De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Visscher, Anna Roemers

Ook Anna Roemer Visschers(dr.), Noordnederlandse dichteres (Amsterdam wsch. begin 1584-Alkmaar 6.12.1651). Oudste dochter van Roemer Visscher. Het is onzeker of zij katholiek of hervormd is gedoopt. Aangezien in elk geval haar moeder hervormd was, zal zij in hervormde geest zijn opgevoed. Het onderricht dat haar vader haar liet geven, was voortreffelijk: zij leerde Frans en Italiaans, voorts glasgraveren (waarin zij een grote naam verwierf), schilderen, borduren, zingen, musiceren en zwemmen. Na de dood van haar moeder (1619) verzorgde zij een tijdlang de huishouding in `'t Saligh Roemers huys'. Zij was bevriend met vrijwel alle belangrijke dichters van die tijd, maar voelde zich het meest aangetrokken tot Cats (die in 1618 zijn Maechdenplicht aan haar opdroeg), Heinsius en Simon van Beaumont, bij wie zij in 1622 in Middelburg logeerde. Huwde in 1624 met de hervormde baljuw en dijkgraaf van de Wieringerwaard of De Nieuwe Zijpe, Dominicus Boot van Wesel. Haar tweede zoon liet zij te 's-Gravenhage in de katholieke kerk dopen (1626).

In diezelfde tijd (tussen 1624 en 1630) schreef zij een lofdicht op Stalpart van der Wiele's Lof-sanghen van de heyligen. Over de tijd van haar overgang naar of hernieuwde aansluiting bij de rooms-katholieke kerk staat niets vast. (Haar man werd

[p. 602]

katholiek na 1629.) In 1640 ging zij naar Brussel om daar haar beide zoons naar een jezuïetenschool te brengen en vertoefde enige maanden te Antwerpen in de kring van Balthasar Moretus. Verbleef ook daarna herhaaldelijk in de Zuidelijke Nederlanden: te Brussel, Antwerpen en Leuven (geïntroduceerd bij Erycius Puteanus). In 1646 woonde zij met haar gezin te Leiden, waar haar man en haar zoons studeerden.

Bij haar leven is slechts een klein deel van haar werk in druk verschenen. In 1620 gaf zij een gewijzigde en vermeerderde herdruk uit van haar vaders Sinnepoppen (1614), door haar o.m. voorzien van puntige disticha: Roemer Visschers zinne-poppen; Alle verciert met rijmen, en sommige met proze (herdr. 1669, 1678). Een klein aantal gedichten van haar hand werd gedrukt in de Zeeusche Nachtegael, die naar aanleiding van haar bezoek aan Zeeland werd uitgegeven (1623), en ook in bundels van anderen. Haar overige werk is in de 19de en 20ste eeuw geleidelijk in hs. te voorschijn gekomen en uitgegeven. Zij vertaalde naar de derde druk (1602) de Cent emblemes chrestiens (1571) van de hugenootse dichteres Georgette de Montenay, onder de titel Honderd christelijke zinnebeelden, in 1854 voor het eerst uitgegeven.

Haar poëzie, over het algemeen middelmatig, doet haar naam als `wijse Anna' eer aan: moralistisch en stoïcijns christelijk. Door Vondel, Huygens, Cats en anderen werd haar werk hemelhoog geprezen; zij was een tweede Sappho, een tiende Muze, een vierde Gratie enz., maar dit gebeurde vooral omdat zij de eerste Nederlandse dichteres was die haar bewonderaars kenden.

Uitgaven:

M.D. de Bruyn (ed.), Gedichten van Anna Visscher en Maria Tesselschade Visscher (1851); N. Beets (ed.), Alle de gedichten van A.R.V, 2 dln. (1881); F. Kossmann (ed.), Gedichten van A.R.V. (1925); C.W. de Kruyter (ed.), Letter-juweel (1971).

Literatuur:

J. Scheltema, Anna en Maria Tesselschade, de dochters van Roemer Visscher (1808); H.E. Moltzer, A.R.V., letterkundige studie (1879); J. Belonje, `Het nageslacht van A.R.V.', in Jaarb. Centraal Bureau Genealogie, 31 (1977); L. Rens, `Rubens en de literatuur van zijn tijd', in Dietsche Warande & Belfort, 122 (1977); H. de la Fontaine Verwey, `Gerard Thibault en zijn "Académie de l'épée"', in Idem, Uit de wereld van het boek, dl. 3 (1979); B.C. Damsteegt, Van Spiegel tot Leeuwenhoek (1981); M.A. Schenkeveld-van der Dussen, `A.R.V.': de tiende van de negen, de vierde van de drie', in Jaarb. Mij der Nederl. Letterk. 1979-1980 (1981).

Zie ook Maria Tesselschade Visscher en Roemer Visscher.

[W.J.C. Buitendijk en P.J. Verkruijsse]