De grote reis van Margje Blauw

Wie betaalt de veerman?

De veerman was een klein kereltje dat hen wantrouwig aankeek.

‘Moeten jullie naar de overkant? Waarom?’

Willem wilde iets zeggen zoals ‘dat gaat je geen bliksem aan’. Margje voorkwam dat. ‘Mijn broer en ik brengen kleren naar onze oom in Wezel, hij is daar koopman.’

‘Dan heb je nog een heel eind te rijden,’ zei de veerman in een moeilijk verstaanbaar dialect. Hij keek eens in de koets en zei: ‘Kom maar mee.’

Langs het huis leidde hij hen naar een aanlegsteiger waar een platte boot lag met één mast en een opgerold zeil.

Rustig reden ze de helling af naar de steiger. Willem remde door aan een stok te trekken links naast de bok. Piepend gleden de wielen langs de remblokken, het paard zette zich ook schrap. Op de steiger wilde het beest niet verder, het was bang van de schommelende boot. Wil-

[p. 88]

lem sprong van de bok en leidde het paard vriendelijk pratend de pont op. Het kleine rijtuig kon er maar net op. De veerman maakte het zeil los en stuurde het schip de rivier op. Eerst voer hij schuin stroomopwaarts, dat ging heel langzaam. Ze voeren een steiger die aan de overkant al te zien was ver voorbij en gleden toen met wind en stroom terug. De hele overtocht duurde bijna een uur.

Er werd niet veel gepraat, de veerman deed zwijgend zijn werk, Willem bleef bij het paard. Problemen kwamen er pas aan de overkant. Willem wilde de koets de wal op sturen, maar de veerman hield hem tegen.

‘Eerst betalen.’

‘Hoeveel is het?’

De man noemde de prijs. Willem schrok, hij toonde zijn beurs met het kleingeld.

‘Meer heb ik niet,’ zei hij verlegen.

‘Als ik het niet gedacht had.’ De veerman was heel kwaad. ‘Eerst overvaren en dan hebben ze geen geld.’

Willem en Margje probeerden het uit te leggen, maar de man wilde maar één ding: geld.

‘Je praatjes interesseren me niet, je moet betalen. Geef me maar wat van je koopwaar als je geen geld hebt. Hij deed het deurtje van het rijtuig open en pakte een doos. Hij keek er in en bromde: ‘Dit is wel goed, je kunt doorrijden.’

Willem werd vreselijk kwaad. ‘Om de donder niet,’ riep hij. ‘Dat is allemaal duur kantwerk, dat is twee keer zoveel waard als die hele boot van jou.’

Ze schreeuwden allebei. Margje zat er angstig bij. Willem was een stuk groter dan de veerman, hij stond dreigend tegenover hem. Toch gaf de man niet toe.

‘Ik moet dit spul hebben, het is allemaal oud, gedragen goed. Als ik het verkoop krijg ik er niet veel voor.’

Na een kwartier praten werden ze het eens.

De veerman hield de doos met kantwerk, maar gaf Willem een paar gulden ‘wisselgeld’. Ze konden de wal op. Mopperend stuurde Willem het paard de dijk op.

‘De vuile dief, het is allemaal spul van anderen.’

‘Mijn vader betaalt het wel aan Hofman,’ zei Margje. ‘Misschien moeten we nog wel eens iets verkopen, we hebben toch reisgeld nodig.’

‘Dan mogen we wel beter uitkijken wat we verkopen en voor welke prijs,’ zei Willem. ‘Deze vent heeft veel te veel gekregen.’

[p. 89]

Ze besloten de inhoud van de bagagekoets te gebruiken om hun reis te betalen. Hoe haar vader dat aan Hofman moest betalen wist Margje nog niet precies. Ze maakte zich er geen zorgen over, vader betaalde toch altijd alles. Ze waren op weg naar oom Pieter, daar ging het om. De rest regelden ze later wel.

Ze reden een tijd over de rivierdijk, volgden daarna een weg een eindje van de rivier af en zagen links hoge heuvels met bos. Het was vlak land en het paard trok er flink aan. Ze hadden nog genoeg te eten bij zich, dus wat kon er gebeuren?

Bij Gennep kozen ze een weg het land in langs het riviertje de Niers. Ze lieten het paard tweemaal rusten.

‘Laat hem maar een tijdje grazen,’ zei Willem, ‘dat spaart haver.’

Het was een koude dag, gelukkig bleef het droog. Margje studeerde in haar boekje, maar behalve de aanwijzingen van Gaston had ze geen idee hoe ze moesten reizen. Ze vroegen de weg naar Goch. Het was moeilijk de mensen uit de streek te verstaan. Willem kende wel een beetje Duits. In Friesland kwamen in de hooitijd elk jaar Duitsers het gras maaien. Het taaltje dat de mensen hier spraken was toch weer anders.

Gelukkig was iedereen heel vriendelijk en behulpzaam, zodat ze 's middags toch de stadswallen en poorten van Goch zagen. Ze bleven niet in die stad. Ze reden door naar Xanten.

Nu werd het wat moeilijker voor het paard. Er waren af en toe kleine heuveltjes. De weg was nogal slecht en het rijtuigje schommelde en kraakte erg. Zou het stevig genoeg zijn voor zo'n lange reis?

Laat in de middag zagen ze vanaf een heuvel Xanten.

Ze daalden af en bereikten een boerderij.

‘We kunnen nu beter een plekje zoeken voor de nacht,’ zei Willem.

‘Misschien mogen we wel in de schuur slapen bij deze boer, dat kost niet veel.’

‘In de schuur,’ zei Margje, ‘dat is toch vreselijk vies.’

‘Jij hebt zo vaak op een boerderij gewerkt,’ spotte Willem, ‘dan ben je toch zeker niet vies van een paar koeien.’

Margje wachtte maar af wat er zou gebeuren.

Willem stapte het erf op en vroeg de boer of ze in de schuur konden slapen die nacht. De man keek Willem achterdochtig aan.

‘In de schuur slapen? Wie ben je? Waar moet je heen?’

‘Ik ben met mijn zus op weg naar een oom in Wezel,’ zei Willem. Het fantasieverhaaltje van Margje kreeg al vaste vorm.

‘Hoe oud ben je,’ vroeg de boer.

‘Zestien,’ zei Willem.

[p. 90]

De boer geloofde hem. ‘Haal de wagen maar hierheen.’

Willem was blij, toch had hij nog één vraag. ‘Hoeveel kost het?’

De boer lachte. ‘Niets, in dit huis is de vreemdeling welkom.’

Willem holde naar Margje, klom op de bok en zei verheugd: ‘We hebben onderdak en het kost niets.’

‘Broer en zus’ hadden het niet beter kunnen treffen. De boer en de boerin waren heel aardige mensen. Er was een goede plek voor het paard en voor broer en zus was er een slaapplaats boven de koeienstal. Het avondeten kwam op tafel in de woonkamer vlak naast de stal. Zonder er verder over te praten zette de boerin twee extra borden neer.

‘Eet maar goed kinderen,’ zei ze, ‘je reis is nog lang.’

Tijdens het eten voelden ze pas hoe moe ze waren. Margjes ogen vielen haast dicht voor ze haar bord leeg had.

‘Je gaat maar lekker slapen,’ zei de boerin. ‘Morgen is er weer een dag.’

Moesten ze zich nog wassen en nachtgoed aantrekken?

Dat deel van de opvoeding was al vergeten. Er waren twee eenvoudige houten bedden met een stromatras. Ze rolden zich ieder in twee dekens en lagen heerlijk. De geur van de koeien hinderde niet, het was voor Margje net of ze bij oom Kees logeerde. Willem mopperde nog over de veerman, die teveel gepakt had.

‘Ja, dat was te duur,’ zei Margje. ‘Maar nu kost het niets, alles bij elkaar zijn we zo toch nog goedkoop uit.’

Het was het laatste gesprek die dag, want na een nacht en een dag reizen slaap je snel.