De duivelskater

Een verhaal uit 1630

[p. 12]

2
Een regen van vonken

Een paar dagen is het rustig. Marieke ziet de griezelige, zwarte kater wel elke dag. Het beest is steeds in de buurt. Hij doet niets, maar het geeft Marieke een angstig gevoel. Met moeder kan ze er niet over praten, die zou alleen maar lachen. Moeder is nooit bang, Marieke wel. Ze weet wat de duivel allemaal kan doen. Dat heeft ze in de kerk gehoord. Er is een rondreizende monnik in het dorp die lange preken houdt. Hij vertelt enge dingen, hij praat steeds over duivels en boze geesten.

Marieke is op haar hoede en dat is maar goed ook.

Op een dag probeert het beest binnen te komen. Marieke ziet het, en gooit een emmer water over de zwarte kater. Hij vlucht. Gelukkig, die is weg. Ze ziet hem op het dak van de boerderij van buurman Louwerse. Die is bezig tuinvuil te verbranden, niets bijzonders, dat gebeurt zo vaak. De wind is van hun huis af, Marieke ruikt niets, ze ziet alleen de rook. Maar... zodra de zwarte kater op het dak zit, draait de wind. Een regen van

[p. 13]

vonken komt naar het huisje van Marieke en haar moeder, het dak smeult en brandt! Marieke gilt. De buurman komt, moeder holt naar buiten. Ineens komen er van alle kanten mensen met emmertjes. Ze vullen ze met water en geven elkaar de emmertjes door. De buurman staat vlak bij hun huis. Hij is zo groot, hij kan het water precies op de plek gooien waar het brandt. Het vuur wordt gedoofd, het huis is gered.

Precies boven het bed van Marieke is nu een gat in het dak. Het bed is vuil, het stinkt in huis. Moeder is ook geschrokken. Ze scheldt tegen de buurman. ‘Stommeling, kun je niet voorzichtiger zijn! Het huisje van een arme vrouw kan je niets schelen zeker. Dat stookt maar vuurtjes.’ Mopperend loopt moeder naar binnen om de rommel op te gaan ruimen.

Louwerse is ook boos. ‘De wind draaide ineens,’ bromt hij. Moeder hoort het al niet meer. Marieke ziet de zwarte kater op het dak van de buurman, het is net alsof het beest zit te grijnzen. Ze gaat haar moeder helpen en de mensen lopen weer door. Die dag is er heel wat om over te praten in het kleine dorpje aan de Maas.

Marieke en haar moeder krijgen die nacht geen rust. Ze hebben het gat in het dak zo goed mogelijk dichtgemaakt en zijn toen gaan slapen. Midden in de nacht wordt er op de deur gebonsd. Moeder doet open, er staat een kleine jongen buiten. Hij hijgt van het harde rennen. ‘Vrouw Van Beek,

[p. 14]

kom vlug. Moeder heeft je nodig, het kind wordt geboren.’ Moeder roept Marieke en pakt haar spullen. Om licht te hebben steekt ze een kaars aan. Buiten is het donker, er is geen maan, wolken bedekken de sterren. Ze zullen heel voorzichtig moeten lopen. Maar dat kan niet, ze moeten snel naar de moeder van het jongetje.

In het dorp zijn alle huizen donker, iedereen slaapt. ‘We moeten het paard van Louwerse lenen,’ zegt moeder. Marieke is nog slaperig, ze kleedt zich snel aan. ‘Het paard lenen,’ zegt ze, ‘dat kan niet, het is al veel te laat. De buurman slaapt al.’

‘Dan wordt hij maar wakker,’ zegt moeder. ‘Wij staan klaar voor die vrouw. Hij mag ook wel wat doen.’ Ze loopt naar de boerderij van Louwerse en bonst daar op de deur. De hond blaft luid en gromt tegen moeder. ‘Buurman,’ schreeuwt ze, ‘doe open, ik heb je paard nodig!’ Er gebeurt niets. Weer bonst de vroedvrouw op de deur. Uit de boerderij klinkt een mannenstem: ‘Rustig, rustig, ik kom al.’ De deur gaat open en boer Louwerse staat voor moeder. ‘Wat is er? Waarom maak je zo'n lawaai?’

‘Leen me je paard, ik moet naar de rivier. Vrouw Jaspers krijgt een kind.’ De boer heeft een kaarslantaarn in zijn hand. Hij kijkt moeder boos aan. ‘Mijn paard uitlenen? Ik ben niet gek, het is veel te donker. Als mijn paard valt, kan ik morgen niet werken.’

‘Leen me je paard,’ smeekt Mariekes moeder.

[p. 15]

‘Ik moet zo snel mogelijk naar vrouw Jaspers.’

‘Je krijgt mijn paard niet,’ snauwt de boer. ‘Ga maar vliegen, ouwe heks. Vlieg op je bezemsteel, dan ben je er zo.’ Hij smijt de deur dicht.

Vrouw Van Beek wordt heel boos. Ze trapt tegen de deur en schreeuwt: ‘Ik hoop dat je paard doodvalt, rotvent!’

‘Stil nou, moeder,’ zegt Marieke. ‘Zulke dingen moet je niet zeggen.’ Ze neemt moeder bij de arm. ‘We kunnen wel lopen.’ Ze ziet het jongetje op de weg staan. ‘Ga naar huis!’ roept Marieke. ‘We komen zo, wees maar niet bang.’

Het is donker en koud. Marieke doet een wollen doek om haar hoofd. Zo snel mogelijk gaat ze met haar moeder naar het huisje bij de rivier. Ze heeft steeds het gevoel dat ze gevolgd worden. Als ze in

[p. 16]

het donker omkijkt, ziet ze de ogen van de duivelskater oplichten. Die ogen zijn er steeds. Ook bij het huis aan de rivier is de kater nog bij hen. Marieke doet de deur dicht, dat enge beest mag niet binnenkomen.

In het huisje heeft Marieke het te druk om aan de kater te denken. Ze stookt het vuur op en maakt water warm in een grote ketel. Moeder onderzoekt vrouw Jaspers en praat met haar. Ze stuurt Jaspers en zijn zoontje weg. ‘Gaan jullie maar wandelen,’ zegt de vroedvrouw. ‘Hier heb je niets te doen, dit is vrouwenwerk.’

De geboorte van het kind verloopt voorspoedig. Er gebeurt niets bijzonders. Marieke heeft dit al vaak gezien, een normale geboorte. Na twee uur hard werken kijken de drie vrouwen tevreden naar het kindje, het is een jongetje.

Marieke loopt naar de deur, het is al schemerig. Ze schrikt, daar is die kater weer. Het beest loopt driemaal rond het huis en mauwt klaaglijk en doordringend. ‘Niet op letten,’ denkt Marieke. Ze roept Jaspers en het zoontje. ‘Kom maar binnen, het is een gezonde zoon.’

De vrouw en het pasgeboren kind slapen. Moeder maakt eten klaar voor Marieke en haarzelf. Aan de overkant van de rivier wordt het al licht, daar gaat straks de zon op. Ook in huis wordt het lichter. Jaspers is blij dat alles zo goed is gegaan. Hij geeft moeder verse eieren en een hele ham. Dat is fijn.

[p. 17]

Daar kunnen Marieke en moeder wel een week van eten.

Ze lopen naar de deur. ‘Laat je vrouw maar slapen,’ zegt moeder. ‘Aan het eind van de week kan ze wel weer werken.’ Als ze over de dijk zijn komen ze op het weggetje naar het dorp. Marieke kijkt uit haar ooghoeken of ze de kater ziet. Nee, hij is er niet. Of toch wel? Ze ziet een zwarte schim ver voor hen uit, ja, dat is de kater. Hij rent naar het dorp, wat gaat hij nu weer doen? Marieke weet zeker dat het de duivel is, die telkens verkeerde dingen doet. Overal waar dat beest komt gaat het mis.

Vlak bij het dorp staat hun buurman op de weg, hij is boos. Er zijn veel mensen bij hem, ze schreeuwen en wijzen naar moeder en Marieke. Wat willen die mensen? Waarom zijn ze zo boos?