Schrijvers en dichters (dbnl biografieënproject I)

Koenen, Marie

Maria Hubertina Jacoba Isabella Koenen, Nederlands prozaschrijfster en dichteres ('s-Hertogenbosch 19.1.1879 - Maastricht 11.7.1959). Ze was de dochter van de taalkundige M.J. Koenen. Marie Koenen werkte in het onderwijs. Ze was korte tijd gehuwd met de letterkundige Felix Rutten. Na enige tijd wijdde ze zich geheel aan de literatuur en schreef ze een omvangrijk oeuvre dat een duidelijk katholieke signatuur heeft en veelal geënt is op de Zuid-Limburgse natuur en cultuur. Dat is bijvoorbeeld het geval in de romans Het hofke (1900) en De moeder (1917). Beide romans zijn vele malen herdrukt. Dat geldt in iets mindere mate voor De korrel in de voor(1941) en Wassend graan (1947) en de bundel Verhalen die nog in 1964 als Prisma-pockets herdrukt werden.

Koenen schreef ook historische romans en een biografie van Maria van Bourgondië onder de titel Maria de Rijke (1959).

Haar poëzie verscheen in de bundel Godsvertrouwen (1930) en past geheel in het streven van de groep katholieken rond het tijdschrift Van Onzen Tijd, waarvan zij een der actiefste leden was. In diezelfde sfeer passen de vele lekenspelen die Koenen schreef, zoals het mysteriespel in vijf bedrijven Sint Geertes minne (1939).

Koenen herschreef of bewerkte tal van sagen en legenden. Al in 1912 verscheen haar Hendric van Veldeke's Sint Servatius legende, nog in 1955 herdrukt, en in 1916 verscheen een verzameling Sproken en legenden, in 1922 gevolgd door Limburgsche verhalen. Maar ook legenden van buiten Limburg bewerkte ze, zoals de sagen en legenden uit Bretagne in Bretonsche legenden (1927).

Het werk van Marie Koenen werd verzameld in De werken van Marie Koenen ( 7 dln, 1948-1952). In 1949 ontving ze een eredoctoraat van de Katholieke Universiteit Nijmegen.

Literatuur: BNTL; Oosthoek; WP-lexicon; Marie Koenennummer van Roeping 26 (1949); H. van Bommel, 'In memoriam Marie Koenen', in: Roeping 35 (1959-1960) 4, p. 260-265; J. Notermans, 'Marie Koenen', levensbericht in: Jaarboek Mij Ned. letterkunde te Leiden 1960-1961 (1961), p. 106-114; P. Rooijackers, 'De zonnige blik van de zaligmaker. Marie Koenen, boeken en rooms-katholieke propaganda', in: Vooys 20 (2002) 1, p. 32-40; A. Gorissen. De abdis en de zwerver. Marie Koenen en Felix Rutten en hun huwelijksjaren in Geulle (2005).

W. Gobbers en G.J. van Bork
[Ingrijpend gewijzigd, december 2006]