Tochtgenoten

Tocht door het oerwoud

Amo en Jacob reisden alleen 's nachts en 's ochtends vroeg. Overdag hielden ze zich schuil en rustten. Ze leefden van eetbare wortels, zoete aardappelen en grote insekten. Amo wist altijd wel iets eetbaars klaar te maken. Hij was erg vindingrijk. Padden, slangen, een papagaai, alles wat zijn vlugge handen vingen, bereidde hij boven houtvuurtjes in de enige kom die ze bij hun bagage hadden.

Jacob werd sterker. Hij had minder pijn en hij liep vaak naast of achter het paard om hun rijdier te sparen. De reis was nog lang en het paard deed goede dienst als lastdier. Bovendien had het een fijne neus voor slangen. Als het weigerde verder te gaan, zat er vrijwel altijd een slang verborgen in het struikgewas waar ze door wilden.

Amo was heel voorzichtig met de slangen; er waren veel giftige soorten. Jacob voelde zich erg hulpeloos als hij zijn vriend op de struiken toe zag sluipen, gewapend met zijn lange, brede mes. Hij kon niets anders doen dan toekijken en afwachten. Amo naderde de plaats waar de slang waarschijnlijk lag en hakte op het beslissende moment bliksemsnel toe. Hij wist waar hij de slang moest raken en even later kwam hij dan triomfantelijk terug met het dode beest.

Slechts eenmaal had Jacob te hulp moeten komen. Dat was aan de vooravond van de vierde dag geweest. Het paard was trillend van angst blijven staan. Jacob en Amo hadden hun kapmessen in de hand genomen en Amo was naar voren gegaan. Tamelijk dichtbij zag hij een middelgrote cobra. Met opgeheven mes ging hij op het beest af om het te doden. Hij keek zo strak naar de cobra op de grond, dat hij niet zag dat een veel grotere slang zich uit de boom boven hem liet zakken. De afschuwelijke kop van het beest deinde zacht heen en weer boven het hoofd van Amo. Jacob sprong naar voren en hieuw op de slang in. Hij raakte drie-, viermaal en sprong verschrikt terug toen het meterslange beest uit de boom viel. Het kronkelde heftig maar kon geen kwaad meer doen. Amo had de cobra op de grond gedood. Die avond hadden ze volop slangevlees en lachten ze samen opgelucht om het avontuur.

[p. 31]

Vanaf de vijfde dag reisden ze bij daglicht.

Er waren hier geen dorpen meer. Ongeveer een week zouden ze door bossen en over heuvels trekken eer ze de dorpen konden bereiken die op enkele dagreizen van Elmina lagen. Uit verhalen wist Amo dat die dorpen er waren en Jacob kende Elmina, al was hij daar nooit buiten de stad en het fort gegaan. De vijfde, de zesde en de zevende dag schoten ze flink op. Jacob liep goed, al moest hij wel wennen aan het lopen op blote voeten. Het was ook steeds goed uitkijken of er geen schorpioenen of bijtende duizendpoten op de grond zaten. Dit wendde echter wel en na enkele dagen leek het of Jacob nooit anders gedaan had. Het paard droeg trouw de last van eetbare kruiden die zij onderweg verzamelden, de tas met de kom en de tondeldoos en wat er verder maar mee te nemen was.

Op de zesde dag verlieten zij het dichte oerwoud en kwamen in een heuvelachtig gebied met verspreide boomgroepen. Het was voor Jacob een hele verademing weer eens ruimte te zien. Hier konden ze sneller vooruitkomen.

Toen de zon recht boven hen stond, rustten ze bij een boomgroep. Jacob doezelde wat en Amo keek uit over de ruime vlakte met hoog, grof gras voor hen. Plotseling stootte hij Jacob aan en wees naar een plek waar het gras bewoog. Het was ruim tweehonderd meter bij hen vandaan. Jacob wist niet wat dit te betekenen had, maar Amo had al gezien dat daar een jonge gazelle graasde. Hij beduidde Jacob stil te wachten en sloop toen door het gras naar het argeloze dier toe. Jacob zag helemaal niet meer waar Amo was. Het gras bewoog niet. Na minuten van spannend wachten was er een heftig bewegen te zien op de plaats waar de gazelle graasde. Even later kwam Amo triomfantelijk terug met het bloedende beestje op de nek.

Ze maakten een vuurtje en aten een vorstelijk maal van halfrauw gazellevlees. Wat ze overhadden, werd geroosterd en op het paard gebonden.

Na een oponthoud van ruim drie uur vervolgden ze hun weg. Het was een goede dag, ze schoten flink op, Ze hadden goed gegeten en er was nog vlees over voor morgen.

Tegen de avond lieten ze de vlakte weer achter zich en kwamen in dichter bos. Op een van de laatste open plekjes vóór het dichte oerwoud besloten ze te overnachten. Het paard werd aan een boom vastgebonden. Ze aten nog wat vlees en zochten een slaapplaats in de boom.

De boom had brede, komvormige takken waarin ze voortreffelijk konden slapen. Het paard bleef echter erg onrustig, het trok aan het touw en snoof wild. Plotseling sprong in de bomen aan de andere kant van de open plek een troep apen krijsend voorbij. Het paard rukte als een bezetene aan het touw en hinnikte luid. Jacob en Amo hielden zich stevig aan de takken vast en keken naar beneden. Daar zagen ze de oorzaak van alle schrik: een luipaard sloop vanuit de bosrand op het weerloze paard toe. Amo wilde naar beneden, maar ze had-

[p. 32]

den slechts messen en Jacob hield hem tegen.

In angstige spanning volgden de twee jongens de gebeurtenissen onder de boom.

Het paard deed een laatste wanhopige poging zich los te rukken. Te laat, het luipaard sprong toe en beet het arme dier dood. De schemer was kort en weldra zagen de jongens niets meer. Ze hoorden slechts het grommen van het roofdier onder de boom, het afrukken van lappen vlees en later een slepend geluid. Ze deden die nacht geen oog dicht.

De volgende ochtend was het paard verdwenen. Een bloederig spoor wees in welke richting het kadaver weggesleept was.

Moe en treurig trokken Amo en Jacob verder. Ze waren nog maar net halverwege en hun wachtte zeker nog een reis van een week of langer.

Jacob moest nu alles lopen. Gelukkig hadden ze de tas bij zich gehouden in de

[p. 33]

boom. Amo was de eerste die weer lachte. Met de tas op zijn hoofd liep hij vooruit en hij zwaaide met de tondeldoos, blij dat hij die nog had.

Jacob verwonderde zich erover dat Amo nooit moe scheen te worden en altijd zijn goede humeur bewaarde.

Zij konden best met elkaar praten, al was het dan in een taaltje dat niemand ter wereld had kunnen verstaan. Jacob deed zijn best om mee te komen. Zonder Amo zou hij echter reddeloos verloren zijn in de uitgestrekte oerwouden van Futu. Af en toe voelde hij zich duizelig, vaak was hij koortsig of had hij pijn in oude wonden. Amo was er dan altijd om te helpen, hij liet Jacob bepaalde bladeren kauwen tegen koorts, hij was een grootmeester in het vinden van water. Soms een stroompje ter breedte van een potlood, dan weer een plas of meertje. Was er geen water, dan vonden ze wel planten waarvan het sap gedronken kon worden.

Als Jacob doodmoe bleef zitten tijdens een rustpauze, was Amo in de weer om eetbare wortels of andere kruiden te verzamelen of hij ving vuistgrote padden en boomkikkers die er vies uit zagen, maar heel eetbaar waren. Jacob was nooit kieskeurig geweest. In deze weken leerde hij echter alles eten waar hij vroeger van gegriezeld zou hebben: torren, kevers, padden, kikvorsen en allerlei larven.

Langzamerhand werden ze wel vermoeider.

Elke nacht bood slechts weinig werkelijke rust. Elke dag bracht moeizaam voortgaan in de broeierige hitte van het tropische oerwoud. Hoewel het gevaar niet voortdurend van alle kanten loerde, moesten ze toch steeds op hun hoede zijn.

Vermoeidheid en slechte voeding waren er ook oorzaak van dat ze steeds minder opschoten. Amo bleef dapper volhouden. Beter dan Jacob wist hij dat stilstand in het oerwoud de dood betekende. Ze moesten verder om deze zware tocht te overleven.

Jacob klaagde niet, hoewel hij steeds vaker last kreeg van koorts waarbij alles zwart werd voor zijn ogen. De koortsstillende planten groeiden hier bijna niet en als ze eens wat goede bladeren vonden, leek het alsof de uitwerking steeds minder werd. Amo wist dat ze moesten opschieten. Steeds vaker spraken ze over Elmina. Elmina het lokkende einddoel. In Elmina zou alles goed zijn, daar was eten en drinken, daar waren vrienden, daar was een dokter voor Jacob.

Op de ochtend van de tiende dag voelde Jacob een stekende pijn in zijn linkerbeen. Hij had daar al eerder last van gehad, maar nu was het niet meer uit te houden. Een knagende pijn leek wel elke dag hoger in zijn been te kruipen. Hij sprak er over met Amo. Deze bekeek het been aandachtig. Voeten, hielen en onderbenen waren overdekt met schrammen en krassen. Toen zag hij een

[p. 34]

vreemde bult op liet been van Jacob. Amo wist wat het was: een worm was door de voetzool van Jacob in zijn been gedrongen en vrat zich nu een weg naar boven. Bij de bult moest ongeveer de kop zitten.

Hij drukte zachtjes op de bult. ‘Daar?’ vroeg hij.

Jacob gilde van pijn. Amo wist wat hij doen moest. Zelf had hij dit als kleine jongen gehad toen zijn voetzolen nog niet zo hard en eeltig waren als nu. Hij liet Jacob zitten en sneed zorgvuldig een paar dunne stokjes. Daarna maakte hij het kapmes zo goed mogelijk schoon en sneed met een snelle beweging de bult open. Met zijn lenige vingers viste hij uit de bloedige substantie de kop van de worm en heel behoedzaam wikkelde hij de worm om de stokjes.

Jacob zag grauw van pijn. Met beide handen klemde hij zijn linkerknie vast. Heel voorzichtig, centimeter voor centimeter, trok Amo de worm uit de wond. Toen het laatste stukje eruit was, keek hij heel goed of het de hele worm was. Hij zuchtte, het was gelukt. Als een gedeelte van de worm was blijven zitten, zou dit uit het been gerot zijn en dan was het leed helemaal niet te overzien. Amo wierp de worm ver weg en behandelde de open wond met geneeskrachtige kruiden. De pijn werd minder en Jacob voelde zich enorm opgelucht.

Aan lopen viel die dag niet te denken. Amo probeerde wat eetbaars te bemachtigen en verbond het been enkele malen om de kruiden te verversen.

De volgende dag liepen ze verder.

Jacob hinkte nog en steunde op Amo.

Maar ze kwamen vooruit, voetje voor voetje.

Op weg naar Elmina waar alles goed zou komen.