De Nederlandse en Vlaamse auteurs

[p. 516]

Schimmel, Hendrik Jan

Nederlands dichter en (toneel)schrijver ('s-Graveland 25.6.1823-Bussum 14.11.1906). Vestigde zich in 1842 in Amsterdam, waar hij kantoorklerk werd. Hij was (1863-1878) directeur van de Amsterdamsche Crediet Vereniging.

Schimmel begon zijn loopbaan als toneelschrijver: in 1847 werd zijn drama Twee Tudors opgevoerd in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Daarna volgde Joan Woutersz. (1847), waarmee zijn naam als toneelschrijver werd gevestigd en dat opgedragen was aan zijn vriend en beschermer Jacob van Lennep. Zijn vroege toneelstukken zijn alle op historische stof gebaseerd, en daarmee is Schimmel de enige in Nederland die in het voetspoor van de romantiek het historische drama consequent beoefende. Hij trok daardoor de aandacht van Potgieter, die een studie over zijn werk schreef in De Gids (1850) en hem uitnodigde als mederedacteur (1851-1867). In De Gids verschenen talrijke bijdragen van Schimmel, zoals in feuilletonvorm zijn omvangrijke roman Mylady Carlisle (1861-1863). Hij is als redacteur o.a. verbonden geweest aan de Nederlandsche Volksalmanak, Nederland en Elsevier's Maandschrift.

Naast historische drama's, waaronder opvallen de in vijfvoetige rijmloze verzen geschreven Napoleon Bonaparte (1851) en Struensee (1868), schreef hij ook burgerlijke drama's, zoals Jufvrouw Bos (1878). Zijn eerste roman verscheen in 1855: De eerste dag eens nieuwen levens; daarna kwamen er nog vele uit, zowel met historische als met eigentijdse stof. Als zijn belangrijkste romans in het historische genre worden Mary Hollis (3 dln., 1860) en Mylady Carlisle (4 dln., 1864) beschouwd. Sinjeur Semeys (3 dln., 1875) en De kapitein van de lijfgarde (3 dln., 1888) gaan door voor zijn beste romans met contemporaine stof. Meer dan in de toneelstukken en romans van andere schrijvers uit dezelfde tijd ziet men Schimmel aandacht schenken aan de psychologie en karakterontwikkeling van de hoofdpersonen.

Zijn hele leven ijverde hij voor de verbetering van de opvoeringspraktijk van het Nederlands toneel en hij was vele jaren voorzitter van de vereniging `Het Nederlandsch Tooneel'.

Werken:

Giovanni di Procida (1849), t.; Schuld en boete (1852), t.; Verspreide gedichten (1852); Bonaparte en zijn tijd (1853), r.; Sproken en vertellingen (1855); Een Haagsche joffer (1856), r.; Nieuwe gedichten (1857); Het kind van staat (1859), t.; Leidens ontzet (1862), p.; Het gezin van baas Van Ommeren (1870), r.; Herfstloover (1871), p.; Thorbecke-cantate (1876), p.; Herinneringen (1878), r.; De kat van den Tower (1880), t.; De vooravond der revolutie (1886), r.; Innerlijk leven (1889), p.; Jan-Willem's levensboek (1896), autobiogr.; Het zonde-kind (1898), r.

Literatuur:

J. ten Brink, Geschiedenis der Noord-Nederlandsche letteren in de XIXde eeuw, dl. ii (1888); B. Hunningher, Het dramatische werk van S. in verband met het Amsterdamsche toneelleven in de 19e eeuw (1931); C.M. de Beaufort, De historische romans en novellen van H.J.S. (1943); W. Drop, in Verbeelding en historie (1958, 1979³).

[M. Mathijsen]