De held van Monségur, of 'Het boek van de pelgrim'

[p. 127]

13 Een nieuw leven

Na alle emoties om het weerzien van vader en dochter komt de spanning. Wat zal de tegenpartij doen? De geslaagde ontsnapping is overal bekend, de mensen vinden het leuk. Bij de inquisitie zijn ze woedend. Wat gaan die lui doen?

De mensen die op boerderijen verstopt zijn worden zo snel mogelijk door gidsen naar verafgelegen steden en dorpen gebracht. Velen gaan naar Monségur. De twee ezeltjes doen goede dienst. Met pijn in het hart staat Raimon ook Guillaume af voor de goede zaak. Een gids haalt het beestje op een avond weg. Raimon legt zijn arm om de nek van zijn ezel en drukt zijn hoofd tegen het zachte vel. ‘Het ga je goed, lieve vriend,’ fluistert hij. Isabelle staat erbij, zij is helemaal beter. Zij hoest nog wel, maar dat is ook alles. Raimon heeft tranen in zijn ogen als Guillaume wegstapt. Het ezeltje vindt alles gewoon, hij heeft een andere baas.

Denise, Isabelle en haar vader kunnen naar het klooster. Raimon is hun gids. Voor alle zekerheid reizen ze in de nacht, het is niet ver. Bij het eerste ochtendlicht zijn ze er al. Het is een groot gebouw, binnen hoge muren. De portier ziet hen komen en laat ze meteen binnen, ze worden al verwacht. Binnen de muren zijn nog meer gebouwen en grote tuinen, het is een mooi klooster. Mooier dan Narbonne, vinden Denise en Isabelle.

Ze mogen meteen bij de vrouw komen, die dit klooster leidt. Het is een jonge vrouw, die hen vriendelijk lachend ontvangt. ‘Welkom in dit huis, u ook, mijnheer De Breteuil, welkom in de vrijheid. Uw dochter krijgt hier een goede opvoeding en voor u hebben we ook plaats. U kiest een andere naam en u werkt hier als tuinman.’

[p. 128]

De Breteuil glimlacht. ‘Van stadsbestuurder tot tuinman, het is een mooie loopbaan. Die naam, daar moet ik nog eens over denken. Misschien noem ik me wel Guillaume.’

Hun gastvrouw begrijpt niet waarom de kinderen zo hard lachen, zeker een grapje dat alleen zij begrijpen. Ze kijkt Raimon aan. ‘Jij mag ook hier wonen. De held van Monségur is hier welkom, dan is het misschien wel beter als je een andere naam kiest. We weten niet wat de tegenpartij gaat doen, het is daar verdacht stil.’

Raimon krijgt een kleur, hij is verlegen. Hij ziet dat Isabelle vol verwachting naar hem kijkt, hij mag blijven, het is hier rustig en veilig. Hij kan zijn eigen werkplaats hebben. Wil hij dat? ‘Ik ga liever naar moeder Alice,’ zegt hij zacht.

Isabelle geeft de toelichting. ‘Raimon is lang op reis geweest, hij is onderweg heel goed verzorgd door iemand die hij moeder Alice noemt, daar wil hij weer heen.’ Voor het eerst is Raimon blij dat een ander voor hem praat.

De gastvrouw vindt het niet zo leuk, maar ze zegt: ‘Iedereen is vrij zijn eigen leven in te richten. Je kunt gaan, als je wilt vandaag al.’

Raimon begrijpt uit haar toon dat hij snel weg moet. Hij pakt zijn tas en zegt: ‘Dan ga ik maar.’

Isabelle, Denise en De Breteuil lopen met hem naar de poort. Daar is het afscheid moeilijk, ze huilen alle vier en zeggen niet veel meer. Ze hebben samen zoveel meegemaakt, daardoor is het moeilijk weg te gaan.

Raimon stapt naar buiten, hangt zijn tas op zijn rug en gaat op pad. Hij kijkt nog een keer om, bij een bocht in de weg. Bij de poort staat Isabelle, hij ziet haar door een waas van tranen. Haar vader en Denise zijn al naar binnen.

Raimon loopt door, Isabelle gaat het klooster in.

Laat in de middag komt Raimon in het dorp van moeder Alice. Het weerzien is ontroerend. Zij heeft al die tijd naar hem uitgekeken. Hij heeft steeds verlangd naar dit veilige huisje.

[p. 129]

Er is veel te praten en het is al laat als moeder Alice zegt: ‘Nu moeten we maar eens gaan slapen, morgen praten we weer verder.’ Het is voor Raimon echt alsof hij thuis komt, hij is hier gelukkig.

De volgende dag begint hij over een zadelmakersbedrijf, dat hij zelf wil beginnen. Moeder Alice kijkt ernstig. ‘Ik heb dat in Montpellier gevraagd, maar je mag niet zomaar als zadelmaker beginnen.’

‘Wat een onzin,’ zegt Raimon. ‘Ik ben bijna dertien en in dit dorp is geen gilde.’

‘Dat is het nu juist, je moet wel bij een gilde horen. Je moet eerst leerling zijn, dan gezel en dan mag je pas veel later meester zijn en zelf beginnen.’

Dat is een tegenvaller. Ze praten er nog lang over, maar de enige manier om als zadelmaker te werken is de lange weg via het gilde en dat wil Raimon nu juist niet. Hij is de vrijheid gewend.

Hoe is het intussen in Montpellier gegaan?

De ochtend na de ontsnapping vond men de lege cellen en de opgesloten bewakers. Dat gaf schrik en woede. De oude monnik zuchtte. Nu zullen er wel weer van die jonge mannen komen, die alles anders willen. Het is gedaan met zijn rust.

Hij hoorde van een bewaker dat Raimon er bij was. Dat vond hij jammer. Het was zo'n lief kind. De oude monnik moest nu wel iets doen, maar hij stelde het steeds uit. Dat duurde ruim een week. Intussen zijn er inderdaad jonge monniken gekomen die daar in Montpellier de zaak weleens even zullen aanpakken.

Het verhaal van de bewaker over Raimon hoorden ze toevallig. De man had het al gemeld en praatte er niet meer over. Hij zei iets over een jongen die hij herkend had en de felle inquisiteurs spitsten meteen de oren. Waarom was er geen bevel tot arrestatie uitgevaardigd? Zij vroegen het de oude monnik, die ‘het in de drukte vergeten was’. De twee jonge monniken keken elkaar aan, zo gaat dat met die ouwe kerels, ze vergeten alles.

Nog diezelfde dag werd overal bekend gemaakt dat Raimon

[p. 130]

Morel gearresteerd moest worden. Wie hem verraadde zou een beloning krijgen.

Sarlat reist door Montpellier als dat bericht wordt omgeroepen. Hij schrikt. Raimon? Dat kan niet, hij moet die jongen waarschuwen en helpen. Meteen heeft hij ook al een plan. Hij is op weg naar Sint-Gilles met zijn koopwaar. Daar ligt een schip klaar voor Genua. Het is wel laat in het jaar, maar ze hebben beloofd op hem te wachten. Daar is Raimon veilig.

Heel veel mensen zijn al naar Italië gevlucht, daar is de inquisitie niet. Als ze er wat proberen te doen, krijgen ze tegenwerking van de stadsbesturen. Die willen handel en geen gedoe over ketterij. Daar moet Raimon heen. Sarlat weet ook wel waar hij de jongen kan vinden, die is natuurlijk teruggegaan naar die moeder Alice, daar praatte hij steeds over. Het dorp ligt op zijn route, hij gaat erheen.

Sarlat rijdt Montpellier uit en komt in het dorp waar Raimon woont. Hij weet al snel het huisje te vinden. Hij komt bij Raimon en moeder Alice binnen. Hij kijkt ernstig.

‘Ze zoeken je, Raimon,’ zegt hij.

‘Wie zoeken me?’

‘Die lui van de inquisitie. Je hebt die mensen uit Montpellier laten ontsnappen. Ze hebben je herkend en nu is er een beloning uitgeloofd voor iedereen die je weet te vinden.’

Dat komt hard aan.

Moeder Alice zucht. ‘Ook dat nog.’

Sarlat weet wat Raimon moet doen. ‘Ik heb andere kleren voor je, je krijgt een andere naam en je gaat met mij mee naar Sint-Gilles. Daar is een schip waarmee we naar Genua varen. Ze hebben beloofd dat ze op me zouden wachten. Ik ga met je mee.’

‘Genua, waar ligt dat?’

‘Het is een grote havenstad in Italië, daar ben je veilig. Heel veel mensen zijn al die kant uit gevlucht. Over een jaar of twee kun je weer terugkomen, dan is het gevaar voorbij. Je zult misschien je andere naam moeten houden. Hoe wil je heten?’

[p. 131]

‘Bertrand,’ zegt Raimon zonder aarzelen.

Hij krijgt andere kleren, draagt een vreemd soort hoed en heet Bertrand. Ze moeten meteen weg.

Moeder Alice huilt, Raimon ook. Hun wereld stort in, ze waren zo blij weer samen te zijn en nu ineens is het afgelopen. Sarlat ziet het verdriet. ‘U mag ook wel mee.’

Moeder Alice schudt haar hoofd. ‘Zo'n verre reis, daar ben ik te oud voor. Ik blijf hier. Als ze naar jullie vragen zeg ik wel dat jullie op weg zijn naar Arles en Avignon.’

Dat is een prima idee. Een laatste omhelzing en dan gaat Raimon weg op de wagen van Sarlat. Als Bertrand vlucht hij in rare kleren naar Sint-Gilles.

Daar moeten ze voorzichtig zijn. Sarlat weet dat heel veel mensen Raimon goed kennen. De vermomming werkt hier niet. De vluchteling moet in de kar tussen de balen kleding zitten. Zo gaan ze naar het schip dat klaar ligt.

Raimon stapt aan boord en moet voorlopig benedendeks blijven.

Sarlat kijkt in de stad en luistert.

Hij komt in een herberg. Daar zit de zadelmaker waar Raimon jaren werkte. De man heeft weer te veel gedronken.

‘Ik wist altijd al dat er iets met dat ventje was,’ lalt hij. ‘Nu zoeken ze hem voor dat geval in Montpellier. Die komt nog eens op de brandstapel.’

Sarlat grijnst. Dat zal ik voorkomen, denkt hij. Hij geeft de zadelmaker nog een kan wijn en hoort in korte tijd alle nieuwtjes van de stad. ‘Weet u waar die Raimon nu is?’ Hij vraagt het heel onschuldig.

‘Nee, hoe zou ik dat weten? Misschien zit hij wel daar op die berg, hoe heet het ook weer?’

‘Monségur?’

‘Ja, dat bedoel ik. Daar zit al dat volk, zeggen ze, daar kan hij mooi bij.’

‘Als hij op Monségur zit zullen ze hem niet zo gauw te pakken krijgen,’ zegt Sarlat.

[p. 132]

‘O nee,’ schreeuwt de zadelmaker. ‘Dat ventje krijgen ze nooit!’

Met dat nieuws komt de koopman op het schip. Ze zullen de volgende ochtend vroeg wegvaren. Voor Raimon/Bertrand is er plaats op een verborgen plekje.

Hij ligt in het donker en kan niet slapen. Het had zo mooi kunnen zijn, nu moet hij weer vluchten. Hij mist Isabelle en haar vader, die zijn gelukkig, dat is belangrijk. Hij mist Isabelle, hij gaat over een paar jaar zeker terug naar het klooster.

Wat een geluk dat Sarlat hem gered heeft. Vluchten is toch niet zo erg, jarenlang in een duffe werkplaats zitten wil hij ook niet. Misschien word ik wel koopman, denkt Raimon. Daar hoef je niet voor naar een gilde, dat kun je zo worden.

Pas veel later hoort hij van Sarlat dat er in de steden ook gilden zijn voor kooplieden, dat valt tegen. Je kan niets zomaar worden, alles is geregeld.

Raimon staat de volgende ochtend op het voordek. Het schip vaart. Hij ziet Sint-Gilles kleiner worden. De stad waar hij kind was, de stad waar zijn ouders begraven zijn.

Ze varen naar de zee, het waait flink, hij wordt nat op dit plekje. Toch blijft hij staan.

Hij is vrij, hij gaat naar Genua. Een nieuw leven wacht.

[p. 134]

KONINKRIJK FRANKRIJK VAN 1180 tot 1314