De held van Monségur, of 'Het boek van de pelgrim'

[p. 110]

11 Naar Narbonne

In de schuur van Bertrade zijn het dolle dagen, de meisjes hebben uit Montpellier veel kleren meegenomen. Er zijn voor de tocht naar Narbonne maar drie muilezels voor de bagage en dan is er Guillaume, maar die is voor Raimon. Jeanne wil alles wat ze heeft inpakken, dat is genoeg voor twee muilezels. Zij vindt dat heel normaal, maar Bertrade grijpt kordaat in. ‘Je mag een pak klaarmaken voor de linkerkant van één pakezel. Dat geldt ook voor de anderen.’

‘Dan is er nog een kant leeg.’ Jeanne zegt het triomfantelijk.

‘Daar komt jullie eten, die is ook vol.’

Daarmee is dat probleem opgelost. Blijft de vraag: wat neem je mee, wat laat je achter. Dat vult de twee dagen voor Jeanne. Margot heeft daar geen moeite mee. Zij gooit wat spullen in een grote zak en zegt: ‘De rest sturen ze maar na.’ Want dat is beloofd: alles wat bij vertrek achterblijft wordt later naar Narbonne of Montpellier gebracht.

Catherine heeft niet zoveel kleren, ze pakt haar tas heel zorgvuldig in en heeft na een dag alles klaar staan. Denise en Isabelle proppen hun tas zo vol mogelijk en hopen dat de rest spoedig naar het verre Montpellier komt.

En Raimon? Die hoeft niets in te pakken, hij ontvlucht het huis. Hij is nu blij met zijn werkplaats, daar is het rustig. Hij probeert in twee dagen alle kapotte zadels te repareren, het is een heleboel werk. Raimon maakt lange dagen en heeft op de avond van de tweede dag het laatste zadel in orde. Dan komt er een soldaat met nog meer reparatiewerk. Raimon lacht en zegt: ‘Dat maken jullie zelf maar, ik ga weg.’

De volgende ochtend staat Pierre, de gids, met drie muilezels bij de schuur. Raimon haalt Guillaume en rijdt op zijn ezeltje naar

[p. 111]

de meisjes, die druk kwetterend aan het opladen zijn. Dat verveelt de gids. ‘Allemaal je mond houden en achteruit,’ commandeert hij. Hij laadt zelf de tassen op de dieren en dan zijn ze klaar om te gaan.

Het wordt een ontroerend afscheid. Bertrade huilt, alle meisjes huilen. Raimon en Pierre wachten tot het voorbij is. Ze willen weg, al die tranen vinden ze overbodig.

De stoet zet zich in beweging, door het kasteel naar buiten.

Raimon is op weg naar huis, hij zit op Guillaume. Hij gaat weer langs het pad dat hij zo moeizaam beklom met het boek. Dat lijkt lang geleden. Het eerste deel van de reis kent hij. Via Belesta en Puivert naar Quillan en dan langs de rivier tot Couiza. Hij kan wel zingen, het is mooi weer en hij gaat terug. Hij houdt zich in omdat iedereen zo droevig is.

Margot is de eerste die haar tranen droogt. Ze stapt stevig door en roept: ‘Kom, meiden, ophouden met janken! We gaan op reis!’ Dat helpt. Isabelle en Denise drogen hun tranen, ook Catherine huilt niet meer. Alleen Jeanne is ontroostbaar. Jammerend loopt ze helemaal achteraan. Het is een lange stoet. Voorop de gids met de drie muilezels, dan Raimon op Guillaume en daarachter de vijf meisjes.

Het gejammer van Jeanne verveelt Margot. ‘Hou nou maar op met dat gejank, je zei altijd dat je Bertrade een pestwijf vond. We gaan naar Narbonne, daar is alles anders.’

Ze komen bij het riviertje beneden aan de berg. Jeanne is haar verdriet vergeten en Catherine begint zelfs te zingen. Dan durft Raimon ook. Luid zingend gaan ze door het dal, het klinkt mooi tussen de bergen. Pierre krijgt er ook meer zin in. Hij had nogal gemopperd. Hij wilde niet als ‘kindermeid’ optreden. Hij is gewend rustige bonhommes te begeleiden en nu ineens zes kinderen, dat leek hem vervelend.

Hier in het dal van de rivier Lasset valt het hem mee. Ze zijn best lief, als je ze maar flink aanpakt. Rustig stapt hij vooraan. Hij loopt snel, is gewend lange afstanden af te leggen. De meisjes hebben moeite hem bij te houden. Niemand durft te klagen, zelfs

[p. 112]

Jeanne niet. Die man is zo streng.

Isabelle loopt dicht bij het ezeltje van Raimon. Hij ziet dat ze moe wordt. Hij springt van Guillaume af en laat Isabelle op de ezel rijden. De andere meisjes zijn jaloers. ‘Zij op een ezel en wij moeten lopen.’ Raimon hoort het wel, maar let er niet op. Hij voelt zich eigen baas. Hij heeft al lange reizen gemaakt, hij weet wat het is. De kleinere Catherine mag ook op de ezel. Het lijkt wel of Guillaume zucht, maar hij stapt rustig verder. Jeanne wil er ook op, maar dat gaat niet.

‘Jij bent veel te groot,’ zegt Raimon. ‘Twee kleintjes kan hij dragen, meer niet.’

Ze komen bij Belesta en Raimon zegt: ‘Hier probeerde een vent Guillaume te stelen. Weet je wat die slimmerd deed? Hij bleef midden op straat staan en schreeuwde. Ik hoorde dat. Samen hebben we die vent een paar trappen gegeven, die hij nu nog voelt.’ Isabelle bewondert Raimon, wat heeft hij veel meegemaakt en wat is hij dapper. De anderen geloven het verhaal maar half, de slechte waard is nergens te zien. Jongetjes zoals Raimon fantaseren zo vaak, ze zijn altijd de held.

Tegen de avond komen ze bij Puivert. Pierre kent een adres waar ze zullen overnachten. ‘Het zal wel krap zijn,’ zegt hij. ‘Maar met een beetje passen en meten kunnen we er allemaal in. Kom maar mee.’

‘Waarom gaan we niet in het kasteel slapen,’ zegt Raimon.

Pierre lacht. ‘In het kasteel, ze zien je aankomen. Dat is geen plaats waar wij welkom zijn.’

‘Ik denk dat we er zeer welkom zijn, volg mij maar.’ Raimon leidt de vermoeide meisjes, Guillaume en de muilezels naar het kasteel. Pierre loopt achteraan, hij gelooft het nog niet.

Tot ieders verbazing wordt Raimon in het kasteel als een oude vriend binnengehaald. De kasteelvrouw omhelst hem hartelijk en er is een jonge edelman die Raimon als een broer begroet.

Voor iedereen is er plaats, er komt een feestmaal op tafel en

[p. 113]

Guillaume Peytavi vertelt met veel woorden hoe Raimon hem uit het moeras redde. Isabelle glimt. Die Raimon, die kan alles, haar bewondering voor hem groeit elke dag.

Voor de meisjes komen er vrouwen die hun voeten verzorgen. Er is warm water, er zijn droge doeken. Alles wordt gedaan om het de reizigers naar de zin te maken. Ze mogen ook langer blijven, maar dat wil Pierre niet. Hij heeft haast, hij wil snel in Narbonne zijn.

Iedereen is moe, ze hebben een heel eind gelopen op een smalle weg vol stenen. Ze willen slapen en dat kan, er zijn bedden voor de meisjes. Raimon en Pierre geven er de voorkeur aan in de stal te slapen, dat mag ook. Ze willen bij de beesten blijven om morgen vroeg verder te gaan.

Dat snel weggaan lukt niet zo goed. De meisjes vinden het leuk in een echt kasteel te zijn en de gulle gastheer en zijn vrouw zien Raimon niet graag gaan.

Er is een uitgebreide maaltijd en dan moeten de muilezels beladen worden. Een paar meisjes hebben hun hele tas leeg gehaald, het kost tijd alles weer in te pakken.

Pierre moppert. ‘Als je nog eens wat weet, bij dat andere huis waren we al weg geweest.’ Raimon zegt niets, hij geniet van alle belangstelling.

Eindelijk kunnen ze gaan. In een rij achter elkaar lopen ze het kasteel uit. Jeanne mag nu op de ezel zitten, ze trekt een gezicht alsof ze op een nobel paard haar kasteel verlaat. De anderen lachen erom, maar niemand plaagt haar.

Raimon wordt nu door de meisjes met heel andere ogen bekeken. Ze geloven zijn verhalen en bewonderen hem. Iemand die zomaar een kasteel binnen kan lopen! Wandelend vertelt Raimon over het kasteel in Quillan. Hoe de troubadour daar ontvangen werd, wat hij er gezien heeft. Hij vertelt er heel eerlijk bij dat hij daar alleen binnen kon komen als knechtje van de beroemde man. Hij kent nog een paar liedjes die gezongen werden en laat dat horen. Waar hij de woorden vergeten is bedenkt hij zelf nieuwe.

Ze lopen in een flink tempo, Pierre wil opschieten. Jeanne moet

[p. 114]

van de ezel af en Denise mag een eindje rijden, daarna is Margot aan de beurt. Raimon komt zelf niet meer op zijn trouwe Guillaume, hij loopt de hele afstand. Het ezeltje vindt alles best, hij loopt wel.

In Quillan zien ze het kasteel, maar ze gaan verder. Er is nauwelijks tijd om te eten, al wandelend kunnen ze een homp brood wegwerken. Rust gunt Pierre zijn groepje niet. De voeten gaan weer pijn doen, maar ze klagen niet. Zelfs Jeanne houdt zich flink. Langs de rivier lopen ze naar Couiza. Raimon vertelt over de dikke man die hij in het water gooide. Het verhaal maakt niet veel indruk, de zere voeten zijn belangrijker. Even buiten het stadje stoppen ze bij een boerderij. Daar kunnen ze in de stal slapen. Iedereen is uitgeput. Ze krijgen eten, maar ze praten niet meer. Pierre verzorgt de voeten van de meisjes, hij doet dat rustig en deskundig. Niemand hoeft te zeggen ‘en nu naar bed’. De wandelaars slapen al haast terwijl hun voeten nog behandeld worden. Raimon is ook moe, al probeert hij dat niet te laten merken. Ze slapen in die stal als was het in een koninklijk paleis en ze zijn de volgende dag klaar voor weer een lange dag lopen.

‘Nog twee dagen,’ zegt hun gids bemoedigend. ‘Nog twee dagen en dan zijn we in Narbonne.’

Twee dagen, het lijkt een lange tijd. Twee dagen lopen, pijn in je voeten, strompelen over hobbelige weggetjes. Ze volgen het dal van een riviertje en lopen daardoor heel vaak op zacht verend gras. Dat is fijn, om beurten mogen ze op de ezel, dat is een heerlijke afwisseling. Verder is het een zware tocht.

Dat wordt nog erger als de dag ten einde loopt. Ze zijn dan al moe en Pierre heeft gezegd dat ze in het volgende dorp een mooi, groot huis zullen vinden. Daar is eten, daar is een strozak om op te slapen. Het lijkt wel of hij het paradijs beschrijft.

De werkelijkheid is heel anders.

Het dorp brandt. De mensen lopen radeloos heen en weer tussen de brandende huizen. Een groep huurlingen heeft geld geëist en toen dat niet snel genoeg kwam zijn ze gaan plunderen. Pierre

[p. 115]

gaat naar het grote huis waar ze zouden overnachten. Het is er nog, maar alle meubels zijn kapotgeslagen en het hele huis is doorzocht. Alles ligt in wanorde door elkaar. De mensen lopen er huilend tussen. Pierre, Raimon en de meisjes helpen bij het opruimen. Ze zijn moe, maar in deze ellende moet iedereen meewerken. Na een paar uur is het huis weer bewoonbaar. Eten is er niet, alles is gestolen. Er hangen dikke rookwolken boven het dorp, overal is nog gejammer en geschreeuw. Pierre en Raimon gaan met de meisjes bij de buren helpen. Ze doen hun best, maar het is onbegonnen werk, de chaos is te groot.

Laat die avond maken ze in het donker hun bed klaar.

‘Waren het Franse huurlingen?’ vraagt Margot.

‘Een huurling is niet Frans of Kathaars,’ antwoordt Pierre. ‘Een huursoldaat vecht voor wie hem betaalt. Is er niemand die hem betaalt dan plundert hij de boeren en de mensen in de dorpen. Ze zijn gewend te roven, te stelen. Dat is hun vak, sommigen zijn er nog trots op ook.’

‘Als ze hun geld hadden gekregen, waren ze dan doorgelopen?’ Catherine vraagt het zachtjes. In het donker grijnst Pierre. ‘Misschien wel, misschien niet, dat weet je nooit. Maar we hebben toch weer geluk, kinderen. Die lui zijn niet naar Narbonne gegaan, morgen zien we ze niet.’

Ondanks de stank en de lege maag slapen ze allemaal.

De volgende dag krijgt Pierre gelijk, ze zien geen gevaarlijke huurlingen. Het land is mooi in de herfstzon, het lijkt alsof ze uit een boze droom in een vrolijke wereld gestapt zijn.

Pierre stopt bij een boerderij, vertelt wat er gebeurd is en krijgt voor de hele groep brood. Dat is een verrassing. Raimon kijkt rond, wat zien ze er moe uit. Isabelle is bleek, ze heeft al die tijd op de ezel gereden met de kleine Catherine.

Na het bezoek aan de boerderij moet ze lopen, anderen mogen op het ezeltje. Langzaam gaan ze verder, een zware tocht.

Aan het eind van de middag zien ze een stad: Narbonne. Dat geeft iedereen weer moed.

[p. 116]

Pierre loopt buiten de stad om, de poorten gaan al dicht. Ze komen bij een groot gebouw. Daar zullen Jeanne, Margot en Catherine de komende jaren wonen.

Hun komst wekt grote opschudding in het klooster. Er zijn veel vrouwen en meisjes. De vermoeide reizigers worden goed verzorgd. Ze gaan in bad en krijgen schone kleren aan. Er is eten en er staat een echt bed klaar voor iedereen.

Raimon is verbaasd. Wat gaat alles hier snel en rustig. Hij krijgt met Pierre een kamertje aan de overkant van het binnenplein, ook daar staan twee echte bedden.

Die avond hebben ze alleen aandacht voor eten, wassen en slapen. Pas de volgende dag bekijken ze het huis beter. Er zijn hele stukken waar Pierre en Raimon niet mogen komen. Daar wonen de meisjes en de vrouwen. Echte nonnen zijn het niet, dat ziet Raimon wel. Het zijn Kathaarse vrouwen, die hier leven op dezelfde wijze als in een klooster, maar als ze dat willen kunnen ze er weer uit.

Het leven in het klooster bij Narbonne is aangenaam. Pierre en Raimon rusten goed uit. De meisjes zien ze niet zo vaak meer. Alleen Isabelle glipt weleens weg.

‘Wanneer gaan we verder?’ vraagt ze.

‘Jullie gids is er nog niet,’ zegt Pierre. ‘Ik moet vandaag alweer terug. Jullie moeten nog maar even wachten.’ Op dat moment zijn ze al drie dagen in het gastvrije klooster. Raimon wil ook wel verder. Hij gaat met Pierre naar Narbonne, een drukke havenstad. Er zijn veel kooplieden, maar Sarlat is er niet bij. Dat is de enige koopman die Raimon kent.

Het duurt een week, twee weken, nog steeds geen gids. In het klooster is men nog wel vriendelijk, maar eigenlijk moeten Raimon, Isabelle en Denise weg. Ze horen hier niet. Raimon moet bij een deftige dame komen, zij leidt dit huis.

‘Jij hebt al meer gereisd?’

[p. 117]

‘Ja, ik ben van Sint-Gilles naar Monségur gegaan, het meeste heb ik alleen gelopen.’

‘Ken je de weg naar Béziers en Montpellier?’

‘Ik ben van Montpellier naar Béziers gegaan met een gids.’

‘De weg naar Béziers is niet moeilijk, daarna red je je wel. Jij bent de gids voor die twee meisjes.’

Raimon kan gaan. Hij is gids, hij moet de meisjes veilig in Montpellier brengen. Ze horen het van hem en ze zijn vol vertrouwen. Raimon is een ervaren reiziger, met hem komen ze er wel.