De Nederlandse en Vlaamse auteurs

[p. 668]

Zielens, Lode

Eig. Ludovicus Carolus, Vlaams (toneel)schrijver en journalist (Antwerpen 13.6.1901-ald. 28.11.1944). Was vnl. autodidact. Behoorde na wo i tot de generatie die zonder expressionistische normen aan te leggen de Zuidnederlandse literatuur toch een nieuw gezicht gaf. Door de behandelde stof sluit hij direct aan bij de realistisch-naturalistische schrijvers Stijns, Buysse en Baekelmans.

Tussen 1928 en 1930 schreef hij zijn hoofdwerk, een zeer uitgebreid proletarisch havenepos. De titel alleen al klonk als een felle aanklacht: Moeder, waarom leven wij? (1932). Zijn faam als bedreven en origineel romanschrijver was op slag gevestigd. In 1934 werd het werk bekroond met de Staatsprijs, terwijl hem al in 1931 voor Het duistere bloed (1930) de prijs voor `het beste werk' door de provincie Antwerpen was toegekend. Het seks-beladen engagement en o.a. ook een broer-zuster-verhouding maakten van de jonge schrijver echter een omstreden figuur. Men verweet hem zijn onvoldragen `journalistieke' stijl, zijn tekort aan compositorisch evenwicht en zijn barokke taal. Vanaf 1927 tot zijn dood verschenen er van zijn hand echter veertien romans en verhalenbundels, en daarnaast nog tien andere titels (essays en overzichten). Behalve journalistiek werk voor zijn eigen krant, De Volksgazet (kritieken, muziekrecensies, verslagen van vernissages e.d.), leverde hij bijdragen aan ten minste twaalf periodieken.

Zielens, die iets naïef-kinderlijks, maar anderzijds tragisch-verbetens in zich had, geloofde in de eenvoudige mens en was bedroefd om de verdorven maatschappij waarin deze gedoemd was te leven. Het interesseerde hem hoe de arbeiders van de 19de en 20ste eeuw zich door saamhorigheidsgevoel trachtten vrij te worstelen. Dit voerde hem tot de keuze en bewerking van zijn thema's, waarbij hij bepaalde types creëerde (zoals Netje, Antoinette, de blind gebokste Balzac-de-neger) als waardemeters voor een samenleving van `dolaards' en `onterfden', van tegen de wanhoop vechtende `artisans de la société nouvelle'. Sommige gestalten vinden hun prototype in de omgeving, de eigen familie van de auteur. Werk van Zielens werd vertaald in het Duits, Frans en Tsjechisch.

Werken:

Schoolkolonie (1920); Het jonge leven (1927); Robert, zonder Bertrand! (1929); De roep (1931); De gele roos (1933); Nu begint het leven (1935); De dag van morgen (1938); Op een namiddag in september (1940); Te laat voor muziek (1941); Lees en vergeet (1941); Herinneringen van toen... (1942 en 1943); Terug tot de bron (1944); Alles wordt betaald (1945); Menschen als wij... (1946).

Uitgaven:

E. Willekens (ed.), Moeder, waarom leven wij? (1971); Idem (ed.), Het duistere bloed (1971).

Literatuur:

P. Kenis, Een overzicht van de Vl. Letterk. na Van Nu en Straks (1930), met bibl. van R. Roemans; E. de Bom, F. de Backer e.a., Gedenkboek L.Z. (1946); H. Lampo, L.Z. (1958); G. Schmook, `Tegen sinecuren, voor royaal mecenaat', in Al moeite om niets? (1966); E. Willekens, Het dossier L.Z. (1971).

[G. Schmook en red.]