De brief van de sultan

[p. 99]

16. Naar Padua

Jacob, Rodrigo en Ezra verlieten Venetië op een sombere dag. Dikke, grijze wolken joegen over de stad. Hoge golven sloegen ver over de kade.

Zij lieten de woeste zee razen en liepen het land in. De onverharde wegen waren modderig en stonden op veel plaatsen vol water. Voerlieden dreven hun paarden luid roepend over de slechte weg. Water en modder spetterden hoog op naast de hotsende karren.

De drie reizigers hadden maar weinig bagage. Wat eten voor onderweg, een paar dekens voor het geval ze eens buiten zouden moeten slapen, schoon ondergoed en extra kousen. Dit alles zat bij elkaar gebonden in een stuk zeildoek en dat pak droegen Jacob en Rodrigo aan een stok, ieder aan een kant.

Na een half uur begon het te regenen.

De plassen werden nog dieper, de drie wandelaars moesten steeds vaker met een grote boog om slechte stukken weg heen lopen. Het was erg vermoeiend en ze schoten zo niet op. Het regenwater stroomde van hun haren in hun nek, tussen hun kleren, doordrenkte de nieuwe bovenkleren, drong door het ondergoed tot op hun huid. Na een uur waren ze zo nat dat het geen verschil gemaakt zou hebben, als ze zo in het water gesprongen waren. Gulukkig was het niet koud. Op hun natte lijf was de harde wind niet prettig, maar het kon erger.

Jacob liep voorop, hij stapte stevig door. Ze moesten voorde avond in Padua zijn. Het was niet verstandig buiten de steden te overnachten. Grimmig bedacht hij, dat nu alleen de brief van de sultan nog droog was. Hij voelde het leren tasje plakken op zijn natte huid.

Achter hem probeerde Rodrigo dapper hem bij te houden. Door de stok met de bagage, die ze samen vasthielden, moest hij wel even snel gaan als Jacob. Ezra sjokte er een beetje mismoedig achteraan. Ze had zich de reis naar Amsterdam feestelijker voorgesteld.

Aan het eind van de ochtend werd het droog. De zon brak zelfs door, een lekker warm zonnetje. Op een bruggetje stonden ze even stil, moe en nat. ‘Jij dampt’, zei Ezra tegen Rodrigo. ‘Jij ook’, zei Rodrigo. Alle drie stonden ze dampend in de zon. Ze lachten er om. Blij dat die vreselijke regen opgehouden had. Overal uit het dal steeg waterdamp op, van boomtakken,

[p. 100]

van het bruggetje en ook van de drie reizigers. De wereld zag er ineens weer veel vriendelijker uit. Nu merkten ze pas op, dat overal om hen heen de fruitbomen in bloei stonden, dat het werkelijk lente was.

‘We moeten verder’, zei Jacob.

Ze namen hun bagage weer op en liepen door.

Na een uur zagen ze een herberg. Een laag huisje in de bocht van de weg, naast een prachtig bloeiende boomgaard. Heerlijke geuren kwamen hun tegemoet.

‘Laten we gaan eten,’ zei Rodrigo, ‘ik tracteer.’

Ze stapten flink door, opgewekt pratend. Wat zouden ze gaan eten? Ze hadden alle drie andere voorstellen, maar ze waren het er over eens dat het lekker moest zijn en veel.

Bij de deur zat een invalide bedelaar. Aan zijn kleding kon je zien dat het een oud-soldaat was. De man miste een been, twee krukken stonden naast hem tegen de muur. Hij keek op toen hij nederlands hoorde spreken.

‘Ah, landgenoten!’ zei hij. ‘Een aalmoes alstublieft voor deze ongelukkige soldaat.’

De drie reizigers bleven bij hem staan. Ze keken de bedelaar aan. Hij was jonger dan ze eerst gedacht hadden. Zijn kleren waren vuil en versleten, zijn haar hing tot op zijn schouders, zijn hoed zat vol gaten. Maar vanuit die vuile lompen lachte een vrolijk jong gezicht, verborgen achter de rand van de hoed en bedekt met een verwaarloosde baard.

Rodrigo wilde iets geven, maar bedacht zich. ‘Hebt u honger?’ vroeg hij. ‘Ik voed mij met de geuren uit de keuken,’ zei de bedelaar lachend.

‘Eet met ons,’ zei Rodrigo, ‘wees mijn gast.’

De soldaat sprong kwiek overeind. Balancerend op zijn ene been pakte hij zijn krukken en wipte behendig achter de jonge reizigers aan de herberg in. Daarbinnen bleek er slechts één menu te zijn: dikke soep, gevolgd door een onduidelijk vleesgerecht dat echter zeer voedzaam en smakelijk was.

De soldaat maakte zich bekend als Pieter de Vos, geboren in Oudewater en vanaf zijn zestiende jaar als huursoldaat in dienst bij de republiek Venetië. In de dienst had hij zijn been verloren en nu probeerde hij naar Nederland terug te komen.

Het was niet duidelijk hoe oud hij nu eigenlijk was. Het was wel duidelijk dat hij honger had. Ze aten alle drie flink, maar Pieter leek onverzadigbaar. Ondertussen zag hij nog kans voortdurend aan het woord te zijn. Hij kende allerlei grappige verhalen, waar vooral Rodrigo hard om lachte. Jacob zat er wat stil bij. Hij at en zweeg, hij voelde zich moe en hij had hoofdpijn. Het geschetter en geschater van Pieter de Vos hinderde hem.

[p. 101]

Ezra vond de verhaaltjes wel leuk, maar toch was er iets met die soldaat wat niet klopte.

Pieter richtte zich vooral tot Rodrigo. Hij zei dat Rodrigo zo bijzonder goed nederlands sprak. Rodrigo glom van trots. ‘Toch kom ik uit Portugal,’ zei hij. Hij betaalde de waard. Iedereen kon duidelijk zien dat hij een goedgevulde beurs had. Hij wilde ook dat iedereen dat zag, hij was er trots op als man van de wereld op reis te zijn. Op zijn zusje lette hij helemaal niet. Zij lette wel op hem. Hij werd steeds luidruchtiger. Invloed van de lichte wijn die ze bij het eten dronken? Ezra verdunde haar wijn met water, zoals ze dat thuis ook deed. Rodrigo dronk het onverdund, met grote slokken, als een man. Pieter de Vos goot het naar binnen, de man was een bodemloze put. Ezra deed alsof ze zich volledig concentreerde op haar bord met eten, maar vanuit haar ooghoeken hield ze de soldaat en haar broer in de gaten. Zo was zij het, die merkte dat Pieter de Vos een toneelspeler was, een bedrieger. Hij kon je heel open en eerlijk aankijken, een aardige, jonge kerel die op ongelukkige wijze zijn been verloren had. Maar toen Rodrigo afrekende met de waard zag Ezra hoe Pieter de Vos naar de gevulde beurs van haar broer keek. Het vriendelijke masker viel af, begeerte en sluwheid las ze op het ware gezicht van de soldaat, een roofdier dat een prooi ruikt.

Zodra Rodrigo opkeek had de Vos zijn gezicht weer in de plooi. Gefascineerd keek Ezra ernaar. Hoe kreeg iemand het voor elkaar zich zo heel anders voor te doen dan hij werkelijk was?

‘Hoe komt het dat jullie zo ver van huis zijn, waar gaan jullie heen?’ vroeg Pieter de Vos.

Rodrigo wilde antwoorden, maar Ezra was hem voor. ‘Wij horen bij een circus,’ zei ze. ‘We waren onderweg van Portugal naar Rome, toen is het schip vergaan in een hevige storm. Onze ouders zijn gered door een franse visser, dat hebben we vorige week in Venetië gehoord. Ze zijn in Marseille en nu gaan we naar hen toe.’

‘Circuskinderen?’ zei Pieter de Vos verbaasd.

‘Ja, heb je nooit gehoord van de Perreira's?’ Ezra sprong op, maakte een radslag, kwam weer op haar benen terecht en maakte een elegante buiging. ‘De Perreira's, wereldberoemde acrobaten. Mijn broer kan op het ogenblik niet werken, want hij is bij die scheepsramp zwaar gewond geraakt aan zijn hand. Het was héél ernstig, hij ging bijna dood van bloedverlies en pijn.’ Rodrigo wilde boos protesteren.

Ezra gaf hem de kans niet. Verschrikt sloeg ze haar handen voor haar mond. ‘O, ik had dat niet mogen vertellen! Vergeef het mij lieve broer!’ Ze sloeg haar armen om zijn hals en fluisterde: ‘Zeg niets over de brief stommeling, die vent is niet te vertrouwen.’

[p. 102]

Rodrigo schudde haar van zich af. Hij keek verontschuldigend naar de Vos en bromde: ‘We moeten verder.’

Dat was het enige waar Jacob het helemaal mee eens kon zijn. Zijn hoofd bonkte, maar hij wilde niets laten merken.

‘Jullie gaan nu zeker naar Padua,’ zei Pieter de Vos. Het had weinig zin dat te ontkennen.

‘Ik loop met jullie mee. In Padua ben ik goed bekend. Ik zal je een herberg wijzen, goed en niet te duur.’

Ezra riep dat dat helemaal niet nodig was, maar Rodrigo zei boos: ‘Als Pieter mee wil lopen, kan dat, als hij ons bij kan houden tenminste.’

Even kwam er een boosaardige glans in Pieters ogen, maar hij herstelde zich onmiddellijk: ‘Dat zal je best meevallen. Ik loop met drie benen weet je.’

Tijdens de verdere tocht naar Padua bleek wel dat Pieter hen makkelijk bij kon houden. Op zijn krukken bewoog hij zich verbazingwekkend handig voort.

Hij probeerde meer over hen te weten te komen.

Ezra breidde haar fantasieverhaal verder uit. Ze liep met de oud-soldaat achter Jacob en Rodrigo aan. Pieter de Vos bezat die merkwaardige goedgelovigheid die vaker voorkomt bij mensen die zelf veel leugens vertellen. Hij slikte het verhaal van Ezra van a tot z. Ezra was zo slim alleen enkele hoofdlijnen van hun zogenaamde circusgeschiedenis aan te duiden en de soldaat vulde dat in zijn fantasie aan. Zijn eigen leven was zo'n aaneenschakeling van onmogelijke gebeurtenissen, dat niets hem onbestaanbaar leek.

Zo pratend naderden ze Padua.

Pieter bleef bij hen.

Hij vertelde over de indrukwekkende dubbele muren van de stad Padua. Over de zes poorten in de buitenmuur, de veertien poorten van de binnenmuur en de mooie stenen bruggen over het Brentekanaal. ‘Er zijn hier wel achtendertig stenen bruggen’, zei hij, trots alsof hij ze zelf gebouwd had.

Bij één van die bruggen was het logement dat hij hen aanraadde. Ze aten er, weer op kosten van Rodrigo, die nu al iets minder uitbundig was. Pieter scheen onvermoeibaar. Hij stelde voor samen nog een wandeling door de stad te maken. ‘Er is hier een grote kerk voor de heilige Antonius van Padua. Tot hem moet je bidden als je iets kwijt bent.’

Ze waren niets kwijt en ze hadden geen zin meer in wandelen. Jacob was heel bleek, hij wilde het liefst meteen slapen. De herbergier verhuurde

[p. 103]

elke slaapkamer aan vier personen. Veel gasten waren soldaten of oudsoldaten zoals Pieter. In de slaapkamer lagen vier strozakken met wat vuile dekens.

De drie jonge reizigers kregen Pieter als vierde man op hun kamer.