De grote reis van Margje Blauw

[p. 112]

Eén haas, twee kapotte wielen

Op maandag 3 december 1787 begonnen ze de reis naar Brussel. Als het goed ging zouden ze in twee dagen die stad kunnen bereiken. Wie snel reed kon het zelfs wel in één dag halen, maar het was de slechtste tijd van het jaar en hun rijtuig was oud. Door de vele regenbuien waren de wegen op veel plaatsen heel slecht. Ze konden maar beter iets langer over de reis doen, dan was de kans groter dat ze het eindpunt haalden.

Het liep wel vlot.

Afwisselend zat er een op de bok en bleven er twee binnen. Willem maakte de langste afstanden als voerman want hij gaf de leidsels niet graag uit handen. Toch was het Margje die triomfantelijk Tongeren in reed. Ze zat fier rechtop en liet het paard draven. De mensen keken het krakende, wankelende wagentje na en Margje voelde zich als een koningin. Het was wel koud zo in de open lucht. Ze had een dikke overjas en om haar benen een deken. Een van de omslagdoeken gebruikte ze als hoofddoek, alleen in Tongeren liet ze de doek om haar schouders glijden om er niet als een oude opoe uit te zien.

Oom Pieter mende paard en rijtuig Sint Truiden binnen. Daar was het tijd om te eten. Bij een kleine herberg stopte hij en ze bestelden een maaltijd.

Margje en haar oom zaten al snel aan tafel. Willem kwam later, want zoals gewoonlijk verzorgde hij eerst het paard. Oom Pieter had een goede keus gedaan. De herbergier hield zelf van lekker eten en hij zorgde dat zijn gasten niets te kort kwamen. Het was echt een plezierreisje zo, het vroor wel, maar dat was prettiger dan al die regen in november.

‘Als we zo doorgaan, komen we vanavond nog in Leuven,’ zei Willem.

‘Dat is mooi,’ vond oom Pieter, ‘dan hebben we morgen nog maar een klein stukje en houden we tijd over om mijn broer en zus te zoeken.’

Na het eten gingen ze meteen verder. Willem stuurde de koets op de weg van Sint Truiden naar Tienen. Margje en haar oom hadden het er in het rijtuig over hoe verbaasd vader en moeder wel zouden zijn. ‘Ze zullen ongerust zijn,’ dacht oom Pieter. ‘Misschien hebben ze jullie wel overal gezocht.’

Ongerust? Daar had Margje helemaal niet aan gedacht. De afgelopen weken waren zo spannend geweest en zo vol gebeurtenissen dat ze niet vaak aan haar ouders had gedacht.

[p. 113]

‘We hebben toch een brief gestuurd,’ zei ze, ‘misschien komen ze ons wel tegemoet.’

Willem stopte, Margje nam de teugels over. Flink ingepakt stuurde ze het paard over de weg. Het werd al heel gewoon. Het wagentje hobbelde krakend over de weg vol gaten en kuilen. De zon stond al laag, Margje had er last van en ze zag minder goed door dat felle licht. Het werd ook kouder, een heldere winterdag, het zou koud zijn vanavond.

Een paar kilometer voor Tienen daalde het rijtuigje een heuveltje af. Het paard draafde, Margje tuurde in de ondergaande zon, de weg was een zwarte streep tussen langsflitsende bomen. Plotseling schrok het paard van een haas die over de weg rende. Margje wist niet wat er gebeurde, zag in een flits de haas wegschieten, trok aan de teugels en stuurde daardoor het paard teveel naar de kant van de weg. Het rijtuig raakte met het linkervoorwiel een grote steen. De koets zwaaide naar de rechterkant, Margje viel op de weg en het paard draafde zonder koets weg. Willem en oom Pieter kwamen met de resten van het rijtuig in een diepe greppel. Het was een vreselijke ravage. De bagage van het dak van de koets lag overal verspreid, een zak haver was opengebarsten. Oom Pieter zat klem tussen zware manden zilverwerk. Zijn bijna genezen been raakte bekneld en hij voelde een vreselijke pijn.

Willem klom uit het deurtje, dat nu inplaats van links opzij, schuin boven lag. Hij stapte op het achterwiel en begon daarvandaan al vreselijk te schelden op Margje.

‘Stomme griet, kun je niet uitkijken, kijk nu eens wat je doet, alles is kapot.’

Midden op de weg zittend, nog versufd van de val, snikte Margje: ‘Het was een haas.’ Willem sprong op de weg en schreeuwde: ‘Vooruit stap op, je oom zit bekneld, doe wat!’

Margje krabbelde overeind. Op hetzelfde moment stak oom Pieter zijn hoofd boven de resten van het rijtuig uit. ‘Kalm, kinderen, geen ruzie. Ik kom er wel uit. Ga het paard halen Willem.’

Oom had de situatie goed in de hand. Hij zag het paard onder aan de heuvel en begreep dat ze hun dure trekdier eerst terug moesten hebben. Het was de enige mogelijkheid om de kar weer op de weg te krijgen.

Willem holde de heuvel af en kwam even later met het paard terug. Margje was toen net in de wrakstukken gedoken en had een verbandkoffertje opgevist. Ze verzorgde oom Pieter omdat de wond weer was opengegaan. Huilend deed Margje haar werk. Oom Pieter had echt pijn, toch probeerde hij de moed er in te houden.

‘Huil niet zo Margje,’ zei hij, ‘je tranen doen zeer in de wond.’

[p. 114]

Snikkend herhaalde Margje: ‘Het was de haas, het paard schrok en toen zijn we ergens tegen op gereden.’

Willem keek of hij met het paard het koetsje weer op de weg zou kunnen trekken, maar dat was zinloos. Bij de disselbomen was alles afgeknapt, daardoor had het paard niets. Het was gewoon doorgehold zonder koets. De voorwielen waren stuk, aan beide kanten van de weg lag er een. De koets zelf lag gekraakt, in elkaar gezakt schuin in de greppel. Ze haalden de bagage uit de wrakstukken en zetten alles op een rij langs de weg.

De krukken van oom Pieter waren nog heel, die had hij nu weer nodig. Met grote moeite sleurden ze de manden zilverwerk uit de kapotte koets.

‘Dat zal nu wel gedeukt zijn,’ zei Willem. Ze keken er niet naar.

Het werd al donker, ze moesten voor de nacht een oplossing vinden. Er kwam een boer aanlopen. Hij had het lawaai gehoord en wilde weten wat er gebeurd was. Hij bekeek de ravage en zei: ‘Dat is kapot, daar kunde ge niet mee verder.’ Zover waren de anderen ook al, maar wat dan?

‘Waar wilde ge heen?’

‘Naar Brussel,’ zei oom Pieter, zittend op een mand zilverwerk.

‘Da's ver, da komde ge nie veur den avond.’

‘Weet u een plaats waar we kunnen slapen?’

‘Hewel, ge kunt na 't klooster, daarginder, da zullen ze u wel onderdak geven.’

Maar wat moesten ze met hun bagage?

Met de boer vonden ze een oplossing. De man had een platte kar die hij wilde verkopen. Willem ging met het paard naar de boerderij en kwam even later terug met het karretje. De boer kreeg geld en mocht de resten van de koets houden. Ze laadden alles op de platte kar, maakten voor oom Pieter een stoel van manden en een paar kussens uit de koets en zo trokken ze verder.

Margje en Willem liepen naast de kar. Bij het klooster belde Margje aan.

‘We hebben een ongeluk gehad, ons rijtuig is kapot, mogen we hier slapen?’

Dat mocht. De grote kloosterpoort ging open en een oude monnik leidde hen naar het gastenverblijf.

Het was intussen donker en het vroor flink.

[p. 115]