De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Romein, Jan Marius

Nederlands geschiedkundige (Rotterdam 30.10.1893-Amsterdam 16.7.1962). Studeerde en promoveerde (1924) te Leiden; sloot zich aan bij uiterst linkse kringen en werd na veel oppositie in 1939 hoogleraar te Amsterdam.

In zijn werk, dat deels een principieel-polemisch, deels een populariserend karakter heeft, treft een vermenging van marxistische maatschappijkritiek en eerbied voor de nationale cultuurtradities: Erflaters van onze beschaving (samen met Annie Romein-Verschoor; 3 dln., 1938-1940).

Overtuigd van de relativiteit van elk historisch oordeel achtte hij een zekere objectiviteit bereikbaar door te denken `in opdracht van de tijd'. In het panorama der Nederlandse historiografie was Romein de tegenpool van Geyl, ook toen hij zich na wo ii vooral bezig hield met de grondslagen van de historiografie, door hem `theoretische geschiedenis' genoemd en met de cultuurtheorieën van Toynbee.

Werken:

Dostojewskij in de westerse kritiek (1924); Byzantium (1928); Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen (1932); Machten van deze tijd (1932); De lage landen bij de zee (1934), samen met Annie Romein-Verschoor; Het onvoltooid verleden (1937); De biografie (1945); In opdracht van de tijd (1945); Tussen vrees en vrijheid (1950); Carillon der tijden (1953); In de ban van Prambanan (1954); Eender en anders (1964).

Literatuur:

B.W. Schaper, in Jaarb. Mij der Nederl. Letterk. (1963-1964), met bibl.; A. Romein-Verschoor, Omzien in verwondering, 2 dln. (1970-1971).

[G. Stuiveling]