Hofland, H.J.A.
Hendrik Jan Anton Hofland, Nederlands journalist, columnist en criticus (Rotterdam
20.7.1927). Hofland schrijft ook onder het pseudoniem Samuel Montag. Hij studeerde
politicologie in Amsterdam en werkte daarna bij de buitenlandredactie van het Algemeen
Handelsblad, waar hij enige tijd ook het zaterdagse supplement redigeerde. Op veertigjarige
leeftijd werd hij hoofdredacteur van het Algemeen Handelsblad.
Inmiddels had Hofland zich ontwikkeld tot schrijver van journalistieke essays, die hij
vanwege de vaak scherpe en progressieve inhoud niet in zijn eigen krant publiceerde, maar in
bladen als Podium, Vrij Nederland, Randstad en Tirade. Hofland probeerde van het Algemeen
Handelsblad een meer onafhankelijk dagblad te maken, maar daarmee vervreemde hij tal van
rechtse abonnees van het blad, waardoor het noodgedwongen fuseerde met de Nieuwe
Rotterdamse Courant. Van deze combinatie is hij nog korte tijd hoofdredacteur geweest. Ook
na zijn ontslag als hoofdredacteur bleef hij columns schrijven voor NRC/Handelsblad, maar
ook voor andere bladen, zoals voor De Groene Amsterdammer.
Als freelancer schreef hij de bundel essays Tegels lichten (1972), waarin hij onder meer de
Greet Hofmans-affaire aan de orde stelt. Veel van zijn columns werden gebundeld, onder
meer in Het gevoel van Columbus en andere overpeinzingen (1982). Behalve essays en
columns publiceerde Hofland ook romans: Nacht over Alicante (1982), De alibicentrale
(1990), De Jupiter (1991). In zijn autobiografische roman Het diepstepunt van Nederland
(1993) geeft hij een beeld van het verleden van Rotterdam, meer speciaal van dat van vlak
voor, tijdens en na WOII. In zijn essaybundel De elite verongelukt (1995) geeft Hofland een
kritisch en soms bijna profetisch beeld van de ontwikkelingen in onze beschaving.
In 1989 werd zijn correspondentie met Jean-Paul Franssens gepubliceerd onder de titel Over
en weer. Voor Hoflands bijdragen aan de Nederlandse cultuur werd hem in 1996 de Gouden
Ganzeveer uitgereikt. In 2001 benoemde de Universiteit van Maastricht hem tot eredoctor. Ter
gelegenheid van zijn vijfenzeventigste verjaardag verscheen in 2002 Op zoek naar de pool,
een keuze uit zijn vele essays en columns, waarin zijn vlijmscherpe commentaar en zijn soms
absurde humor goed tot hun recht komen.
Literatuur: BNTL; Oosthoek; W. Woltz (red.). H.J.A. Hofland, een vriendenboek (1992); M.
van Amerongen, ‘H.J.A. Hofland’, in: Zwierige passie (1997), p. 29-39; J. Diepstraten, [Over
H.J.A. Hofland], in: De kunst van het schrijven (2000), p. 323-327; P.J. Hagen, ‘H.J.A.
Hofland. De wereld der wetmatigheden’, in: Journalisten in Nederland. Een persgeschiedenis
in portretten 1850-2000 (2002), p. 464-472; I. Meijer, ‘Henk J. Hofland’, interview in: C.
Palmen (red.). Meijer, Ischa. De interviewer en de schrijver (2003), p. 283-287.
G.J. van Bork
[Nieuw, februari 2006]
Auteursrechtelijk beschermd