk naast de stenen waar de gewonde ligt. Heel voorzichtig tilt en schuift Raoul het zware lichaam naar de doek. Daar strekt hij Barbeu uit, die niets meer merkt van wat er met hem gebeurt. Daarna knoopt Raoul heel secuur het dikke doek aan de twee zware tentpalen en de draagbaar is gereed. Hoe krijgen ze nu de gewonde anderhalve meter hoger op de weg?

‘Meiden, beneden komen,’ roept Babette kortaf. Ze is heel gespannen. Hoe moet dit aflopen?

De tweeling laat zich naar beneden glijden en staat ook naast de rivier bij de gewonde. Dan kan het transport beginnen. Albert en Raoul nemen de voorkant, Babette pakt de stok rechtsachter en de twee zusjes tillen de linkerstok. Op een teken van Raoul nemen ze de draagbaar op en lopen eerst langs de rivier over het vlakke stuk.

[p. 155]

Wat is die man zwaar. Albert wankelt, Raoul stapt meteen voor de baar en pakt twee stokken. Hij loopt nu voorop en Albert komt aan de zijkant. Hij schuift wat meer naar achter waar de meisjes moeite hebben hun kant hoog te houden. Zo komen ze bij een paadje dat schuin omhoog gaat naar de weg.

Het duurt bijna een uur voor de gewonde boven is. Ze leggen hem op de weg. Raoul haalt de vier muildieren, die verderop bij de kar staan vastgebonden. Hij zet de beesten om de draagbaar, twee voor, twee achter. Dan moeten ze weer tillen, dat wordt moeilijker, want iemand moet de touwen vastmaken aan de muildieren. Raoul kunnen ze niet missen bij het tillen. Babette bedenkt dat Antoinette altijd handig is met touwen als ze een kamp inrichten. Terwijl Raoul en de anderen tillen sjort Antoinette de touwen vast. Het lukt. De gewonde hangt in het tentdoek tussen stokken aan de rustig wachtende muildieren. Het transport kan beginnen. Babette leidt het beest rechtsvoor. Met een schok komen de vier dieren in beweging, de gewonde slingert heen en weer. Als ze eenmaal lopen, vinden ze een gelijk ritme, zo gaan ze stapvoets verder.

Intussen is het heel donker geworden, ze kijken verontrust naar de lucht - die belooft niet veel goeds. Vrijwel op hetzelfde moment is er de eerste felle lichtflits van het onweer, een harde klap klinkt tussen de rotsen. Het water van de rivier is eerst helemaal glad en

[p. 156]

beweegt dan heftig, er komt een harde wind en meteen daarna barst er een bui los, die iedereen binnen een paar minuten doornat maakt. De meisjes en Albert lopen nu ook naast een muildier, ze praten geruststellend tegen de zenuwachtige dieren die bij elke donderslag schichtig opzij willen stappen. Ze moeten echter op hun plaats blijven, vastgebonden aan de tentpalen.

Raoul waarschuwt, vanaf zijn plaats op de kar ziet hij dat er een touw van de draagbaar loslaat. Ze stoppen, Raoul maakt het vast. Hij controleert ook de andere touwen. Op de kar zit de drijfnatte beer. Het beest is tijdens het hele ongeluk van Barbeu niet van zijn plaats af geweest. Druipend vervolgen ze hun weg.

In een heel klein dorpje kunnen ze schuilen. Een boer haalt hen in zijn schuur. Hij vraagt Babette wat er gebeurd is. Albert kan van het gesprek niets verstaan, maar uit gebaren begrijpt hij wel dat ze het over Barbeu hebben. De boer gaat weg en komt even later terug met een vrouw, ongeveer even oud als Babette. De vrouw kijkt naar de gewonde, ze schudt haar hoofd. Albert hoort iets wat klinkt als hospitaal en hij verstaat een plaatsnaam: Souillac. Die naam was vandaag eerder genoemd, daar zouden ze heen gaan.

Zodra het ergste van de bui voorbij is, gaat het natte groepje verder. Op aanraden van de boer hebben ze de draagbaar anders bevestigd. Ze hebben nu twee stokken aan weerskanten van één muildier vastgemaakt en zo met een beest voor en een achter hangt de gewonde ook goed. Babette gaat op het voorste muildier zitten. Albert en Antoinette nemen elk een rijdier en Heloïse komt achter op de kar. Zo gaat het ook iets sneller.

Toch is het nog een lange tocht over de kronkelende weg langs de rivier. Het is al avond als ze in Souillac aankomen. Er is daar een pelgrimshospitaal waar de gewonde terecht kan, voor de rest van het gezelschap is er geen plaats. Babette wil bij Barbeu blijven, maar de ziekenbroeders vinden dat niet goed. Ze mag morgen komen horen hoe het gegaan is. Mopperend pakt ze uit de kleding van de gewonde zijn leren geldbuidel en dan zegt ze: ‘Kom mee, we gaan.’

Nat, koud en hongerig kloppen ze aan bij een herberg dicht bij de stadspoort. Ze kunnen daar binnenkomen. Babette onderhandelt lang met de herbergier over de prijs; uiteindelijk worden ze het eens. Er is een stal voor de beesten, Raoul en Albert blijven daar ook en zij neemt een kamer met de meisjes. Als de dieren verzorgd zijn

[p. 157]

vinden de twee mannen in de herberg Babette en de meisjes. Ze zitten al aan tafel, er wordt spoedig een maaltijd opgediend. Ze eten stil, moe en elk met eigen gedachten.

Ten slotte zegt Babette: ‘Morgen moeten we spelen, we zullen de voorstelling iets veranderen. Ik vertel en zing. Albert en Heloïse doen de poppen, Antoinette blijft bij mij op het toneel en bij de dansjes komt Heloïse ook achter de kast vandaan. Raoul haalt geld op en doet verder de beer, zoals altijd. We moeten wel spelen, we hebben geld nodig, het kan lang gaan duren hier. Nu eerst maar slapen, morgen zien we wel weer verder.’

In het donker vinden Raoul en Albert hun weg in de stal. Nog voor Raoul zijn laatste rondgang gemaakt heeft bij zijn beesten slaapt Albert al.