Geus tegen wil en dank

11. Kajuitsjongen

Het duurde tien dagen eer Floor beter was. De verwonding was erger dan de dokter eerst gedacht had. Dagelijks werden geneeskrachtige kruiden op de wond gelegd en Floor kreeg van alles en nog wat te slikken.

Al die tijd voer schipper De Blok niet uit. De Zwaan en andere schepen konden het ruime water opgaan op zoek naar buit, de Zeehond bleef binnen.

[p. 68]

Laurens de Blok zei dat er allerlei reparaties aan het schip verricht moesten worden. Hij liet zijn mannen hard werken en er werd achter zijn rug enorm gemopperd.

Niemand geloofde in de noodzaak van al dat werk en iedereen had er een hekel aan dat de andere schepen met buit terugkeerden, terwijl zij niets hadden. Velen hadden in een of twee nachten feestvieren het geld van de overval op Saaftinge verbrast.

Het enige verzetje was de terechtstelling van Julien Leroux en Pierre Latte.

De dag na de moordaanslag waren ze in de stadsgevangenis opgesloten. Na hun berechting volgde het verwachte vonnis: doodstraf wegens poging tot moord op hun kapitein.

Een week na hun daad maakten timmerlieden een schavot op de kade bij de haven. Leroux en Latte zouden onthoofd worden. Op de dag van de executie was er een menigte volk op de been. De hele bemanning van de Zeehond stond vooraan. Ook Willem Koster en Hendrik de Bakker, beiden geheel genezen. Alleen Floor en de schipper bleven aan boord. Floor was nog steeds ziek en de schipper bleef aan boord omdat, zoals hij zei, ‘hij het daar vandaan ook wel kon zien’.

Om tien uur was de hele kade vol mensen. Mannen, vrouwen, kinderen en oude mensen, alles stond in bonte mengeling dooreen. Er waren ook veel Franse en Engelse soldaten. De Engelsen vormden een afzetting rond het schavot.

Kooplieden ventten lekkernijen.

Kinderen kropen overal rond, tot onder het schavot toe. Ze wezen elkaar een mand met zaagsel. ‘Voor de koppen,’ zei er een wijs.

Plotseling kwam er beweging in de wachtende menigte.

‘Daar heb je ze!’ werd er geroepen.

Uit de stad naderden in optocht de schout, de stadsomroeper, de beul, een predikant, een aantal bewakers en de veroordeelden. Hun kragen waren afgeknipt om de hals vrij te maken.

Leroux keek recht voor zich uit.

Latte wankelde tussen zijn bewakers en liet zich half meeslepen. Zoals alle veroordeelden had hij de avond tevoren mogen eten en drinken wat hij maar wilde. Daar had hij zo ruim gebruik van gemaakt, dat hij bijna niet meer op zijn benen kon staan.

[p. 69]

De kleine stoet bereikte met moeite het schavot.

De menigte begon op te dringen om niets te missen. Kinderen vielen en begonnen te huilen.

De Engelse militairen maakten arm in arm een kring om het schavot en hielden de menigte zo op afstand.

De stadsomroeper las met luider stem de vonnissen voor. Pierre Latte riep er allerlei dronkemansopmerkingen doorheen, waar de mensen veel plezier om hadden. Zo verstond bijna niemand wat de omroeper zei.

De predikant kwam naar voren en probeerde met de mannen te bidden. Latte weerde hem af en onder afkeurend gejoel van de menigte sloeg Leroux een kruis en bad hardop in het Latijn. De predikant trad terzijde en de beul greep Pierre Latte beet om hem naar het blok te sleuren.

Latte leek plotseling helemaal nuchter te worden. Hij huilde en riep; ‘Ik heb niets gedaan!’ Op Leroux wijzend; ‘Hij wilde de schipper vermoorden!’

De massa lachte hem uit en onder luide kreten van aanmoediging volvoerde de beul zijn gruwelijk werk.

Daarna was de beurt aan Leroux.

‘Ik ben onschuldig,’ riep hij uit. ‘Ik wilde de schipper alleen maar wat geld te leen vragen.’

‘Zeker met je mes als onderpand in zijn ribbenkast!’ riep een van de geuzen.

Luid gelach om deze opmerking. Achteraan vertelden de omstanders het door aan mensen die niet verstaan hadden waarom er gelachen werd.

Wat Leroux daarna zei, was door het rumoer alleen maar vooraan te verstaan, waar de mannen van de Zeehond stonden. De veroordeelde riep: ‘Het is allemaal de schuld van die jongen uit Mechelen, hij vertelt alles aan de schipper, hij liegt altijd, hij komt van de Spanjaarden als spion.’

Deze opmerkingen zouden op den duur meer invloed hebben dan men op dat moment kon vermoeden.

Onder kreten als ‘roomse hond’ en ‘moordenaar’ voltrok de beul het vonnis.

De menigte verspreidde zich.

De mensen hadden een mooie ochtend gehad.

Toen Floor na tien dagen weer aan dek kwam, was de stem-

[p. 70]

ming zeer slecht.

De schipper had hem aangesteld als kajuitsjongen, iets wat op een klein schip als de Zeehond eigenlijk overbodig was. Maar Laurens de Blok was erg aan de jongen gehecht geraakt. Tijdens zijn ziekte was hij hem de leer van Calvijn gaan onderwijzen en Floor bleek een goede leerling. De Blok toonde hem hoe de roomse kerk gedwaald had en hoewel Floor soms het gevoel had dat zijn vroegere pastoor Desmedt ook gelijk had gehad, kon hij toch niet tegen de argumenten van de oudere man op.

Pas na veertien dagen timmeren, zagen, schaven, touw splitsen, schrobben en boenen voer de bemanning van de Zeehond weer uit. Floor was bij de schipper op de kampanje.

Jan van het Rif deed zijn bijnaam Jan Vergif nu eer aan. Hij was woedend dat de schipper hem zijn koksmaat had afgenomen. Bovendien had hij zich in de afgelopen weken diep in de schulden gewerkt. Van alle giftige opmerkingen kwam het merendeel van de kok. Er was niets over van zijn gewone gemoedelijkheid. Willem Koster merkte de vijandige stemming onder de bemanning en trachtte de schipper te waarschuwen, maar De Blok wuifde alle bezwaren weg. Hij was minder de grimmige geus die hij geweest was. Vaak sprak hij met Floor over de tijd na de oorlog, als de Spanjaarden weg waren. Ze konden een smederij beginnen, het leven zou goed zijn. Deze verminderde vechtlust en de zorg om Floor hadden hem zolang binnen gehouden. Willem Koster zag deze verandering met zorg. Hij wist dat de bemanning geen zwakke schipper duldde.

De Zeehond kruiste een volle dag op zee voor de Scheldemonding eer ze een schip zagen. Er stond een stijve bries en de golven waren vrij hoog.

De Spanjaard kwam met bolle zeilen voor de wind aanzetten. Ondanks het nadeel van wind en zee gaf De Blok het sein voor de aanval. Moeizaam laverend probeerden ze in de koers van de Spanjaard te komen. Tot hun verwondering zagen de geuzen dat de vijand hen niet ontweek. Integendeel, het leek wel of hij het gevecht zocht. Met gespannen aandacht tuurden ze naar het snel naderende schip. Het was zo te zien een ongewapende driemaster.

Wat bezielde die kerels?

[p. 71]

Toen de schepen vlak bij elkaar waren, werd duidelijk wat de Spanjaarden wilden. Aan bakboord gingen tien luiken open en er kwamen tien dreigende kanonnen te voorschijn. De schijnbaar weerloze koopvaarder was tot de tanden bewapend!

Laurens de Blok schreeuwde luid bevelen en probeerde het naderend onheil af te wenden. Maar het was al te laat. Op ongeveer tien meter afstand vuurde de Spanjaard een salvo af, dat op de Zeehond een enorme ravage aanrichtte. De twee masten braken af. Een matroos viel dood op het dek. De uitkijk tuimelde over boord en verdronk. Velen raakten gewond door het kanonvuur of door vallend hout.

Een salvo uit musketten vergrootte de schade nog. Het ene schot uit het geuzenkanon was ver mis.

Juichend voeren de ongedeerde Spanjaarden verder en nog lang was hun hoongeroep te horen.

Laurens de Blok zag lijkbleek. Zo'n nederlaag had hij nog nooit geleden.

De Zeehond dobberde stuurloos rond. De wind wakkerde nog aan en weldra zou het donker zijn.

Na urenlang zwoegen en sjouwen kwam de zwaargehavende Zeehond met een noodmast en twee kleine zeilen in Vlissingen terug.

De dokter en de kok waren nog niet klaar met het verzorgen van de gewonden. De schipper en zijn kajuitsjongen waren de enigen die geen schrammetje hadden opgelopen.

Floor werkte de hele nacht. Zijn schouder deed verschrikkelijk pijn. Hij had alle verwensingen aan het adres van de schipper gehoord. Hij had er niet op gereageerd en hij had er De Blok niets van verteld.

Maar toen de schipper bij het eerste morgenlicht in de haven de bemanning toesprak en ze daarbij aanspoorde niet bij de pakken neer te zitten en niet te mopperen, stond het voor iedereen vast: Floor had alles overgebriefd.

De haat van de bemanning was nu zo groot en zo duidelijk, dat de schipper Floor verbood van de kampanje af te komen. De laatste woorden van Julien Leroux gingen van mond tot mond. Leroux werd meer en meer beschouwd als het onschuldige slachtoffer van ‘dat jong uit Mechelen’.

Willem Koster geloofde al die verhalen niet, maar zijn kalmerende woorden hadden niet veel uitwerking meer. Heini en

[p. 72]

Gaston deden niet mee met de haatcampagne tegen Floor, maar ze deden er ook niets tegen.

De gevaarlijkste opmerkingen kwamen van de kok en een van de matrozen. Zij herhaalden de woorden van Leroux en zij wezen erop dat het toch wel verdacht was dat de Spanjaarden geen schot gelost hadden op de schipper en op Floor. Waren ze allebei verraders?

Velen wachtten slechts op een gunstige gelegenheid om de schipper en de kajuitsjongen uit de weg te ruimen.