Bourgonje, Fleur
Nederlands prozaschrijfster, dichteres en vertaalster (Achterveld 3.4.1946). Woonde
en werkte enige jaren in Parijs in een opvangcentrum voor vrouwelijke clochards, maar vertrok in
1971 naar Zuid-Amerika waar ze gedurende een tienjarig verblijf in verschillende landen woonde.
Ze schreef reportages en artikelen, en publiceerde een studie over armoede en prostitutie in Zuid-Amerika. In 1980 keerde ze terug naar Nederland, waar ze begon te schrijven over haar ervaringen
met de verschillende regimes en over de staatsgrepen en de terreur in Latijns-Amerika.
In 1985 verscheen haar roman Spoorloos over de positie van vrouwen onder de
Chileense en Argentijnse dictaturen. Eigenlijk zou ook gesproken kunnen worden van een bundel
sterk op elkaar betrokken verhalen, waarin de hoofdpersoon (Hanna) het bindend element vormt.
Deze Hanna vertoont sterk autobiografische trekken en treedt voor de beschreven vrouwen en hun
omstandigheden op als toehoorster en verteller.
In 1986 verscheen het libretto voor de opera Valparaiso waarvoor Boudewijn Tarenskeen de
muziek schreef en die werd uitgevoerd door het Nederlands Blazers Ensemble. Ook in deze opera
wordt de terreur in Zuid- Amerika aan de kaak gesteld. Het operalibretto Flora Tristan (1991)
gaat over de Frans-Peruaanse feministe van die naam uit de negentiende eeuw. Louis Andriessen
componeerde er de muziek voor. De novelle De terugkeer (1986) is weer sterk
autobiografisch. Het behandelt de gevoelens en overpeinzingen tijdens een reis van Parijs naar
Amsterdam in flash-backs, waarbij vooral persoonlijke relaties een rol spelen.
In de roman De bedriegelijke warmte van vuur (1993) komen thema's aan de orde
die ook in eerdere korte verhalen een rol spelen, zoals in De verstoring (1991). Deze
thema's betreffen de vaak doelloze reizen naar verre oorden om inzicht te verwerven in het eigen
‘ik’, terwijl intussen het eigen bestaan en de relaties daarbinnen op het spel gezet worden. De
personages in deze romans en verhalen blijken vaak eenlingen, zonder binding aan plaats of
personen, voor wie alleen de droom nog troost kan brengen. Dat verlies aan zekerheid en
gebonden- of geborgenheid speelt een belangrijke rol in het lange epische gedicht Van
eenheid de breuk (1991), dat gebaseerd is op een verbroken relatie.
Fleur Bourgonje vertaalde werk van Sergio Ramirez Mercado en Mario Benedetti. In 1986 ontving
ze De Gouden Ezelsoor voor het best verkochte debuut van 1985 en in 1988 ontving ze de Betje
Wolffprijs voor haar ‘onafhankelijkheid van geest’.
Literatuur: Kritisch lexicon; Oosthoek; H. Eggels, ‘Het geduld om naar verhalen te
luisteren zijn we kwijt’, interview in: Bzzlletin 17 (1988) 158, p. 55-61; H. de Coninck,
‘Magisch realisme en waarheid’, in: Nieuw Wereld Tijdschrift 10 (1993) 5, p. 78-79.
G.J. van Bork
[nieuw, februari 2002]
Auteursrechtelijk beschermd