De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Jonctijs, Daniël

Noordnederlands dichter en schrijver (Dordrecht 1609 of 1610-Rotterdam febr. 1654). Studeerde filosofie en medicijnen te Leiden.

Debuteerde als dichter in 1639 met een bundel petrarkistische erotische poëzie, Roseliins oochies, ontleedt (herdr. in 1712), 60 verzen waarvan 28 origineel zijn, 30 bewerkt naar de Ocelli (1579) van Janus Lernutius en twee naar Basia van Johannes Secundus. In 1641 volgde Hedensdaegse Venus en Minerva of twist-gesprek tusschen die zelfde, een hekeldicht in alexandrijnen. Daar zijn ironie niet begrepen werd door de Dordtse theologen werd hij van het Avondmaal afgehouden. Daarop schreef hij in proza Apologie of gedrongen onschuld; roerende zyn misduide Hedensdaegse Venus en Minerva (1642).

Had zich al in 1638 een strijder tegen de heksenwaan betoond in Verhandelingh der toover sieckten (herdr. 1646). In 1646 stelde hij zich te weer tegen de Dordtse arts Johan van Beverwyk in Der mannen opperwaerdigheid beweert... tegens de vrouwelyke lofredenen van Dr. J.v.B. Zijn bekendste prozawerk is De pyn-bank wedersproken, en bematigt (1651), waarmee hij zijn tijd ver vooruit was. Postuum verscheen in 2 delen (1666, herdr. 1699) Tooneel der jalouzijen, een uitvoerig werk met seksuele en huwelijksvoorlichting.

Uitgave:

H.M. Labberté, D.J.' Roseliins oochies (1877).

Literatuur:

C. Ypes, Petrarca in de Nederl. letterkunde (1934); A.P. Braakhuis, `D.J., Roseliins oochies vergeleken met de "Ocelli" van J. Lernutius', in Nieuwe Taalg., 45 (1952); P. Minderaa, Opstellen en voordrachten uit mijn hoogleraarstijd (1964); A.P. Braakhuis, `D.J., Pasquilschrijver', in Hand. Kon. Zuidnederl. Mij, 19 (1965); A.K.H. Moerman, Dordtse dokter en dichter (1980).

[W.J.C. Buitendijk]