De grote reis van Margje Blauw

Achtervolgers

Zwijgend zette de boer de volgende ochtend brood voor hen neer. Ze hadden niet lang geslapen, maar voelden zich toch uitgerust. In een klein kamertje zaten ze met de boer en aten zwijgend.

Willem keek door het raampje naar buiten.

‘Het sneeuwt niet meer,’ zei hij. ‘Het is zelfs al weggedooid, geloof ik.’ Margje keek nieuwsgierig rond in het kamertje. Wat leefde die man

[p. 104]

armoedig. Alles was oud, kaal en versleten.

Oom Pieter stond het eerst op van tafel. Moeizaam liep hij naar de deur.

‘Ik loop maar wat heen en weer,’ zei hij met zwaarverkouden stem.

‘Gisteravond zat ik klem en nu doet het pijn.’

Hij hinkte de schuur in.

De boer keek hem na door de open deur. Hij stond ook op en volgde oom Pieter.

‘Kom,’ zei hij. Hij leidde zijn gast naar een hoek van de lage schuur en nam daar twee houten krukken van de wand. ‘Neem, loop beter,’ zei hij en deed voor hoe je de krukken moest gebruiken. Oom Pieter probeerde het en voelde dat hij zo veel beter vooruit kon komen. Hij wilde de boer bedanken, vragen hoeveel het kostte, maar de man weerde alle dank af.

‘Geeft niet, goed voor jou, neem mee.’

Het waren wonderlijke krukken, gemaakt van boomtakken, heel precies uitgezocht, zodat op beide stokken bovenaan een vertakking in tweeën zat, die de holte voor de oksel gaf en een zijtak lager om de hand steun te geven.

Oom Pieter toonde blij zijn cadeau aan Willem en Margje. Ze overlegden wat ze de boer zouden geven.

‘Een goede overjas,’ stelde Margje voor. Ze nam er een uit de koets en bood die de boer aan. Die wilde niets hebben.

‘Dat is voor stadsmensen,’ zei hij. Ook andere cadeaus weigerde hij. Oom Pieter koos uit de voorraad andere kleren voor hemzelf en en verstopte zijn oude uniform.

Ze maakten zich klaar om te vertrekken.

Het paard kwam weer voor de wagen en ze konden gaan.

Op het laatste moment hield de boer oom Pieter bij de arm.

‘Vluchteling?’ zei hij.

Oom Pieter aarzelde, zou hij het zeggen?

‘Ja,’ zei hij. ‘Ik ben Hollander, ik zat in Wezel.’

De boer knikte. ‘Wees voorzichtig, Pruisen niet goed, pas op voor ze.’

‘Denkt u dat ze ons achtervolgen?’

‘Kan zijn, oppassen. Voorbij Gelder, snel naar Venlo.’

‘Ja, in Venlo zijn we veilig.’

Oom Pieter stapte in en verstopte zich achter de bagage. Margje kwam weer op de bok. Ze had haar winterkleren aan, de vlechtjes en het schortje droeg ze niet meer. De vluchteling zat in een ongemakkelijke houding, heen en weer schuddend in het koetsje. Wie naar binnen keek kon hem echter niet zien.

[p. 105]

Alleen het hoesten en af en toe luid niezen wezen er op dat daar iemand zat.

De schuurdeuren gingen open en het volgende deel van de reis begon. Buiten was het venijnig koud, op sommige plaatsen was de weg glad. Ze waren blij als ze door een stukje bos reden, daar woei het minder hard.

Zonder oponthoud kwamen ze in Gelder. Ze passeerden ongehinderd de stadspoorten, hoewel er overal soldaten stonden. Binnen een kwartier waren ze het stadje in en weer uit.

Het begon opnieuw te regenen, een ijskoude regen waartegen de twee op de bok zich niet konden beschermen. Het land was vlak, er waren verspreide boerderijtjes en stukken bouwland, afgewisseld met hei en bos.

Op een stil stuk stopten ze even. Willem liet het paard rusten, gaf het water en haver. Voor hen zelf was er niet veel te eten, wat restjes van vorige dagen, meer niet. Oom Pieter kwam uit zijn schuilplaats, hij strompelde heen en weer om de stijfheid van de reis kwijt te raken. Het was droog geworden, er scheen zelfs een waterig zonnetje.

Plotseling zei Margje: ‘Ik hoor paarden.’

Oom Pieter klom weer snel in de koets en Willem maakte het paard klaar om verder te gaan. Ze reden zo snel mogelijk door. Margje keek om. Ver weg op de heide zag ze twee militairen te paard.

‘De Pruisen zitten achter ons aan,’ zei ze.

Willem spoorde het paard aan. Het beest deed wat hij kon. Met angstige snelheid rolde het ranke rijtuigje krakend en schommelend over het zandweggetje.

De ruiters kwamen steeds dichterbij.

‘Kijk voor je,’ zei Willem. ‘We doen net alsof we ze niet gezien hebben.’

Margje moest zich stevig vasthouden om niet van de wagen te vallen.

Een half uur duurde de jacht, toen kwamen de ruiters links en rechts van de koets.

‘Halt,’ schreeuwden ze.

Willem hield onwillig het paard in. Dampend stond het beest stil. Wat vreselijk jammer, ze waren bijna buiten het Pruisische gebied. Liep nu toch nog alles mis?

‘Wohin,’ snauwde de ene ruiter.

‘Naar mijn tante in Venlo,’ zei Margje. Willem verduidelijkte het in het Duits. De andere man bekeek ondertussen de koets van onder tot boven. Hij deed ook een deurtje open en keek op en tussen de bagage

[p. 106]

Oom Pieter maakte zich zo klein mogelijk in zijn hoekje. Hij had een donkergroene mantel over zich heen getrokken. Ademen durfde hij haast niet.

De soldaat deed het portier van het rijtuig weer dicht.

‘Zusammen,’ vroeg de andere man streng aan Willem. ‘Zwei?’

Willem knikte, ‘twee voor Venlo.’

‘Viel spullen,’ zei de soldaat in gebroken Nederlands.

‘Ja, meine Tante,’ zei Willem met een verontschuldigend gebaar.

‘Holländer viel spullen, mooi,’ zei de man. Hij lachte erbij alsof hij precies wist hoeveel mooie spullen de Hollanders wel hadden.

‘Weiter fahren,’ commandeerde hij.

Willem liet het paard weer trekken. Ze waren er door! Het was gelukt! Spoedig lieten ze de soldaten een aantal meters achter hen. Net op dat moment niesde oom Pieter luid. Geschrokken keek Margje om. De soldaten hadden het gehoord, ze wendden hun paarden en kwamen weer achter hen aan.

Willem voelde wat er achter zijn rug gebeurde. Hij niesde luidruchtig. De soldaten hielden hun paarden in.

‘Gesundheit,’ riepen ze, ze keerden om en verdwenen voorgoed.

Margje omhelsde spontaan Willem en zoende hem op zijn wang.

‘Je hebt hem gered,’ riep ze enthousiast.

‘Rustig nou,’ zei Willem verlegen. ‘We zijn er nog niet.’

Het paard kon niet zo hard meer.

Willem liet het maar rustig voortstappen. Nog eenmaal zagen ze in de verte soldaten, toen was het voorbij. De torens van Venlo waren al zichtbaar.

In de schemer reden ze de stad binnen. Ze gingen meteen naar een goed logement, want ze waren allemaal toe aan eten en rust.

Ook het paard vond het welletjes zo.