Een lied voor de vrijheid

[p. 71]

Hoofdstuk 13

Vijf dagen duurde het eer Daniël weer een beetje normaal kon zitten en lopen. In die periode was tante Eveline jarig. Het werd een groot feest, waarbij zelfs Charles vriendelijk was.

Oom Ewout kwam uit Den Haag, en ook de andere neven en nichten reisden naar Warmenhuizen. Ze waren allemaal veel ouder dan Charles. Voor hen was hij het kleine broertje.

Het huis raakte vol mensen. Daniël verhuisde naar een zolderkamertje, waar hij het zo naar zijn zin had dat hij er bleef, ook toen het bezoek al weg was.

Twee zonen van oom Ewout en tante Eveline waren officier in het Staatse leger. Grote mannen met snorren, in mooie uniformen. De dochters kwamen met kleine kinderen uit Duitsland in grote reiskoetsen. Hun mannen reisden te paard. Het tamelijk kleine landgoed zat helemaal vol gasten.

Tante Eveline vond het prachtig. Er was een groot diner in de ruime eetzaal, waarbij het mooiste servies gebruikt werd. De kinderen zeiden versjes op voor hun grootmoeder, en Daniël speelde op een geleende luit franse liedjes.

‘Je kunt beter engelse melodietjes spelen,’ lachte oom Ewout. ‘Dat is meer in de mode.’ Hij scheen er iets mee te bedoelen dat de anderen grappig vonden.

‘Ik ken geen engelse liedjes oom,’ zei Daniël.

‘Dan wordt het tijd dat je ze leert jongen. De prins hoort liever Engels dan Frans.’

‘En gelijk heeft hij,’ riep de oudste zoon.

De mannen praten opgewonden over de politiek. Charles deed alsof hij er ook alles van af wist, maar Daniël tokkelde wat op het instrument.

Na de verjaardag vertrokken de neven en nichten, en het werd stil op Warmenhuizen. Ook Ewout ging weer naar Holland. Hij zou eerst naar Amsterdam gaan, waar hij namens de prins ‘een paar mensen’ moest bezoeken. Charles deed daar later tegenover Daniël heel geheimzinnig over. ‘Die doelisten bij jullie staan niet alleen. Ze kunnen rekenen op de steun van onze prins.’

Daniël wist niet wie hij met ‘doelisten’ bedoelde.

‘Stommeling,’ zei Charles, ‘jij weet ook niks. De mensen die in de schuttersdoelen vergaderen, die al die eisen opgesteld hebben waar ik het laatst over had, die noemen ze de doelisten.’

[p. 72]

Het was voor Daniël allemaal nieuw. Het gebouw dat de Doelen heette kende hij natuurlijk wel. De schutters oefenden daar en ze hielden er hun vergaderingen en feesten.

‘Als er maar niet opnieuw oproer komt,’ zei hij.

‘Er moet juist wel oproer komen,’ riep Charles. ‘Hoe meer herrie hoe beter. Des te eerder zijn die regenten eruit.’

Daniël dacht aan Willems vader en al die andere onschuldige slachtoffers van de vorige opstand, maar hij zei niets. Hij wist nu wel dat zijn neef toch niet luisterde. Wat wist die jongen van opstand? Hij had nooit iets anders gezien dan zijn gehoorzame boeren en een heleboel bomen. Wat wist zo'n kale landjonker van het leven in een grote stad.

Tante Eveline was na alle drukte rond haar verjaardag ziek geworden. Ze kon zich niet met de jongens bemoeien.

Daniël was de hele dag aan Charles overgeleverd. Hij wilde eigenlijk het liefst wat muziek maken en lezen. Oom Ewout had veel boeken. Daar kwam niets van in. Charles sleepte hem de hele dag mee.

De hele omgeving sjouwden ze af.

En bij alles wat ze deden zeurde Charles over de prins van Oranje en wat die allemaal zou doen met de regenten. Het begon Daniël zo te vervelen, dat hij om zijn neef te pesten alleen nog maar Frans praatte. Die probeerde hem af te troeven met Engels, maar het was al gauw duidelijk dat hij die taal nog slechter sprak dan Frans.

Eindelijk had Daniël dus iets gevonden waarmee hij zijn neef de baas was. Maar lang duurde de vreugde niet. Charles vond een nieuw onderwerp - en daarmee kon hij Daniël wel degelijk verdriet doen. Hij ging heel lelijke dingen zeggen over maman. Hij vond het bespottelijk dat Daniël een franse moeder had, en liet dat op allerlei manieren blijken.

Daniël probeerde zijn neef te ontlopen, maar die liet hem niet met rust. Uiteindelijk kregen ze ruzie, en Daniël schold Charles uit voor stomme boer. ‘Dat is een belediging,’ riep de jongen uit. ‘Ik eis genoegdoening, een duel.’

Hij had dat van zijn broers gehoord.

Daniël had helemaal geen zin in duelleren. Het zou schermen worden met degens, keurig beschermd met een dopje op de punt. Een duel voor de vorm, eigenlijk meer een spelletje. Een spelletje waar Daniël niets voor voelde, hij was een stuk kleiner dan Charles en hij kon niet goed schermen. Toch moest het duel doorgaan. De volgende ochtend vroeg zouden ze elkaar op een weiland bij het huis ontmoeten.

[p. 73]

Die ochtend versliep Daniël zich. Charles maakte hem wakker.

De jongen speelde het spel doodernstig.

Hij nam zijn neefje mee naar het veld, en liet hem als eerste een degen uitzoeken. Daniël weigerde. ‘Ik heb geen zin,’ zei hij. Hij wilde weglopen, maar Charles hield hem tegen.

‘Dat gaat zo maar niet, mij eerst beledigen en dan weglopen, nee mannetje, dat kan misschien onder regenten of bij die laffe Fransozen, hier gelden andere regels.’ Hij duwde Daniël een wapen in de hand en stelde zich op. ‘En garde,’ riep hij uit. Daniël deed wat hem op de schermles geleerd was, en wachtte af.

Lang hoefde hij niet te wachten, want zijn neef viel meteen aan. Daniël weerde de eerste stoten met succes af, maar werd al spoedig een paar maal achter elkaar hard geraakt. Hoewel het wapen door een dopje beschermd was, deed dat toch flink pijn. Daniël probeerde volgens de regels van de kunst terug te trekken, maar op een ongelijk weiland valt dat niet mee.

‘En hoe zeg je dit in het Frans,’ riep Charles hijgend, terwijl hij Daniël raakte. ‘En dit, en dit.’

Dat maakte de kleinste van de twee jongens razend.

Ineens had hij de goede stijl te pakken. Hij dreef zijn grotere neef achteruit en raakte zo verhit, dat hij opeens alle regels van het schermen aan zijn laars lapte en in het wilde weg met het zwiepende staal insloeg op de jongen die hem al die dagen getreiterd had.

Charles was zo verbluft dat hij zijn wapen liet zakken.

Daniël, door het dolle heen, ranselde zijn neef bont en blauw. ‘Dit is voor jou, boerenkinkel. En dit is voor die rotte prins van je.’ Charles vluchtte huilend weg. Daniël keek hem verbaasd na. Wat had hij gedaan? Hijgend bleef hij op het weiland achter.

Pas een uur later waagde hij zich weer in het huis.

Daar was alles in rep en roer. Tante Eveline wist niet wat ze er mee aan moest. Charles was op zijn kamer, die liet zich de hele dag niet meer zien.

Op zijn bed, in het zolderkamertje, huilde Daniël alle spanning weg. Toen stond hij heel kalm op, ging naar tante Eveline en zei: ‘Ik ga naar huis. Ik heb reisgeld.’

Zijn tante probeerde hem nog tot andere gedachten te brengen, maar Daniël hield koppig vol. Hij wilde niet meer blijven.

Met moeite kreeg zijn tante hem er toe tot de volgende ochtend te wachten. Vandaag was er geen postkoets.

[p. 74]

[p. 75]

Dezelfde stille man die hem gehaald had bracht hem naar het opstappunt van de postkoets. Daar wachtte Daniël bijna een uur. Een vastberaden jongen, met een veel te grote kist bagage.

In Utrecht was hij nog op tijd voor de schuit naar Amsterdam, en na nog eens tien uur kwam hij thuis.

Het was al donker toen hij met zijn zelfgehuurde kruier voor de deur stond op de Keizersgracht.

Iedereen wilde weten waarom hij zo onverwacht terug was gekomen. Daniël zei alleen maar: ‘Het was niet leuk. Ik ga er nooit meer heen.’ Pas de volgende dagen wilde hij iets meer vertellen.

Intussen kwam er ook een brief van tante Eveline, daar stond een heel ander verhaal in.

Het kon Daniël niet veel schelen. Hij was thuis, dat was het voornaamste. Dat vond ook Betje, die haar jongen flink verwende.