Dubois, Pierre H.
Pierre Hubert Dubois, Nederlands dichter, prozaschrijver en criticus
(Amsterdam 2.7.1917 - Den Haag 24.3.1999). Dubois werd in
1938 door Jan Greshoff in Brussel aangetrokken als medewerker voor het
Hollands Weekblad, maar kort voor WO II keerde hij terug naar Amsterdam, waar hij in
contact kwam met de dichters Hoornik, Den Brabander,
Van Hattum en Hoekstra, die hem betrokken bij de
oprichting van het tijdschrift Criterium, waaraan hij tot 1942 (oprichting Kultuurkamer) bleef
meewerken. In 1940 verscheen zijn studie over A.C. Willink en in 1941 debuteerde hij met
gedichten in de bundel In den vreemde.
In 1942 kreeg hij een aanbod voor een correspondentschap voor De Tijd in Brussel. Na de
oorlog werkte hij nog enige tijd bij de kunstredactie van De Nieuwe Standaard en richtte hij
met Maurice Roelants De Spectator op. Na een kortstondig adviseurschap bij
uitgeverij Meulenhoff werd Dubois in 1952 kunstredacteur bij Het Vaderland, een functie die
hij tot 1980 vervulde. In 1950 verscheen zijn eerste essaybundel Een houding in de
tijd en in 1952 zijn eerste roman Een vinger op de lippen.
Een constante in het werk van Dubois is de opvatting dat literatuur de eigen persoonlijkheid
als uitgangspunt dient te nemen. Zijn eerste essaybundel Een houding in de tijd is een
voorbeeld van literaire kritiek als uiting van die eigen persoonlijkheid. Hij was daarin
gevormd door Forum-auteurs als Ter Braak, Du Perron en
Greshoff. Zijn romans zijn dan ook concrete verbeeldingen van dat
persoonlijkheidsbeginsel. De roman De vinger op de lippen is weliswaar gebaseerd op leven
en dood van Savonarola, maar gaat in feite over de twijfel van de auteur zelf. Ook in latere
romans, In staat van beschuldiging (1958) of Requiem voor een verleden
tijd (1984), staan personages dichtbij de auteur wat hun opvattingen en ideeën betreft of
worden ze beheerst door dezelfde onzekerheden.
Dubois schreef voorts een aantal monografieën, onder meer over F.
Bordewijk, Jan van Nijlen, Maurice Gilliams,
Allard Pierson, Simenon, Paul Steenbergen
en Marcellus Emants. Samen met zijn vrouw Simone schreef hij een
standaardwerk over Belle van Zuylen, Isabelle de Charrière, 1740-1805. A la
recherche d'un art de vivre (1984) en verzorgde hij een tiendelige uitgave van haar Oeuvre
complètes (1979-1981). In 1993 verscheen als sluitstuk van een 30-jarige Belle van
Zuylenstudie de biografie Zonder vaandel: Belle van Zuylen 1740-1805, eveneens
geschreven samen met zijn vrouw Simone.
Dubois vertaalde veel uit het Frans, zoals werk van Sartre en Flaubert. Hij stelde een tweetal
bundels samen over Franse literatuur: Schrijvers in hun landschap (1971, 1977).
Met de roman Een vinger op de lippen als beste Nederlandse roman van 1952 deed Dubois
mee aan de Premio Letterario Internazionale Venezia, waar hij een onderscheiding verwierf.
De Essayprijs van de Jan Campertstichting werd hem toegekend voor Een houding in de tijd.
In 1966 kreeg hij de Prijs van de Literaire Kritiek van de Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde en de CPNB. De Henriëtte Roland Holstprijs werd hem toegekend in 1969 voor
zijn biografie Marcellus Emants, een schrijversleven (1964). In 1985 kreeg hij de
Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre en in 1987 werd hij benoemd tot eredoctor
aan de Universiteit van Luik.
Literatuur: Kritisch lexicon; Oosthoek; WP-lexicon; D. Vriesman, ‘Dubois, een
verstandelijk pessimist’, in: De Vlaamse Gids 60 (1976) 4, p. 30-40; W.M. Roggeman,
‘Gesprek met Pierre H. Dubois’, in: Beroepsgeheim 2 (1977), p. 75-97; P.H. Dubois-nummer van Dimensie 6 (1981) 1; A. Matthijsse, ‘Pierre H. Dubois’, in: Jan
Campertprijzen 1985 (1985), p. 7-44; H. Scholten, ‘Pierre H. Dubois. Een
schrijversleven’, in: Ons Erfdeel 29 (1986) 2, p. 163-167; L. Gillet, ‘Pierre H. Dubois,
“contemporain de Diderot”’, in: Septentrion 22 (1993) 2, p. 18-27; J. Kruithof,
‘Pierre H. Dubois’, in: Jaarboek Mij Ned. Letterkunde (1998-1999) (2000), p. 65-72;
S.A.J. van Faassen, ‘Pierre H. Dubois’, in: Jaarboek Kon. Acad. van Ned. Taal- en
Letterkunde (2001), p. 169-179.
G.J. van Bork
[nieuw, februari 2003]
Auteursrechtelijk beschermd