De grote reis van Margje Blauw

[p. 24]

Laat naar bed

Langzaam schommelden de rijtuigen over het smalle weggetje langs de Vlist. Via een pad dwars door het land, kwamen ze bij de Haastrechtse dijk. Daar moesten ze rechtsaf langs de Hollandse IJssel.

De baron in het eerst rijtuig probeerde nog naar links te ontsnappen, maar ook daar stonden al patriotten klaar. Hij moest gewoon mee naar Goejanverwellesluis.

Daar aangekomen konden ze met een pont overvaren. De rijtuigen bleven op de dijk staan. Margje glipte van haar plaatsje op het achterste koetsje en liep naar de pont. Daar stonden de patriotten met getrokken sabels. Iedereen was erg zenuwachtig, niemand lette op het meisje in haar boerenkleren.

De prinses en twee dames kwamen uit de grote koets, ze stapten naar de pont toe. Baron Bentinck voegde zich met een buiging bij het gezelschap. Het was een prachtig gezicht, de deftige dames, de baron in zijn zwierige kleding, de vele kleurrijke uniformen.

Margje stond dichtbij de pont.

‘Ga opzij kind,’ snauwde een nerveuze patriot haar toe. Hij keek gespannen naar zijn officieren. Margje kon niet langs hem, terug de dijk op. Daarom stapte ze maar op de pont en ging vooraan in een hoekje zitten.

Begeleid door gewapende patriotten kwam de prinses met haar gevolg op het platte bootje.

‘Vindt u het nodig Hare Koninklijke Hoogheid op deze wijze te bewaken,’ zei baron Bentinck. Hij wees naar de sabels.

‘Orders,’ gromde de patriottenluitenant kortaf.

‘De Hollanders zijn opeens heel gevoelig geworden voor orders,’ zei de baron schamper. ‘Tot op heden had ik altijd de indruk dat dit volkje daar niet zo op gesteld was.’

De patriot reageerde niet. De overtocht over de smalle rivier duurde niet lang. Margje sprong als eerste op de wal. Ze hield de pont vast, zodat het leek alsof ze erbij hoorde.

De prinses en haar gevolg werden beleefd ontvangen door patriottenofficieren onder leiding van De Lange van Wijngaarden. Zij spraken allen Frans. Men verzocht ‘Son Altesse Royale’ enige tijd te wachten in een boerderij tegenover de pont. Boer Adriaan Leeuwenhoek had daar al een kamer klaargemaakt voor de prinses.

De patriotten hielden de wacht op de dijk, bij de sluis en rond de boerderij. Margje zag zelfs kanonnen klaar staan.

In het kleine plaatsje Goejanverwellesluis was het in jaren niet zo

[p. 25]

druk geweest. De dorpelingen liepen tussen de patriotten en hadden overal iets van te zeggen. De patriotten stuurden de mensen terug naar hun huizen. Het hielp niet, even later was iedereen weer op straat. Toen werd er niets meer van gezegd.

Margje zwierf ook maar wat rond. Plotseling greep iemand haar bij de schouder.

‘Wat doe jij hier?’ zei een boze stem. Het was oom Pieter.

‘Kijken,’ zei Margje heel onschuldig.

‘Je mag hier helemaal niet komen.’ Oom Pieter was zenuwachtig.

‘Hoe kom je hier?’

‘Achterop het laatste rijtuig,’ zei Margje. Ze lachte heel vriendelijk, maar oom Pieter lachte niet terug. Hij keek bezorgd rond. Het was zo'n drukte. Elk ogenblik kon er iets gebeuren, wat moest hij nu met dat kind hier.

‘Blijf bij me en doe precies wat ik zeg,’ zei hij kortaf.

‘Iemand riep hem. ‘Blauw, je moet naar binnen.’

Oom Pieter gaf het onhandig grote geweer aan een patriot uit Gouda.

‘Pas even op mijn geweer, ik moet naar binnen.’

Met grote stappen liep hij naar de boerderij. Margje volgde hem trouw. ‘Blijf bij me’ had haar oom gezegd, dat deed ze.

Zo kwam ze in de kamer waar prinses Wilhelmina wachtte op het antwoord uit Woerden. Drie dames zaten rechtop op eenvoudige stoelen, patriottenofficieren probeerden vergeefs een gesprek te voeren. Ze kregen korte antwoorden en verder deden de dames of die heren in hun blauwwitte uniformen lucht waren.

‘Hare Koninklijke Hoogheid wenst een verfrissing te gebruiken,’ zei commandant De Lange van Wijngaarden deftig tegen oom Pieter.

‘Ga naar haar koets, daar staan twee manden, breng die hier.’

Oom Pieter groette en draaide zich om. Daarbij struikelde hij bijna over zijn nichtje. Een luide vloek verstoorde de gespannen stilte. Met een rood hoofd vluchtte oom Pieter, hij sleurde Margje mee.

‘Het beschavingspeil van die mensen is nog niet veel verbeterd,’ zei de prinses in het Frans. Ze keek weer strak voor zich. Een nieuwe periode van geladen stilte brak aan.

Oom Pieter was nu echt boos. ‘Je gaat naar de overkant en daar wacht je tot ik je kom halen.’ Margje liep heel stilletjes mee. Ze kon nu maar beter niets zeggen. Straks was haar oom het wel weer vergeten.

Ze voeren over, oom Pieter pakte de manden en Margje moest bij de rijtuigen blijven. Het liep al tegen vijven. Ze scharrelde wat rond bij de paarden, waar de koetsiers zich verveelden.

Om zes uur hoorde Margje haar oom roepen. Ze wuifde naar hem. De pont voer apart voor haar. ‘We gaan eten,’ zei oom Pieter. Hij was nu

[p. 26]

weer heel rustig en vriendelijk. Margje volgde hem naar een huis waar op lange tafels voor wel honderd mensen eten klaar stond. Het smaakte heerlijk, ze had trek na al die avonturen. In een hoekje van de grote kamer at ze gezellig met oom Pieter. Hij was helemaal niet boos meer, wel gespannen.

‘Wat gaat er nu gebeuren,’ vroeg Margje.

‘Ik weet het niet,’ zei haar oom. ‘De prinses wil beslist doorreizen naar Den Haag, maar de Staten van Holland verbieden dat. Ons hoofdkwartier zit in Woerden, daarom moet daar het antwoord vandaan komen.’

Buiten werd geroepen: ‘Er is een ruiter uit Woerden.’

‘Dat zal het bericht zijn,’ riep oom Pieter. Hij holde het huis uit.

Alle anderen lieten ook hun eten in de steek en gingen naar buiten. Margje snoepte eerst van de lekkerste hapjes en ging daarna pas buiten kijken.

Dit keer kreeg ze geen kans vooraan te komen. Ze zag niets en van wat ze hoorde begreep ze niet veel. De ruiter uit Woerden verdween in de boerderij. De toeschouwers vervolgden binnen hun maaltijd.

‘Ze moet terug,’ zei oom Pieter, toen ze weer in hun hoekje zaten. ‘Dat zal nog heel wat herrie geven.’ Margje knikte, al begreep ze niet wat dat voor herrie zou zijn.

Meteen na het eten moest ze weg.

Oom Pieter kon een paard lenen. Ze voeren weer de Hollandse IJssel over, daar stond het paard klaar. Oom Pieter werd in het zadel geholpen, een man tilde Margje op, hij zette haar voor oom Pieter op het hoge paard.

Zo werd Margje Blauw teruggebracht naar de boerderij bij de Vlist. Oom Pieter moest meteen terug. Hij had geen tijd om te vertellen wat er gebeurd was. Margje wel, zij vertelde oom en tante alles wat ze gezien had.

Oom Kees keek ernstig. ‘Ik denk dat ze nu te ver gegaan zijn. De prinses is de zuster van de koning van Pruisen. Dat soort mensen laat zich niet beledigen door gewone burgers.’

Margje vond het prachtig dat de orangisten hun zin niet kregen en dat zei ze ook.

‘Die politieke dingen zijn niet zo eenvoudig,’ legde haar oom geduldig uit. ‘Jij hoort thuis veel patriottenpraat en nu denk je natuurlijk dat zij overal gelijk in hebben. Je denkt dat de prins van Oranje niets goed doet. Zo simpel is dat niet. In onze hele geschiedenis hebben de Oranjes veel voor het land gedaan. Dat vergeten de mensen wel eens.’

Hij begon een lang verhaal over alle goede daden van stadhouders.

[p. 27]

Oom Kees hield van geschiedenis, Margje niet, zij geeuwde.

‘Het kind moet naar bed,’ zei tante Jantje. ‘Morgen is er weer een dag.’

Zo lag Margje aan het eind van de 28e juni 1787 laat op bed, het was al bijna tien uur. Op de dijk hoorde ze geratel van rijtuigen. Ze sprong op en zag door het kleine zolderraampje de stoet langskomen, die eerder op de dag daar voor de deur was tegengehouden.

Prinses Wilhelmina was op weg naar huis. Ze mocht Holland niet in. Margje sliep rustig.

Ze wist nog niet dat die aanhouding van de prinses het begin was van haar eigen grote reis.