Een lied voor de vrijheid

Hoofdstuk 12

De volgende ochtend werd Daniël wakker door het gefluit van de vogels. Hij deed het raam open en keek naar buiten. Het was een mooie zomerdag. Hij zag de tuin achter het huis. Er was een man aan het werk. In de stal hoorde hij de paarden, de haan kraaide. Het rook lekker naar planten, bomen en mest. Tevreden keek hij naar buiten, het was hier toch wel leuk.

‘Doe dat raam dicht,’ klonk het knorrig achter hem.

Charles keek boos vanuit zijn bed. ‘Wat moet je zo vroeg? Ga slapen, je was toch zo moe.’

‘Maar nu ben ik helemaal wakker,’ zei Daniël monter in het Frans.

‘Spreek je moerstaal,’ bromde Charles. ‘Dat doe ik,’ lachte Daniël. Het duurde even voor zijn slaperige neef hem begreep. Hij draaide zich om en scheen weer te slapen.

Daniël nam zijn gemakkelijkste kleren uit de kist, die thuis voor hem ingepakt was. Betje had er alles ingedaan wat hij in normale zomers graag droeg, als ze buiten woonden. De jongen hoopte dat tante het niet nodig zou vinden dat hij zich voor elke maaltijd keurig kleedde.

Hij ging naar beneden. Tante was nog niet op. Er waren twee dienstmeisjes in de keuken, die de gast nieuwsgierig bekeken. Ze zeiden niets, en Daniël had ook geen zin in een gesprek.

Hij liep naar buiten. Het was werkelijk een heerlijke ochtend. Het bos aan de rechterkant was vlakbij. Links van Warmenhuizen lag een grote

[p. 68]

boomgaard, en daarachter waren een paar weilanden met koeien. Er waren hier en daar mensen op het land aan het werk. Er kwam een man langs op een paard. Later begreep hij dat dit de rentmeester was, die toezicht hield op het werk. De rentmeester had een belangrijke funktie, vooral omdat Daniëls oom er zo vaak niet was. De man groette Daniël en reed verder.

Pas na een uur kwamen Charles en zijn moeder naar beneden.

Ze aten samen in een ouderwets gemeubileerde kamer aan de achterzijde van het huis. Charles stelde voor een eindje te gaan paardrijden. Daniël bleek niet bijzonder enthousiast.

‘Je kunt toch wel paardrijden?’ vroeg zijn neef.

‘O ja,’ zei Daniël haastig. ‘Ik heb al drie jaar les.’

‘Laat dan maar eens zien wat je kunt.’

‘Geef Daniël de bles,’ zei tante Eveline, ‘dat is een rustig beest.’

Charles snoof minachtend. ‘Dat is een damespaard. Maar misschien is dat net wat de jongeheer uit Amsterdam zoekt,’ voegde hij er boosaardig aan toe.

Ze gingen naar de stal, waar een van de knechten de paarden klaar maakte. Charles liep eromheen en gaf allerlei aanwijzingen om zijn neefje te laten zien dat hij er alles van af wist. De knecht deed zwijgend zijn werk, en weldra stonden de twee paarden gezadeld klaar.

Daniël werd het eerst in het zadel geholpen. Moeiteloos tilde de sterke knecht hem op het paard.

De jongen vond het altijd griezelig hoog op zo'n paarderug. Thuis gaven ze hem op de rijles meestal kleinere paarden.

Charles wipte zelf behendig in het zadel van een mooi bruin paard, dat hij meteen flink op de achterbenen liet steigeren. Daarna stoof hij in volle vaart het bos in.

Daniël volgde stapvoets. Gelukkig scheen zijn paard absoluut niet van plan te zijn om harder te gaan lopen. De jongen kreeg meer zelfvertrouwen. Het was toch wel leuk zo vrij te rijden. Heel wat anders dan de verplichte rondjes van de rijles. Hij spoorde zijn paard aan, en er ontstond zelfs zoiets als een sukkeldrafje.

Bij de rand van het bos wachtte Charles. Stapvoets reden ze achter elkaar verder. Ze kwamen langs een armelijk huisje, waar een jonge vrouw met drie kleine kinderen de jongens eerbiedig groette. Charles knikte haar onverschillig toe, Daniël wuifde naar de kinderen.

Bij een watermolen stapte Charles af. Hij praatte er met de molenaar. Hij liet zijn neef heel goed merken, dat hij voor al die mensen hier de baas was. Daniël bleef maar zitten. Als hij van het paard afkwam, wist

[p. 69]

hij niet of hij er weer op zou kunnen komen.

Ze maakten een lange rit. Charles liet een groot deel van de omgeving zien. Hij liet Daniël geloven dat al die grond met de boeren erbij aan zijn vader toebehoorde. In werkelijkheid waren alleen de watermolen en een paar boerderijtjes eigendom van oom Ewout.

‘Mijn vader werkt bij de stadhouder, prins Willem IV,’ zei Charles. ‘Hij heeft daar een heel belangrijke funktie. Hij kan haast nooit meer thuis zijn. Er is zoveel te doen. Die stomme regenten uit Amsterdam en uit de rest van Holland hebben er een zooitje van gemaakt. Nu kunnen de gelderse edelen de boel opruimen.’

Hij probeerde Daniël te verleiden tot een politiek twistgesprek. Hij was ervan overtuigd dat zijn neef sympathie zou hebben voor zijn eigen stadsbestuurders. Daniël luisterde met een half oor, het gefluit van de vogels interesseerde hem meer. Hij probeerde zo'n melodie na te zingen. Daar kon je een mooi liedje van maken.

‘Ben jij ook blij dat de prins stadhouder is geworden,’ vroeg Charles onverwacht heftig aan zijn neef.

‘O, ja. Ja, dat is wel leuk voor hem denk ik.’

‘Leuk, het is de redding van het land. Die amsterdamse regentenkliek moet nodig opgeruimd worden. Ze denken wel dat ze het nog voor het zeggen hebben, maar de prins zal ze wel anders leren. Heb je niet gehoord dat er in Amsterdam een oproer dreigt van de burgerij?’

‘Dat is al geweest,’ zei Daniël. ‘Ze hebben de huizen van de belastingpachters geplunderd. Ze zijn ook bij ons aan de deur geweest, maar Betje heeft ze weg gestuurd.’ Hij vertelde over de rellen in Amsterdam en over de doden en gewonden.

‘Dat bedoel ik niet,’ zei Charles. ‘Er komt een nieuwe opstand. Veel groter. Ik heb het van mijn vader gehoord. De schutters vergaderen in de Doelen. Ze eisen dat alle funkties door de prins verdeeld zullen worden en niet meer door die regenten. Ze willen dat ze zelf hun officieren mogen kiezen en ze willen dat de Staten van Holland de posterijen overnemen van de postmeesters. En gelijk hebben ze. Die postmeesters zijn dieven, zakkenvullers. Ze rekenen veel te hoge tarieven en ze doen hun werk niet goed. De burgers van Amsterdam hebben groot gelijk dat ze in opstand komen, en reken maar dat de prins ze wel zal helpen. Jullie tijd is voorbij. De regenten gaan aan de kant. Het volk zal het nu overnemen, onder leiding van Oranje en de adel.’

‘Er is helemaal geen opstand in Amsterdam,’ zei Daniël. ‘Ze praten wel veel. In Amsterdam praten ze altijd. Ik ben in de afgelopen tijd overal

[p. 70]

in de stad geweest en dan hoor je wel wat, maar er is geen opstand.’

‘Dat hebben jullie nog niet door, stomme regenten. Wacht maar, straks slaat het volk toe en dan is het gedaan met jullie macht.’

‘Wij zijn helemaal geen regenten,’ zei Daniël kalm. ‘Mijn vader heeft een eigen bedrijf, met politiek heeft hij niets te maken. Rustig je werk doen en je nergens mee bemoeien, dat is het beste.’ Hij herhaalde letterlijk wat hij zijn vader zo vaak had horen zeggen.

Charles maakte zich vreselijk boos.

‘Dat zeg je nu. Maak je maar klein. De prins zal je wel weten te vinden. Laat maar eens zien wat je doet als de opstand begint.’ Op hetzelfde ogenblik gaf hij het paard van Daniël met een puntig stokje een por.

Het beest schrok, sprong opzij en begon te rennen. Daniël probeerde het tot stilstand te brengen, maar dat lukte niet. Krampachtig klemde de jongen zich vast aan de manen van het paard. Samen verdwenen ze het bos in.

Charles volgde lachend. Bij een beekje sprong het paard over een omgevallen boomstam. Daniël kon niet meer in het zadel blijven zitten. Hij veerde ver voorover, kwam met moeite weer terug, en tuimelde toen zijdelings op de grond. Hij kwam hard neer op een paar dikke takken en bleef kreunend liggen.

‘Zo, is het stadsjongetje van zijn paardje gevallen?’ Charles stond naast hem en keek vanaf zijn paard minachtend naar beneden. ‘Niets gebroken, hoop ik.’ Hij steeg af en onderzocht zijn neef. ‘Niks aan de hand, een paar blauwe plekken, dat is alles. Kan geen kwaad, daar word je groot van. Wil je naar huis lopen of kom je bij mij achterop?’

‘Ik loop wel,’ mompelde Daniël. Hij kwam langzaam overeind en strompelde terug naar Warmenhuizen. Charles draafde vooruit om hulp te halen.

De twee dienstmeisjes hielpen Daniël met het laatste stuk.

Tante Eveline stond ongerust bij de deur. ‘Hoe kan dat nu,’ zei ze. ‘Het is altijd zo'n kalm paard.’

Daniël vertelde niet wat Charles gedaan had.

Zijn schaafwonden werden gewassen en ingesmeerd met een zalf die volgens tante Eveline heel goed hielp.

De meisjes brachten hem naar zijn bed. Daar lag hij heel stil. Elke beweging deed pijn. Charles liet zich niet zien.