De grote reis van Margje Blauw

Rovers

Eindelijk rust, veiligheid en een goede maaltijd. Oom Pieter had het maanden niet gehad. En dan het gevoel vrij te zijn, niet meer dag en nacht afhankelijk van de Pruisische bewakers.

Het logement in Venlo was het beste wat ze konden treffen in de hele stad. De waard en zijn vrouw hadden al eerder vluchtelingen uit Duitsland ontvangen. Ze zagen meteen wat er met oom Pieter aan de hand was. Hier hoefde je niet geheimzinnig te doen, hier was je thuis. De drie reizigers aten zwijgend en snel.

[p. 107]

De waard en zijn vrouw keken er met genoegen naar. ‘Neem het er maar van, het staat er voor op tafel,’ zei de vrouw en ze schepte nog eens op voor Willem. Aan het eind van de maaltijd zei oom Pieter: ‘Kinderen, ik weet dat we nog lang niet thuis zijn, de reis is nog lang, maar weet dat ik je eeuwig dankbaar ben voor alles wat je voor me gedaan hebt.’

Hij zweeg, hij had tranen in zijn ogen. ‘Dank je wel,’ zei hij zachtjes en lachte. ‘Zo zie je dat je oom Pieter een sentimentele oude man wordt.’ Margje en Willem waren ook ontroerd. Het was gelukt. Oom Pieter was vrij, ze konden naar Brussel reizen. Nu het achter de rug was begrepen ze niet hoe ze er aan hadden durven beginnen. Ze wisten eigenlijk niets toen ze naar Wezel reden, ze hadden enorm veel geluk gehad.

Er waren goede bedden voor de reizigers en ze konden zich echt wassen. Schone kleren waren er genoeg, een wagen vol. Ze sliepen alle drie heel lang. Pas om tien uur zaten ze de volgende ochtend aan het ontbijt.

Ze besloten die dag naar Roermond te rijden. Margje had de aanwijzingen van Gaston nog op haar papiertje en de waard gaf ook advies. ‘Vlak voor Roermond moet je wel oppassen,’ zei hij. ‘Daar is slecht volk gesignaleerd. Tussen Belfeld en Baxhoef heet het niet voor niets de “roversheide”. Daar moet je voor niemand stoppen, ook niet als ze net doen alsof ze gewond zijn of zo. Die grap hebben ze al een paar keer uitgehaald. Zodra de koets stilstaat springen er dan ineens van alle kanten rovers tevoorschijn.’

Ze waren gewaarschuwd.

Oom Pieter zou nog in de koets reizen. Zijn plaats was nu wat geriefelijker. Hij had nog steeds pijn aan het gewonde been en hij was erg verkouden.

Het paard stapte rustig over de weg. Via Tegelen kwamen ze in Belfeld en daarna kwam het gedeelte waar de waard in Venlo voor gewaarschuwd had.

De weg volgde de rivier. Links van hen lag, iets hoger, een heideveld.

Het ging heel goed, er gebeurde niets.

‘Die man heeft zeker een beetje overdreven,’ zei Willem.

‘Misschien is het wel te koud voor rovers,’ meende Margje.

Het was inderdaad erg koud. Ze hadden gelukkig de wind achter zodat de bagage op de koets wat beschutting gaf. Ze zagen in de verte al de torens van Roermond.

‘Nog een uurtje, dan zijn we er,’ zei Willem opgelucht.

[p. 108]

Toen sprongen drie haveloze kerels uit de struiken. Ze wilden de koets tegenhouden. Eén greep het paard bij het hoofdstel, twee anderen probeerden de koets te openen. Het ging allemaal heel snel. Oom Pieter mepte met zijn krukken de kerels bij de deurtjes weg. Willem drukte Margje de zweep in handen en riep ‘Sla er op!’

Margje sloeg zo hard ze kon met de zweep naar de man bij het paard. Ze trof hem vol in het gezicht. Hij tuimelde met een schreeuw achterover. Willem liet het paard rennen. Het koetsje stoof gevaarlijk schommelend vooruit. De rovers probeerden hen nog in te halen, maar het paard rende zoals het nog nooit gerend had.

‘Ze zijn weg,’ schreeuwde Willem blij. Hij riep het in het Fries, maar Margje en oom Pieter begrepen hem best. Over de slechte weg reden ze zo snel mogelijk naar Roermond. Dat liep heel slecht af. Het paard struikelde in een kuil, bezeerde een voorbeen en kwam slechts heel moeizaam stappend in Roermond.

Dat was een lelijke tegenvaller.

Ze vonden een herberg, maar daar was het vuil en het tochtte er.

Voor het paard was er een warme stal. Willem verzorgde het oude beest zo goed mogelijk, maar het zag er niet best uit. Bij het avondeten schudde Willem somber zijn hoofd. ‘Het gaat niet goed,’ zei hij, ‘het linkervoorbeen wordt helemaal dik. Het paard moet minstens een week rust hebben. Misschien komt het nooit meer goed.’

Ze zaten stil bij elkaar.

‘We hebben geld nodig,’ zei Willem.

‘Dan moeten we weer wat verkopen,’ meende Margje.

Er zat niets anders op. De volgende dag trokken Willem en Margje langs de huizen met hun handelswaren. Oom Pieter paste in de herberg op de koets met de overige spullen. Onder de andere gasten in de herberg zaten een paar verdachte types.

Ze konden maar beter voorzichtig zijn.

Leuren met spullen langs de deur is vervelend. Toch moest het gebeuren. Ze hielden het de hele dag vol, al leverde het weinig op. Ook de dag daarna, een vrijdag, gingen ze langs de huizen.

Op zeker moment trok Margje Willem een steegje in.

‘Kijk uit, daar heb je ze.’

‘Wie?’

‘Die rovers.’

Voorzichtig loerden ze de straat in.

Daar liepen inderdaad twee kerels, waarvan er een een felrode striem op zijn gezicht had. Ze zagen Willem en Margje niet.

Terug in het logement spraken ze er lang over met oom Pieter. Ze

[p. 109]

voelden zich niet veilig. Andere herbergen in de stad waren niet veel beter.

Oom Pieter vertelde dat er die dag steeds onbetrouwbaar uitziende kerels in de buurt van de koets kwamen. Als hij zich liet zien gingen ze weg.

Ze besloten die nacht om beurten wacht te houden bij het rijtuig. Ze zouden één lantaarn aanlaten.

Willem meldde dat het helemaal niet goed ging met het paard. Het arme beest had al pijn als het gewoon stond. Lopen ging helemaal niet.

‘We kunnen hier niet blijven,’ zei oom Pieter. ‘Hoeveel hebben jullie opgehaald?’

Ze telden het geld dat in twee dagen verdiend was. ‘We moeten een ander paard hebben en verder reizen.’

‘Een ander paard? Maar dit dan?’ zei Willem.

‘We moeten het verkopen, er zit niets anders op,’ meende oom Pieter. Willem had er moeite mee. Een kreupel paard aan wie kon je dat verkopen? Alleen maar aan een paardenslager, dat wist hij als boerenjongen heel goed.

‘We kunnen toch wel tot maandag wachten,’ zei hij zacht.

Na een tijdje praten moest hij toegeven dat het weinig zin had tot maandag te wachten. Het paard zou niet beter worden en de situatie hier werd gevaarlijker.

‘Zijn nieuwe baas zorgt wel goed voor hem,’ probeerde Margje te troosten.

Willem draaide zich om, hij wilde niet laten zien dat hij huilde. Wat wist zo'n stadskind weinig. Hij liep weg en ging naar de stal. Daar bleef hij heel lang.

Toen hij terugkwam zei hij: ‘Goed, zoek de paardenslager maar op. Ik neem vannacht de eerste wacht, ik leg de zweep wel klaar.’

Grimmig verdween hij en ging in de koets zitten. Margje begreep toen pas wat verkopen van het paard betekende. Ze wilde naar Willem toegaan, maar oom Pieter zei: ‘Laat hem liever alleen, dat is nu het beste. Ga slapen, morgen kan het weer een vermoeiende dag worden.’

Willem voerde zelf de onderhandelingen met de paardenslager. Hij deed het met grimmige vastberadenheid: handelswaar moet zoveel mogelijk opbrengen.

Toen het beest, moeizaam strompelend, weggeleid werd draaide Willem zich om. Hij liep naar buiten en kwam pas twee uur later terug. Intussen hadden Margje en oom Pieter een belangrijke beslissing genomen:

[p. 110]

Ze verkochten een flink deel van de voorraad handdoeken, mantels, japonnen en overige kleding aan een opkoper. Het was de enige manier om snel aan genoeg geld te komen.

Het ging erg vlug die zaterdag.

Voor de middag was het oude paard weg, verkochten ze een flink deel van hun voorraad en gingen ze al op zoek naar een nieuw paard.

Het werd een jong beest, een kleine, lichtbruine merrie. Willem besliste uiteindelijk. ‘Dit was de beste in de hele stal,’ zei hij, toen ze met het paard naar de herberg terugliepen. Hij was met Margje gegaan. Ze durfden de koets niet onbewaakt te laten. Oom Pieter was daar bij gebleven.

Nog diezelfde dag reisden ze verder. Oom Pieter had koorts. Hij was nog steeds erg verkouden en zijn been deed pijn.

Margje had het die ochtend opnieuw verbonden, het zag er niet goed uit. Een vuile wond, die niet wilde helen. Ze hadden wel schoon linnen, maar iets om de wond te behandelen hadden ze niet.

Die nacht sliepen ze niet.

Willem liet het paard rustig voortstappen over de weg die de rivier volgde.

Op zondagochtend bereikten ze Maastricht.

Ze passeerden een kleine kapel. Oom Pieter zat in de koets. Door het kleine luikje voor in het rijtuig riep hij naar Margje en Willem: ‘Zorg dat je een goede gedachte hebt. Wie het goede denkt en een kapel passeert zal een wonder beleven.’

Ze deden alle drie hun best aan iets goeds te denken.

Margje dacht aan haar ouders en tante Melanie, Willem dacht aan het nieuwe paard en oom Pieter dacht aan het einde van de reis.

Aan de rand van de stad zag Willem een herberg met flinke stallen voor rijtuigen en paarden. Het zag er allemaal heel netjes uit.

‘Zullen we hier eens vragen naar de prijs,’ vroeg hij door het luikje aan oom Pieter. Die draaide zich snel naar het raam, te snel, hij schreeuwde het uit van de pijn. Zijn gewonde been was tegen iets hards gestoten.

Willem en Margje hielpen hem uit de koets. Willem keek waaraan oom Pieter zich gestoten kon hebben. Hij vond een ijzeren kistje. Met moeite kregen ze het open. Het zat vol geld!

‘Het wonder,’ lachte oom Pieter ondanks de pijn.

‘Het wonder dat we met onze goede gedachten verdiend hebben.’

De prijs van de herberg viel ook nog mee, ze namen twee kamers en huurden een stal voor koets en paard. Alles kon op slot, ze hoefden niet meer de wacht te houden. Op de kamer van oom Pieter en Willem

[p. 111]

telden ze het geld.

‘Dat moet van Hofman zijn,’ zei Margje.

‘We zullen precies opschrijven hoeveel het is,’ stelde oom Pieter voor.

‘Dan kunnen we het later terugbetalen.’

Ze bleven twee weken in Maastricht. Oom Pieter was te ziek om verder te reizen. Door zijn gevangenschap en de dwangarbeid was hij ook erg moe. Hij sliep haast de hele dag.

Margje probeerde de lessen van tante Melanie toe te passen. Ze maakte de etterende wond schoon met brandewijn en kocht in de stad een zalf waarvan men zei dat die heel goed was. Met rust en geduldige zorg knapte de zieke inderdaad op.

Ze schreven een lange brief aan de ouders van Margje. Omdat ze het adres in Brussel niet kenden, gaven ze de brief mee aan iemand die naar de patriotten in die stad reisde. Hij zou hem afgeven dan wisten vader en moeder dat oom Pieter vrij was en dat ze op weg waren naar Brussel.

Het waren goede weken in een stad waar ze zich snel thuis voelden. Van de kou en de regen hadden ze in hun herberg geen last. Ook konden ze zich voorbereiden op de tocht naar Brussel. Willem liet het paard elke dag een eindje rijden om het te oefenen. Margje en oom Pieter leerden ook hoe ze een paard moesten mennen. Met hulp van een oude man die in de stallen werkte herstelde Willem het wankele koetsje zo goed mogelijk.

Ze werkten hard die weken. Ze vroegen ook aan iedereen die er iets over kon weten, hoe ze in Brussel moesten komen. Dat gaf heel nuttige aanvullingen op de gegevens uit het oude reisboekje. Nu er zoveel verkocht was, konden ze de bagage beter plaatsen. Bij het volgende deel van de reis zouden er steeds twee in de koets zitten en een op de bok. Ze konden allemaal het paard mennen, ze wisten de weg en zo zouden ze minder lang in de kou hoeven zitten.

Na twee weken kon oom Pieter weer lopen. Hij gebruikte nog één kruk als steuntje.

‘We gaan naar Brussel,’ zei hij opgewekt. ‘Dan kunnen we je vader en moeder over onze avonturen vertellen.’

‘En dan krijgt Hofman zijn laatste hemden terug,’ lachte Willem.