De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Visscher, Maria Tesselschade

Noordnederlandse dichteres (Amsterdam 25.3.1594-ald. 20.6.1649). Jongste dochter van Roemer Visscher. Werd gedoopt onder de naam Marritgen; haar tweede naam ontving zij van haar vader ter herinnering aan het zware verlies aan schepen dat hij op 24 december 1593 bij Tessel had geleden. Haar opvoeding was als die van haar zuster, even voortreffelijk als modern. In 1623 huwde zij de zeeofficier Allard Crombalgh (gest. 1634), waarna zij in Alkmaar woonde. Daarvoor had zij in `'t Saligh Roemers huys' op veel kunstenaars een grote indruk gemaakt door haar uiterlijk en haar veelzijdige begaafdheid (o.a. op Bredero, die haar in 1616 zijn Lucelle opdroeg). Weduwe geworden, was zij van de Muiderkring, naast gastheer Hooft, het gevierde middelpunt. Haar overgang tot de rooms-katholieke kerk had bij sommige van haar vrienden - vooral bij Huygens, maar ook bij Hooft en Van Baerle - veel weerstand ontmoet. Alleen Vondel kon haar hierin steunen; voor hem werd zij de `(Alckmaersche) Eusebia', aan wie hij zijn Peter en Pauwels (1641) opdroeg; twee jaar daarvoor had hij haar al zijn Electra `opgeofferd'.

Jarenlang had zij zich beziggehouden met de vertaling van Tasso's Gerusalemme liberata, waarvan echter slechts één strofe, in een brief aan Barlaeus, bewaard bleef. Zij had ook het plan om Marino's Adone te vertalen. Evenals Huygens en Hooft, de twee hoofdfiguren van het maniërisme in de Nederlanden, stond zij sterk onder invloed van Marino: het precieuze woordspel, de gedurfde beeldspraak, de gezochte paradoxen en antithesen spraken haar zeer aan. Dit blijkt uit een twintigtal brieven en een klein aantal gedichten die bewaard zijn.

Haar leven, dat haar in de laatste jaren vooral ook veel lichamelijk leed bracht, bood aan versch. schrijvers stof tot romantisering (zo Alberdingk Thijm in Verspreide verhalen en Portretten van Joost van den Vondel).

Uitgaven:

J.A. Worp (ed.), Een onwaerdeerlycke vrouw. Brieven en verzen van en aan Maria Tesselschade (1918, fasc.-uitgave 1976); M.C.A. van der Heijden (ed.), 't Hoge huis te Muiden. Teksten uit de Muiderkring (1972).

Literatuur:

J. van Vloten, Tesselschade en hare vrienden in 1632-1649 (1852); J.F.M. Sterck, Oorkonden over Vondel en zijn kring (1918); A. van Gool, `Tessela - Thessala - Tesselschade', in Vondeljaarb. (1949); P. Brachin, Études de littérature néerlandaise (1955); L.C. Michels, Filologische opstellen, ii-iv (1958-1964); P. Minderaa,

[p. 603]

Opstellen en voordrachten uit mijn hoogleraarstijd (1964); S.F. Witstein, Funeraire poëzie in de Nederlandse renaissance (1969); B.C. Damsteegt, `De schonckensonnetten', in Tijdschr. v. Nederl. Taal- en Letterk., 96 (1980).

[W.J.C. Buitendijk]