De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Wessem, (Jacques) Constant van

Nederlands (roman)schrijver en essayist ('s-Gravenhage 25.4.1891-Wassenaar 21.12.1954). Was van 1916-1922 redacteur van Het Getij en van 1924-1939 van De Vrije Bladen. Ook maakte hij enige tijd deel uit van de redactie van het tijdschrift De Filmliga. Zijn streven naar vernieuwing bracht hem dicht bij de expressionisten; zijn aandacht ging echter vooral naar de functionaliteit van de taal, zoals deze in de nieuwe zakelijkheid werd beklemtoond.

Het dynamische en het tempo verleenden aan zijn proza een lichtvoetige snelheid zoals daarvoor in de Nederlandse literatuur weinig bekend was. Een sterke muzikaliteit gaf het een gevoelige, wat nerveuze toets. Zijn belangstelling voor de geschiedenis richtte zich vooral op het begin van de 19de eeuw. Daarbij was hij een typisch stadsmens, met een voorkeur voor Parijs. Naast muziekkritieken schreef Van Wessem biografieën over componisten, o.a. Claude Debussy (1920) en Liszt (1931) - waarvan in 1948 een uitgebreide druk verscheen onder de titel Galop chromatique. Roman van romantische tijden - en studies over musiceren en de geschiedenis van de muziek (Moderne Fransche musici, 1928). Ook uit zijn historische verhalen en romans blijkt dat Van Wessem vooral geboeid was door persoonlijkheden. Dit betreft o.a. De ijzeren maarschalk. Het leven van Daendels, `soldat de fortune' (1932) en Jacht op Bonaparte. Een Talleyrandroman (1940). Samen met C.J. Kelk publiceerde hij onder ps. Frederik Chasalle het dichtbundeltje Lampions in den wind (1921) en enkele toneelstukken, die aan de commedia dell'arte doen denken: De terugkeer van Don Juan of de Alcalà'sche moordverwarring (1924) en Harlekijn (1932). Ook vertaalde hij samen met hem en E. Vergé Ubu koning, van A. Jarry. Van de in zijn eigen tijd spelende romans zijn te vermelden: Celly, Lessen in charleston (1931, 1937²) en Margreet vervult de wet (1936). Vooral de bijzondere stijl en het beeldgebruik van de eerste maakten zo'n indruk dat Marsman bereid was een inleiding te schrijven bij de tweede druk; de tweede roman heeft als onderwerp de bewustwording van de vrouw. Van enig literairhistorisch belang is zijn roman Slauerhoff. Een levensbeschrijving (1941) en Mijn broeders in Apollo (1941), dat herinneringen bevat. In 1951 ontving hij de Marianne Philipsprijs.

Werken:

Gustav Mahler (1920, 1925²); 300 negerslaven (1935); De Ruyter (1937, 1941²); De princelijke hand (1938), openluchtspel; Koning-Stadhouder Willem III (1939).

Literatuur:

C.J. Kelk, `Herinneringen aan C.v.W.', in Maatstaf (1955); C.J.E. Dinaux, in Herzien bestek (1974); H. de Vries, `In memoriam C.v.W.', in Kritiek als credo (1980); H. Leferink, in R.T. Segers (ed.), Lezen en laten lezen (1981).

[H.A. Wage en G.J. van Bork]