De grote reis van Margje Blauw

[p. 83]

Deel II
De lange tocht

[p. 84]

Begin van de reis

Zolang het nog niet donker was ging het heel goed. Willem mopperde wel een beetje dat het paard zo lui was, maar eigenlijk was dat gezellig.

Ze reden over een zandweg naast een smal riviertje, er waren weinig huizen. De mensen die ze passeerden groetten vriendelijk. Een lange rij populieren langs het water toonde hun route door het vlakke land. Margje keek eens in het mandje tussen hen in. Er zaten gebraden kippen in, stukken worst, ham en twee broden. Onderin lag zelfs een hele kaas bij een fles witte wijn.

‘Dat lijkt niet slecht,’ zei Willem.

Ze begonnen met elk een kip op te peuzelen. Het paard stapte kalmpjes over het weggetje en op de bok aten Willem en Margje hun kip. Dat was lekker, geen gedoe met mes en vork en servetten. Zo met twee handen beetpakken en happen maar. Hun gezichten glommen van het vet, ze lachten om elkaar en wuifden naar een boerin voor haar huis. De afgekloven botjes vielen links en rechts naast de koets. Willem keek om. Kwamen de anderen nog niet? Het werd vroeg donker. Ze stopten op een punt waar het riviertje een bocht maakte en Willem liet het paard drinken. Daarna hing hij het beest een haverzak om het hoofd en liet het dier eten.

Voor henzelf maakte hij de fles wijn open, terwijl Margje brood, kaas en ham klaarzette. Staande naast de koets aten ze. Het was al helemaal donker toen Willem de haverzak bij het paard weghaalde. Het beest kreeg nog een keer te drinken en daarna waren ze klaar om verder te reizen.

Margje had het koud, ze droeg wel een wintermantel, maar de novemberkou was doordringend. Willem rommelde wat in een kastje onder de bok. Hij vond er twee dekens en een tondeldoos.

De tondeldoos bevatte stukken van de tondelzwam, een gedroogde paddestoel die makkelijk in brand ging en dan langzaam smeulde. Er waren twee vuurstenen bij, Willem sloeg die stenen tegen elkaar en het vonkje bracht de tondel aan het smeulen. Hij blies er op, het vuur werd wat feller, op dat moment hield hij een kaars uit de lantaarn van het rijtuig, bij de gloeiende tondel en stak zo de kaars aan. Het tondeldoosje ging dicht en het vuur doofde vanzelf weer. Spoedig brandden nu beide kaarsen in de twee lantaarns links en rechts op het rijtuig. Willem en Margje pakten zich warm in in de dekens en verder ging het de onbekende nacht in. De anderen waren nog steeds niet te zien. Hilvarenbeek lag zeker heel ver weg, want daar kwamen ze ook nog steeds niet aan.

[p. 85]

Het enige dorp waar ze door gekomen waren heette Berlikum. Willem vond dat nogal vreemd, want hij kende alleen een plaats met die naam in Friesland. Gewillig sjokte het paard voort op de weg naast het water. De maan kwam op, dat maakte het voor Willem wat gemakkelijker.

De anderen kwamen nog steeds niet, ze reden maar rustig door.

Willem vond het wel mooi zo, een eigen koets en een eigen paard.

‘Wat is het toch gek, dat wij steeds maar moeten vluchten,’ zei Margje.

‘Dat komt door die oranjepartij,’ zei Willem.

‘Wie zijn de oranjepartij?’

‘De anderen, het tuig dat je huis leeghaalt.’

‘Elsje deed mee, maar die hoort vast niet bij een partij.’

‘Daar is ze zeker te stom voor.’

‘Zo'n partij dat interesseert haar niet. Dom is ze niet, ze was altijd heel aardig. Waarom zou ze bij ons zoveel gestolen hebben?’

‘Personeel kun je nooit vertrouwen,’ meende Willem.

‘Kee is nooit oneerlijk geweest.’

‘Kee, dat is een heel ander geval. Die hoort bij jullie, die voelt zich nog belangrijker dan je vader. Gewoon personeel, dat een tijdje bij je werkt en dan weer weggaat, daar moet je altijd mee oppassen.’

Margje had dat moeder en tante Melanie ook vaak horen zeggen.

Het was even stil. Toen zei Willem: ‘Mijn vader zei altijd: Wees niet vertrouwelijk met personeel, vertrouw ze geen geheimen toe en laat niet blijken dat je hun werk waardeert, anders worden ze onhandelbaar en willen ze de baas spelen.’

‘Misschien hebben ze wel teveel op Elsje lopen schelden,’ dacht Margje hardop. ‘Ze kreeg altijd van iedereen op haar kop, er was nooit eens een vriendelijk woord bij. Als ze dat mij deden, zou ik ook wel eens iets terug willen doen.’

Zo pratend reden ze kalmpjes verder.

Ze kwamen door een dorp waar iedereen al naar bed was, ze zagen geen mens meer op straat. Honden blaften als ze langs huizen of boerderijen kwamen, verder was het stil. Het werd een lange, koude nacht en ze stopten niet meer. Hilvarenbeek bereikten ze niet en van de grote koets was niets te zien.

Op goed geluk stuurde Willem op zeker moment maar linksaf een wat bredere weg op. Margje sliep zo'n beetje. Hij schikte zijn deken om haar heen en liet haar tegen hem aan leunen. Zo sukkelden ze voort

[p. 86]

met het krakende rijtuigje en het oude paard.

Tegen de ochtend kwamen ze bij een dijk, de weg ging daar omhoog. Boven gekomen zag Willem ineens een brede rivier. Dat was vast niet de plek waar ze heen moesten. Margje deed haar ogen open. Ze wist eerst niet waar ze was. Ze zat verbaasd op dat rijtuig en zag voor zich het paard en een rivier met witte nevels boven het water. Het was alsof ze boven de wolken reden. Aan de horizon was al licht. Alles zag er grijs-wit uit. In het land achter de dijk staken alleen de bomen en de daken boven de nevel uit.

‘Ik weet niet waar we nu zitten,’ zei Willem. ‘We moeten wel ver afgedwaald zijn.’

Margje herinnerde zich de tekening die Gaston in het zand gemaakt had.

‘Zo'n grote rivier, dat kan de Maas zijn.’

Er doemde een stad op. Ze zagen een poort en muren, torens en de daken van hoge huizen. De poort was al open. Willem stuurde het koetsje over de smalle brug. Er stonden twee soldaten.

‘Hoe heet het hier,’ vroeg Willem.

‘Grave,’ zei een van de mannen. Hij keek wat verbaasd naar Willem. Wat was dat voor rare voerman, die niet eens wist waar hij reed?

Willem bedankte en reed door. ‘Grave,’ mompelde hij, ‘hoe komen we nu in Grave en hoe moet je van hier naar Brussel?’

Margje zag ineens wat een geluk dit verdwalen kon betekenen. Grave, dat was de weg naar Wezel! Ze waren op weg naar oom Pieter!

Willem stopte voor een herberg. ‘We moeten eerst maar wat warms drinken,’ zei hij, ‘dan kunnen we beter nadenken.’

Hij zorgde voor het paard en stapte daarna met Margje de herberg binnen.

Er brandde een flink vuur in de open haard en ze konden er warme melk krijgen. Willem had gelukkig wat geld.

‘Daar zitten we dan,’ zei hij, ‘in Grave.’ Hij leek niet blij met de toestand. Ze waren allebei moe, maar Margje was klaarwakker. Ze wist heel zeker wat ze nu moesten doen.

‘We zijn al halverwege op de weg naar Wezel,’ zei ze. ‘We kunnen net zo goed even doorrijden en oom Pieter halen.’

Willem keek haar slaperig en verbaasd aan.

‘Naar Wezel, helemaal in Duitsland? Zo kom je toch nooit in Brussel.’

‘O ja, wist Margje, ‘over Venlo, Roermond en Maastricht kun je naar Brussel rijden.’

‘Op een achternamiddag zeker,’ mopperde Willem. ‘Mooie boel, dat is een tocht van een paar weken weet je dat wel?’

Margje knikte. ‘Dat weet ik, het staat allemaal in dit boekje.’ Ze haal-

[p. 87]

de het reisboekje uit haar mantel. ‘Gaston heeft me getekend hoe je in Wezel kunt komen. We zijn er vlakbij, één dagje rijden, meer niet.’

‘Eén dagje,’ bromde Willem, ‘het paard kan onderweg wel dood neervallen.’

‘Dat kan ook op de weg van hier naar Brussel,’ meende Margje.

Ze praatten nog een hele tijd en uiteindelijk was Willem het met haar eens.

Hij kreeg er zelfs wel zin in. Het was toch wel iets. Zij zouden Brussel binnenrijden, een paar dagen later dan de anderen, dat wel, maar dan ging het deurtje open en wie stapte er uit, de oom van Margje! Willem zag het al voor zich.

‘We moeten naar de andere kant van de Maas,’ zei Margje. ‘Gaston heeft het me verteld, ik heb het opgeschreven.’

In het boekje had ze een papiertje met daarop de plaatsnamen die Gaston noemde. Willem vroeg aan de waard hoe ze aan de andere kant van de rivier konden komen. Het huis van de veerman werd hen aangewezen, het lag even buiten de stad.

‘Het is niet moeilijk te vinden,’ zei de waard.

Willem betaalde, ze liepen terug naar hun rijtuig. Ze reden de stad uit op weg naar de veerman.

Het paard versnelde zelf zijn vaart tot een sukkeldrafje.

Ze hadden alle drie zin in de reis.