De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Schurer, Fedde

Fries dichter en prozaschrijver (Drachten 25.7.1898-Heerenveen 19.3.1968). Aanvankelijk timmermansknecht, vervolgens onderwijzer te Lemmer, waar hij in 1930 werd ontslagen vanwege zijn pacifistische opvattingen, een `schoolkwestie' die landelijk de aandacht trok. Van 1930-1946 werkzaam bij het openbaar lager onderwijs te Amsterdam, daarna tot zijn pensionering hoofdredacteur van het dagblad Heerenveense (later: Friese) Koerier. Was in 1936-1937 lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland voor de Christelijk Democratische Unie (cdu) en van 1956-1963, toen hij in Heerenveen woonde, voor de Partij van de Arbeid lid van de Tweede Kamer. Kwam in 1951 andermaal landelijk in het nieuws wegens belediging van een kantonrechter die een beklaagde niet had toegestaan Fries te spreken. De tijdens de behandeling van de zaak-Schurer in de Friese hoofdstad uitgebroken relletjes zijn de geschiedenis ingegaan als Kneppelfreed (knuppelvrijdag) en hebben bijgedragen tot het van regeringswege treffen van maatregelen ter verbetering van de positie van het Fries o.a. in het onderwijs.

Als strijdbaar en geëngageerd lyricus heeft Schurer zich grote populariteit verworven. De kerken in Friesland heeft hij aan zich verplicht door zijn vertaling van zowel het psalm- als het gezangboek: Frysk Psalm- en Gesangboek (1955). Voor de ontwikke-

[p. 521]

ling van de Friese literatuur na wo ii is het door hem opgerichte maandblad De Tsjerne (1946-1968; voortzetting van het illegaal verschenen periodiek De Rattelwacht, 1944) van grote betekenis geweest. Schurer ontving in 1945 een regeringsprijs voor zijn Nederlandstalige verzetspoëzie en in 1949 de Gysbert Japicxprijs voor zijn It boek fan de Psalmen (1947) en zijn bijbels drama Simson (1945), waarvan een Nederlandse vertaling verscheen, evenals van het toneelstuk Bonifatius (1954).

Schurer vertaalde ook poëzie van o.a. Heinrich Heine (Heinrich Heine. Oersettings út syn dichtwirk, 1931), J.W.F. Werumeus Buning en R.M. Rilke (Opheind en trochjown = Opgevangen en doorgegeven, 1966). Zijn autobiografie, De bisleine spegel (= De beslagen spiegel; 1969), werd eveneens in het Nederlands vertaald. Brood op het water (1963) is een keuze uit zijn Nederlandstalig journalistiek werk.

Werken:

Fersen (1925), p.; Utflecht (= Uitvlucht; 1931), p.; Op alle winen (= Op alle winden; 1936), p.; Fen twa wâllen (= Van twee wallen; 1940), p.; Vox humana (1949), p.; Fingerprinten (= Vingerafdrukken; 1955), p.; Beam en bast (= Boom en bast; 1963); verh.; Efter it nijs (= Achter het nieuws; 1966), p.; De gitaer by it boek, 2 dln. (= De gitaar bij het boek; 1966 en 1969), bijbelse p.

Uitgave:

Samle fersen (1974), met inl. van D.A. Tamminga.

Literatuur:

A. Wadman, in Frieslands dichters (1949); Skriuwers yn byld, dl. ii (1970); D.A. Tamminga, in Jaarb. Mij der Nederl. Letterk. (1973-1974); F.S. op en út (1975); K. Dykstra, Lyts hânboek fan de Fryske literatuer (1977); Sj. van der Schaaf, Skiednis fan de Fryske biweging (1977); T.J. Steenmeijer-Wielenga en F. Dam, `Hark ris, Fedde', in Us Wurk, 31 (1982).

[F. Dam]