Niet wanhopen Maria Christina

[p. 216]

[XXVI]

DAAGS NA DE BEGRAFENIS ZIT MAARTEN in het gezellige thuis van Eléonore. Zijn ellebogen rusten op het schaaktafeltje. Zij zit aan de andere kant, niet voorovergebogen naar Maarten toe, maar moedeloos in elkaar gezakt, weggezonken in haar gecapitonneerde stoel.

- Ja, dat uitstel, dat is het ergste, Eléonore, zegt Maarten.

- Je bent een kleine jongen, Maarten. Als wij in alle intimiteit trouwen, 's morgens in een vroegmis, kan het toch de rouw niet schenden.

- Ze willen het niet, Eléonore.

Maarten is bij de pastoor geweest om de begrafenis te vereffenen. Monsieur l'abbé kwam er bij om te zeggen dat ze in zijn familie altijd van fijne manieren hebben gehouden en dat we aan geen trouwen mogen denken vóór Pasen. Moeder wil het evenmin.

- Moeder - en Eléonore zet een pruilmondje - ik kan 't geloven. Jij bent immers Lieven niet.

Maarten schiet een kleurtje.

- Laat moeders enige zwakheid, die ze in haar leven heeft gekend, er buiten, Eléonore. Zij verdient niet dat wij één kwalijk woord over haar uitspreken. Het zal maanden duren eer ze weer op dreef is. Zo kan je bij ons niet binnenkomen. God toch, een mens zijn hart blaakt van deernis als je ziet hoe ze geranseld is.

- Doe niet zo sentimenteel, Maarten. Je moeder is een robuste vrouw. Over luttel tijd is ze over alles heen. Spreek over mij. Zeg haar hoezeer ik verlang om bij

[p. 217]

haar te komen inwonen. Dat ik haar helpen en verstrooien zal. Dat ze het nodig heeft. Misschien zegt ze toekomende week al: Trouw dan maar, ja trouw, Maarten.

Maarten antwoordt niet, heeft misschien niet eens aandachtig geluisterd. Hij staart op het glanzende tafelblad naar de weerschijn van de sierlijke porseleinen theekan. Maar zijn gedachten zijn ver weg. Hij ziet moeder, die roodbekreten ogen, het onttakeld gezicht, haar verwarde manieren, en haar bleke handen met het paternoster in haar schoot: Nee, Maarten, nog niet trouwen, te Pasen. Het zal dan nog te vroeg zijn, maar ik wil het je niet aandoen nog langer te laten wachten dan tot Pasen. Moeder, die door het huis doolt en soms blijft staan of ze weer zal schruwelen: Andries, mijne man, Andries! Hoe zou zij kunnen dulden dat in dit huis, waar over alle dingen een rouwsluier hangt, nu reeds een nieuw leven en een nieuwe lente wordt ontstoken.

Eléonore wil trouwen, seffens trouwen. Zij is nerveus van ongeduld. Maarten is zo vreselijk ernstig geworden, Maarten dan nog, die goedlachse jongen. Maar hij moet toestemmen, moet beslissen, tegen alles in. Zij zal niets onverlet laten.

- Maarten toch!

- De tijd gaat vlug, Eléonore. Wat betekenen drie maanden? Zie, de dagen lengen reeds. Straks staan de sneeuwklokjes boven, het groen komt terug, het wordt lente en Pasen. En op derde Paasdag trouwen we.

En wat doet zij? Ze begint zacht te schreien. Hij wil haar troosten. Ze vliegt hem om de hals, zoent hem. En zijn hand die over haar gitzwarte lokken streelt, rilt van nauwelijks bedwongen hartstocht.

Maar zij haalt het niet tegen Maria-Christina. Maarten heeft nog eens een aanval gedaan op moeders goedheid, op haar gekende inschikkelijkheid. Maria-Christina bleef op haar stuk, krachtdadiger dan ooit. Elke nieuwe slag maakt die vrouw beslister en wijzer. Zij is veerkrachtig genoeg om niet te blijven huilen als een kind, dat tegen de grond sloeg. In de donkerste uren heeft ze gebeden. En dat bidden is een tasten naar Gods hand, die zij boven zich weet, om haar op te

[p. 218]

richten. Al neigt zij nog meer dan vroeger naar ernst en zwijgzaamheid, toch praat zij veel met Maarten. Dit laatste kind, dat zij niet verliezen wil. Maarten krijgt ontzag voor haar. Wat zij zegt slaat in. Aangevuurd door Eléonore, die alle troeven uitspeelt om hem te bewerken - en God weet over welke troeven dit meisje beschikt! - durft hij het op een avond nog eens aan om moeder te overhalen. Neen, Maarten, geen schandaal. Ik wil niet. En verder spreekt zij woorden tot hem, die hem diep treffen.

- Je zal nog drie maanden wachten. En eerbaar zijn, heel die tijd. Ga tot Eléonore elke dag, maar waak op je zinnen, op oog en hand. Waak, en deze maanden zullen een zoenoffer zijn tot lafenis van vader.

Maarten ziet hoe haar onderlip spant, hoe ze vecht met haar ontroering.

En zijn ontzag groeit nog. Hij belooft het. Dat hij eerbaar zal zijn, zoals zij zegt.

Het is niet gemakkelijk voor hem. Want Eléonore legt het er op aan om nog vóór het huwelijk geheel van hem te zijn. Zij speelt alle troeven uit om de opgelegde eerbaarheid te breken. Daar zijn haar ogen, die zijn smeulende hartstocht aanblazen, haar wijze van kleden, het wilde spel van haar uitdagend lichaam, dat zich opdringt, rijp en mals als een betoverend ooft: kom en pluk! Haar zoenen, haar handen.

Vecht jij daar maar eens tegen, Maarten Engelbrecht, heden, morgen, nog zoveel weken!

En zo gaat een maand voorbij.

Eléonore kwijnt van honger en ongeduld. Zij is vaak onpasselijk en het schone rood van haar wangen moet ze bijwerken om de dreigende gelligheid te bergen.

Monsieur l'abbé komt weer op bezoek. Hij laat zich niet meer afschrikken door de vrees voor verklikking. Hier moeten ze alleen Delpla vrezen. De pastoor is bij hem geweest: Parole d'honneur, mijnheer pastoor, er zal geen vinger worden uitgestoken naar deze priester. Buiten Delpla is hier niemand te vrezen. Het was tijd dat hij weer naar buiten mocht. Dit slopend en vernederend verstoppertje spelen maakte hem ziek. Frans bloed is niet zo gedoogzaam als dit van het deemoedige noorden.

[p. 219]

Maarten is gelukkig dat monsieur l'abbé weer bij Eléonore komt. Zij heeft het nodig. Zij kwijnt. Ach, dat een meisje zo trouwziek kan zijn. Bon Dieu, laat deze vasten toch vlugger voorbij gaan! Eléonore lijdt er al te zeer onder.

Het wordt een treurig geval voor Maarten. Dat meisje heeft altijd haar zin gekregen, van af haar eerste pop tot haar laatste robe. Zij heeft zich nooit iets leren ontzeggen. Hij kan haar ontgoocheling begrijpen.