De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Toonder, Jan Gerhard

Nederlands romanschrijver en journalist (Rotterdam 18.7.1914). Broer van de striptekenaar en -schrijver Marten Toonder. Voer korte tijd op zee en studeerde enige tijd economie te Rotterdam. Reisde veelvuldig naar Ierland en verbleef geruime tijd op Ibiza. Toonder voorzag in zijn onderhoud als reclametekstschrijver en free-lance journalist.

In 1939 debuteerde hij met de roman Een man zet door, het begin van een omvangrijk en sterk gevarieerd oeuvre waarin veel autobiografische elementen een rol spelen. Hij beoefende een breed scala aan genres: hij schreef romans die in de vertellerstraditie staan, experimentele romans, streekromans (bijv. Eiland in de verte, 1959), historische verhalen, verhalen voor damesbladen en science-fictionromans (bijv. Opstaan op zaterdag, 1966). Voorts schreef hij in samenwerking met Anthonie West over astrologie in Het astrologische argument (1971).

Onder de pseudoniemen Jan Nielsen en Gerard Spiegel schreef hij tal van verhalen voor versch. periodieken. Zijn roman De tijger in de staart (1969) vertoont kenmerken van de detectiveroman, maar bevat ook occulte trekken. Het boek verscheen onder het ps. Jurgen Abel. Het meest bekend werd het als boekenweekgeschenk in 1970 gepubliceerde verhaal Kasteel in Ierland. Sterk anekdotisch en autobiografisch zijn de romans De dronken kanarie (1975) en De spin in de badkuip (1976). In 1981 verscheen De hartjacht, het gevarieerde verhaal over een eiland in de Middellandse Zee dat eigendom wordt van een projectontwikkelaar.

Werken:

Vreemdeling in Babylon (1941); Schipper naast God (1944); De schuld (1947); Het puin aan de Rotte (1947); Vanaf dit moment (1948); Gevecht om genade (1948); Heksenest (1954); De oudste ochtend (1960); Vlagge in de nacht (1960); Hannibal en de ratten (1963); Blijf zitten waar je zit (1965); Hier klopt iets niet (1970).

Literatuur:

P. de Wispelaere, in Facettenoog (1968); M. van Rooy, in Haagse Post (8.3.1975).

[G.J. van Bork]