De duivelskater

Een verhaal uit 1630

[p. 18]

3
Je hebt mijn paard doodgemaakt!

Moeder en Marieke kunnen niet verder. De boer en de mensen uit het dorp houden hen tegen.

‘Lelijke heks,’ schreeuwt de buurman, ‘je hebt mijn paard doodgemaakt!’

Moeder kijkt verbaasd. ‘Ik heb jouw paard niet doodgemaakt. Ik ben de hele nacht bij vrouw Jaspers geweest.’

‘Je hebt mijn paard doodgemaakt door je tovenarij.’

‘Tovenarij? Man, laat me niet lachen. Ik kan helemaal niet toveren, jouw paard heeft hetzelfde als al die andere paarden.’ Dat had moeder beter niet kunnen zeggen. Er zijn al veel paarden op geheimzinnige wijze doodgegaan, de mensen zijn daar ongerust over. Nu Louwerse vrouw Van Beek als toverheks aanwijst, denken ze dat zij die andere paarden ook wel doodgemaakt zal hebben.

Iedereen is er zeker van dat de moeder van Marieke een heks is. Die monnik praat elke dag in de kerk over de duivel en alle boze dingen in de wereld. Zo'n man kan best gelijk hebben. Die ouwe heks heeft vast een verbond met de duivel gesloten. Zij is de oorzaak van alle ellende!

[p. 19]

Boer Louwerse schreeuwt: ‘Gisteravond heeft ze mijn paard betoverd en nu is het dood.’

‘Onzin!’ roept Marieke's moeder, ‘onzin!’ Ze zet haar handen in haar zij en schreeuwt naar de mensen van het dorp: ‘Ik heb gevraagd of ik zijn paard mocht lenen. Ik moest met Marieke naar vrouw Jaspers, die heeft vannacht een zoon gekregen. Hij wilde zijn paard niet meegeven, toen ben ik boos geworden. Ik heb geroepen: Ik hoop dat je paard doodvalt. Dat is geen tovenarij, dat is alleen maar geschreeuw. Jullie geloven toch niet dat ik kan toveren?’

Niemand antwoordt.

De mensen van het dorp kijken naar vrouw Van Beek, ze zijn bang. Dat mens is een heks, dat zie je zo. Je moet haar niet dwars zitten, ze kan je ziek maken, ze kan je kinderen laten doodgaan.

‘En nu wil ik naar huis,’ schreeuwt moeder. ‘Ik ben moe, ik heb de hele nacht gewerkt. Jullie hebben al die tijd op je nest gelegen, nu wil ik slapen.’

Ze stapt naar voren en de mensen gaan opzij, Marieke volgt. Ze vindt het griezelig, zoveel boze mensen. Ze kijkt niemand aan en ze blijft zo ver mogelijk bij boer Louwerse vandaan. Die boze buurman wil ze vandaag niet meer zien.

Ze komen bij hun huisje. Moeder gaat naar binnen. Ze trekt zich niets aan van al die boze mensen en gaat slapen. Marieke wacht nog even. Ze kijkt naar de boerderij van Louwerse. Daar zit weer de kater! Het beest grijnst naar haar. Een

[p. 20]

rilling loopt over Mariekes rug. Het is gemeen! De duivel maakt de paarden dood en haar moeder krijgt de schuld!

Ze gaat maar naar binnen. De mensen buiten zijn opgewonden en praten door elkaar. Sommigen schreeuwen zo hard, dat Marieke het kan horen. ‘Ze is een heks!’ ‘Ze moeten haar opsluiten!’ ‘We moeten haar verbranden. Die vuile heks is een gevaar voor ons dorp! Straks maakt ze ons allemaal dood!’

Marieke kijkt naar haar moeder. Zij moet dit toch ook horen? Maar moeder let niet op het geschreeuw buiten. Ze laat de mensen maar praten en roepen. Vrouw Van Beek is niet bang, ze slaapt en hoort niets meer. Buiten wordt het langzaam weer rustig. De mensen gaan terug naar het dorp. De buurman gaat weer aan het werk.

Marieke ligt op haar bed, ze kan niet slapen. Ze is bang. Het hele dorp is tegen haar moeder. Wat kan er allemaal gebeuren? Was haar vader er nog maar, die zou moeder kunnen beschermen. Vader is verdronken in de rivier toen Marieke nog heel klein was. Ze weet niet eens meer hoe hij eruit zag. Toch mist ze hem, want er is gevaar en zij zijn maar met zijn tweeën tegen het hele dorp. Marieke weet wat ze met heksen doen. Die worden levend verbrand. Ze heeft het zelf gezien, vier jaar geleden in een ander dorp. Het was vreselijk. Een oude vrouw werd uitgescholden voor heks en toen

[p. 21]

er veel kinderen doodgingen, hebben ze haar verbrand. Wat was die vrouw bang, ze jammerde en schreeuwde tot ze dood was. Marieke huivert nog als ze eraan denkt. Ze weet nog dat na de dood van die oude vrouw de zieke kinderen beter werden. Iedereen was ervan overtuigd dat het door het verbranden van de heks kwam. Moeder had erom gelachen. Ze zei: ‘Dood en ziekte komen zomaar. Mensen kunnen daar niets tegen doen. Soms helpen je kruiden en drankjes, soms niet, dat weet je nooit. Heksen bestaan niet.’

Ook de monnik die elke dag in de kerk preekt hoort wat er gebeurd is. Een jong meisje vertelt hem hoe het gegaan is met het paard van Louwerse. De monnik luistert en ziet het voor zich. Een heks, ze heeft ruzie met haar buurman en uit wraak doodt ze zijn paard. Het is precies zoals het in zijn boeken staat. Hier is de duivel aan het werk!

De monnik gaat naar de kerk om te bidden, hij smeekt om kracht. Helemaal alleen zal hij het gevecht met de duivel moeten voeren. In de kerk wordt de monnik rustig, hij weet wat hij doen moet. Hij zal met de baron praten, die kan zo'n heks opsluiten. Daarna zullen ze dat wijf verhoren, martelen als het nodig is. Uiteindelijk zal ze bekennen dat ze een heks is. Hij heeft dat al vaker meegemaakt, ze bekennen allemaal. Daarna komt de brandstapel en wordt iedereen weer rustig.

Hij loopt de kerk uit en ziet een grote, zwarte

[p. 22]

kater. Het beest wil de kerk in. De monnik pakt water uit het bakje bij de kerkdeur. Hij gooit het gewijde water op de kater. Het beest blaast en sist en stinkt naar zwavel. De monnik slaat een kruis en de kater vlucht.

Er komen mensen de kerk in.

‘Dat was de duivel,’ zegt de monnik plechtig. ‘Hij is gevlucht toen ik wijwater op hem gooide.’

Die ochtend preekt hij over alle kwaad in de wereld en hoe het reinigende vuur redding kan brengen. Er zijn niet veel mensen in de kerk. Toch weet iedereen binnen een uur dat de monnik de duivel heeft verjaagd. In het dorp hebben ze allemaal die vreemde grote kater gezien. Niemand weet waar hij vandaan komt, hij is van niemand, zou hij misschien bij die heks horen?

Marieke staat maar op, van slapen komt toch niets.

[p. 23]

Ze kleedt zich aan en kijkt eens naar moeder. Wat ziet ze er oud en moe uit. Met die smalle mond en die scherpe neus lijkt ze... Ja het is waar, ze lijkt precies een heks. Marieke schrikt, zo zien de mensen haar moeder.

Ze glipt stil het huis uit. Ze wil met haar neef Willem praten, die werkt bij de baron. Hij zal wel weten wat ze moet doen, hij zal naar haar willen luisteren.

Over een smal binnenpaadje loopt ze naar het kasteel. Je kunt wel zien dat de baron de baas is van het hele dorp en van al het land eromheen. Hij woont in een groot stenen huis, hij is rijk. En Willem werkt bij hem.