De troubadour van Carcassonne

[p. 22]

Terug naar Staveren?

Een paar dagen later staan ineens Hiltje met Simon en Jurgen en Alberts vader bij de poort van het gasthuis in Deventer. De man die Albert een paar weken geleden herkende heeft in Staveren verteld waar Albert was. Dat gaf me een schrik. Ze hadden al gehoord dat Albert in Kampen weggelopen was met al het geld van zijn schipper en nu dit weer...

Vader Hillema aarzelde niet. Zodra hij wist waar hij zijn zoon kon vinden liet hij zijn schip klaarmaken en voer naar Deventer. Hiltje wilde beslist mee, Simon voer altijd al op hun kogge en als Hiltje meeging konden ze Jurgen niet thuis laten. Zo kwam het dat de hele familie naar Deventer reisde.

‘Waar is mijn zoon?’ zegt Hillema tegen de monnik bij de poort.

‘Uw zoon? Hoe heet hij?’

‘Albert Hillema, hij is hier een paar weken geleden gezien.’

‘Dat klopt. Albert is hier. U kunt hem nu niet spreken. Hij is op de ziekenzaal.’

‘Is hij ziek?’ roept Hiltje verschrikt.

De monnik glimlacht. ‘Nee, broeder Albert helpt bij de verpleging. Uw zoon is een goede verpleger.’

Hillema gromt iets onverstaanbaars.

‘Hij moet meteen meekomen,’ zegt Simon. Alberts oudste broer lijkt veel op de vader. Twee kleine, stevig gebouwde Friese schippers. Ze zijn niet van plan zonder de jongen terug te gaan. Jurgen kijkt verwonderd rond in de tuin achter de poort. Hij loopt naar binnen.

‘Jurgen, blijf hier,’ zegt Hiltje snibbig. Ze is erg gespannen. Hoe is het met haar jongste broertje, dat ze als haar eigen kind heeft opgevoed? Hiltje is nog nooit zo ver van huis geweest. Wat moet dat kind hier? Ze hadden hem nooit met die haringvissers mee moeten sturen, daar is niets dan ellende van gekomen.

‘Ik wil mijn zoon zien, nu onmiddellijk,’ zegt Hillema nors. Hij kijkt de monnik boos aan, maar die blijft onverstoorbaar vriendelijk. ‘Als u hier even wilt wachten, zal ik broeder Albert waarschuwen.’

Hij gaat weg. De Friezen blijven verbaasd achter. Broeder Albert? De jongen zal toch niet hier in het klooster gegaan zijn?

[p. 23]

Even later komen Arnoldus en Albert naar buiten.

‘Albert!’ roept Hiltje. Ze rent op haar broertje toe en omhelst hem. Ze huilen allebei. Hiltje knuffelt ‘haar kind’. ‘Wat zie je er goed uit! Ben je helemaal gezond? Heb je niets?’

Albert maakt zich los uit de moederlijke omhelzing van zijn zuster. ‘Ik heb niets, ik ben gezond en ik ga met Arnoldus naar Spanje.’

Jurgen danst onhandig om Albert heen. ‘Hij is er weer,’ zingt hij op schelle toon.

Hillema duwt Jurgen opzij en grijpt Albert bij zijn arm. ‘Wat heb je met het geld van je schipper gedaan?’

‘Niks, ik heb er niks mee gedaan,’ zegt Albert angstig. ‘Hij gaf het me zelf en daarna zijn ze allemaal opgesloten.’

Hillema laat zijn zoon los. ‘Opgesloten? Hoezo? Daar heeft hij me niets over verteld.’

‘Ze hebben gevochten,’ zegt Albert snel. ‘De schipper gooide de waard op straat, toen zijn er soldaten gekomen en die hebben iedereen in de gevangenis opgesloten, ook de schipper.’

Hillema en zijn oudste zoon Simon kijken elkaar aan. Ze lachen allebei. ‘Dus dat is er gebeurd,’ roept Simon luid lachend. ‘Hij was weer eens bezopen, dáár vertelde hij niets over.’

Vader Hillema kijkt ineens weer heel streng. ‘Je had de volgende dag het geld terug moeten geven.’

‘Ik denk dat wij even samen moeten praten,’ zegt Arnoldus. Hij neemt vader Hillema apart en zegt zachtjes: ‘Uw zoon is een eerlij-

[p. 24]

ke jongen, hij heeft niets slechts gedaan. Ik zou graag met u over zijn toekomst praten.’

‘Zijn toekomst is duidelijk,’ zegt Hillema bars. ‘Hij gaat mee naar huis en volgende maand breng ik hem naar het klooster in Egmond aan de andere kant van de zee, in Holland.’

Albert hoort het, hij wordt heel bleek. Het grote klooster in Egmond, daar is al eerder over gesproken. Daar kom je nooit meer uit.

‘Wil hij zelf wel naar dat klooster?’ vraagt Arnoldus.

‘Wat hij wil, maak ik wel uit,’ snauwt Hillema. ‘Hij is voor het klooster bestemd en daarmee uit. Ik heb een gelofte gedaan. Daar moet ik me aan houden. Het is toch heel normaal, een van je kinderen aan het klooster te geven?’

‘Dat wàs heel normaal,’ verbetert Arnoldus. ‘In de tijd van onze vaders deed men dat wel. Eén kind in het klooster om voor de hele familie te bidden, maar mijn beste Hillema, zo gaat dat tegenwoordig niet meer.’

‘Bij ons wel,’ gromt vader.

‘In het land van de vrije Friezen dwingt men toch zijn kinderen niet om naar een klooster te gaan?’ zegt Arnoldus vriendelijk. ‘Dat is in onze tijd een vrije keus, daar mag men rustig over nadenken.’ Hij voert vader aan de arm mee naar een stil hoekje van de tuin. Daar praten ze een hele tijd. Albert volgt het vol spanning. Hij kan niets verstaan, maar hij begrijpt wel dat daar over zijn toekomst beslist wordt. Hiltje probeert hem af te leiden, maar hij blijft kijken naar de twee pratende mannen.

Na een heel lang gesprek komen vader en Arnoldus terug.

Hillema kucht en zegt: ‘Ik hoor dat je naar Santiago wilt als pelgrim.’

Albert knikt gretig.

Zijn vader bromt: ‘Ja, ja, dat moet dan maar... Maar denk erom dat je bij hem blijft,’ zegt hij dan streng. ‘En je geeft me het geld van je schipper terug.’

‘Hij blijft wel bij me,’ zegt Arnoldus. ‘Nietwaar, Albert?’

Hiltje trekt de jongen tegen zich aan. ‘Ik wil niet dat hij zo ver weg gaat. Ik heb hem niet opgevoed om hem zomaar met een vreemdeling mee te geven.’

Vader kijkt verbaasd. ‘Wij hebben het zo besloten.’

‘Ik heb ook recht om wat te zeggen,’ houdt Hiltje koppig vol. ‘Ik heb hem opgevoed. Ik vind het niet goed.’

[p. 25]

Vader wil boos iets zeggen, maar Arnoldus beduidt hem te zwijgen. Albert is heel verbaasd, vader gehoorzaamt!

Arnoldus praat ook apart met Hiltje.

‘Ik heb honger,’ zegt Simon, ‘is hier niets te eten?’

Daar zijn Hiltje en Arnoldus weer. Hiltje heeft gehuild. ‘Ga dan maar,’ zegt ze tegen Albert. ‘Maar let goed op onderweg en zorg dat je terugkomt.’

Ze gaan samen eten op het schip van Hillema. Arnoldus geeft het geld van de schipper aan vader. De volgende dag zullen de Friezen naar huis varen, de pelgrims gaan dan naar het zuiden. Arnoldus is weer helemaal gezond, de pelgrimstocht kan beginnen.

‘Het is wel een slecht seizoen voor zo'n reis,’ zegt vader.

‘We gaan de warmte tegemoet,’ lacht Arnoldus.

Ze blijven de hele dag bij elkaar. Albert laat Deventer zien, trots alsof de hele stad hem toebehoort. Straatmuzikanten herkennen hem al en groeten vriendelijk.

Arnoldus is een hele tijd weg. Als hij terugkomt kijkt hij blij. ‘Morgenochtend wordt er een speciale heilige mis opgedragen voor de jonge pelgrim,’ zegt hij.

Hiltje begint weer te huilen. Albert troost haar.

Iedereen gaat nu voorbereidingen treffen voor de volgende dag. Simon maakt op het schip een echte pelgrimsstaf en Hiltje zoekt een warme wintermantel die Albert zal passen. Ze koopt die mantel in de stad, van haar eigen geld, een wijde donkere jas, helemaal met bont gevoerd van binnen. Er zit ook een capuchon aan.

De mis in een zijkapel van de kerk is heel eenvoudig.

Albert is eigenlijk nog te jong om een echte pelgrim te zijn. Daarom houdt de priester het simpel. Hij bidt met de familieleden voor de behouden terugkeer van hun zoon en broer. Hij maant Arnoldus goed op de hem toevertrouwde leerling te passen.

Dan komt het plechtige moment waarop de jonge pelgrim officieel zijn reistas, staf en mantel zal ontvangen. De broeders van het gasthuis hebben een echte reistas voor Albert gemaakt.

De priester laat Albert knielen. Hij hangt hem de tas om met de woorden: ‘In de naam van onze heer Jezus Christus, ontvang deze broodtas, teken van je pelgrimstocht, opdat je geheel gezuiverd, ge-

[p. 26]

zond en als een beter mens terug zult komen na je reis naar het graf van de heilige Jacobus in Compostella.’

Daarna krijgt Albert van Simon de pelgrimsstaf en van Hiltje de warme mantel. Ze omhelzen hem. Ook vader omhelst hem.

Albert huilt; dat is nog nooit gebeurd de laatste jaren. Vader huilt ook, hij geeft Albert zwijgend een kleine reisbeurs met geld, dan wendt hij zich af.

Jurgen komt naar voren en geeft Albert zijn hoedje. ‘Kom je weer gauw met me spelen?’ zegt Jurgen.

Albert knikt. Hij kan niets meer zeggen.

Ze lopen naar het schip waar nog eens afscheid genomen wordt. Vader drukt Albert stevig tegen zich aan. ‘Kom maar gauw weerom mijn jongen, je hoort bij ons.’ Dan stapt hij aan boord en geeft orders.

Hiltje, Simon en Jurgen hebben niet veel tijd meer om Albert gedag te zeggen. Ze moeten aan boord.

Met de stroom mee is het schip snel ver weg. Er staat een stevige wind, ze zullen gauw thuis zijn. Door zijn tranen heen ziet Albert nog heel lang Hiltje achter op het schip.

Arnoldus neemt Albert bij de schouder. ‘Kom joh, we gaan op reis.’ Ze lopen naar het gasthuis, waar ze nog één nacht zullen slapen.