Insingel, Mark
Pseudoniem van Marcus Henri Laurent Thérèse Donckers, Vlaams prozaschrijver en dichter (Lier 3.5.1935).
Insingel groeide op als enig kind van een huisschilder, doorliep de toneelacademie, maar werd al spoedig een van
de weinige beroepsschrijvers in Vlaanderen.
Insingel schrijft bewust avant-gardistisch. Schrijven betekent voor hem een poging tot produceren in een
maatschappij van louter reproductie. Maatschappelijke 'inhoud' is daarbij niet relevant. Hij streeft naar een
autonome literatuur die voor hem het laatste bastion is waarin de mens vrij kan bewegen en van de erotiek van
zijn bestaan kan genieten. Hij zoekt een heel eigen, creatieve omgang met bestaande taalvormen tot stand te
brengen en sluit daarbij de collage van kitsch, slogans, verworden levenswijsheid, uitgeholde spreuken en
zegswijzen, die hij onverwacht en speels combineert, niet uit.
Zijn streven de taal zelf aan het woord te laten heeft een toegespitste aandacht voor de visuele en auditieve
aspecten daarvan tot gevolg, getuige zijn bundels concrete poëzie Modellen (1970) en Posters (1974) en het
hoorspel Wanneer een dame een heer de hand drukt (1975). Zijn prozateksten vertonen beide aspecten tegelijk,
zij zijn muzikaal en constructivistisch en vormen een gesloten geheel.
In het 'taalalgoritme' Dat wil zeggen (1975) worden de teksten vanuit basisregels gegenereerd. Het boek bevat
82 verschillende teksten. Door deze te programmeren en te variëren tracht Insingel versleten taalcodes weer met
betekenis te laden. Iedere derde tekst is een herhaling van een der vorige. Zo ontstaat een cadans die met de
precisie van een computer is uitgevoerd. Mijn territorium (1980) is een constructie van 100 teksten, ieder
bestaande uit één lange zin, die elkaar modulerende en met elkaar contrasterende blokjes vormen, een
tekstmozaïek dat gebaseerd is op drie meetkundige figuren: cirkel, vierkant en driehoek. De ruimtelijke structuur
van het territorium, maar ook de relaties tussen de personages worden door deze figuren bepaald. Toch is het
uiteindelijk een territorium van taal dat ontstaat, een geborgen zijn in taal. Woorden zijn oorden (1981) is niet
toevallig de titel van Insingels bundel essays. In 1996 verscheen een minder experimenteel, maar persoonlijker
getuigenis met de roman Eenzaam lichaam. Eerder werden zijn gedichten verzameld in In elkanders armen
(1990).
Insingel kreeg in 1970 de Tweejaarlijkse Prijs van De Vlaamse Gids voor zijn roman Spiegelingen (1968). Voor
Het is zo niet zo is het (1978), een bundel gedichten, kreeg hij de Dirk Martensprijs en voor zijn 'hoortekst' Een
kring, opgenomen is de bundel prozateksten Wanneer een dame een heer de hand drukt... ontving hij de ANV-
Visser-Neerlandiaprijs 1975.
Literatuur: BNTL; Kritisch lexicon; Oosthoek; WP-lexicon; K.D. Beekman, 'Experimentele teksten omstreeks
'70', in: Spektator 4 (1974-1975) 9/10, p. 529-540; W.M. Roggeman, 'Mark Insingel', in: Beroepsgeheim
(1975), p. 25-36; K.D. Beekman, 'Mark Insingel en de taal', in: Spektator 6 (1976-1977) 4, p. 184-195; M.
Janssens, 'Wat ervan komt, als een dame een heer een hand drukt', in: Dietsche Warande & Belfort 121 (1976)
5, p. 371-374; P. Spaninks, 'Licht uit, spot aan. Vijf avantgardisten over experimentele literatuur', in: VAN 1
(1978) 7/8, p. 99-118; G. van der Speeten, 'Musematics: de lyriek van Mark Insingels talige mathematica', in:
Dietsche Warande & Belfort 130 (1985) 10, p. 761-766; G. van der Speeten, 'Mark Insingel: gedichten
verzameld', in: Ons Erfdeel 33 (1990) 4, p. 558-565; H. Bousset, 'Mark Insingel. Territorium van woorden', in:
Grenzen verleggen (1990), p. 133-139; A.M. Musschoot, 'Begroeting van Mark Insingel als lid van de
Academie', in: Jaarboek Kon. Academie voor Ned. taal- en letterkunde 2005 (2005), p. 116-122; S. Vitse, 'Van
yin/yang tot Spinoza', in: Dietsche Warande & Belfort 150 (2005) 4, p. 607-621.
H. Bousset
[Aangevuld, maart 2006]
Auteursrechtelijk beschermd