De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Heije, Jan Pieter

Nederlands dichter (Amsterdam 1.3.1809-ald. 24.2.1876). Studeerde medicijnen te Leiden, waar hij in 1832 promoveerde op een proefschrift De morbis qui mentales dicuntur, en was tot 1857 arts te Amsterdam, waarna hij zich uitsluitend aan poëzie, muziek, sociaal werk en filantropie wijdde. Samen met A. Drost werkte hij mee aan De Vriend des Vaderlands, was redacteur van De Muzen en later medewerker aan De Gids.

Verwierf grote populariteit als dichter van kinderliederen. Zijn romantische aanleg en streven naar volksopvoeding bracht hem tot het bewerken van een aantal middeleeuwse liederen. Hij volgde Duitse teksten na, maar schreef daarnaast zeer veel oorspr. `volksdichten', die echter het spontane karakter van echte volkskunst missen, maar populair werden door de muziek van J.J. Viotta (bijv. `Heb je van de zilveren vloot wel gehoord?'). Zij bezingen vaderlandse, huiselijke en religieuze thema's.

Heije bekommerde zich verder om de volksgezondheid, het volksonderwijs en de muzikale opvoeding van het volk.

Werken:

Kinderen. Een dichterlijke krans (1853); Al de kinderliederen (1861); Al de volksdichten, 2 dln. (1865); Uw Koninkrijk kome (1873); Innigst leven eens dichters, 2 dln. (1874).

Uitgaven:

Gedichten (1944), bloeml.; Een bloemlezing uit de volksgedichten (1971; 1980²), ingel. door M. van der Plassche.

Literatuur:

J.A. Alberdingk Thijm, Levensbericht van J.P.H. (1877); L.J.Th. Wirth, Een eeuw kinderpoëzie. 1787-1878 (1926); A.J.M. Asselbergs, Dr. J.P.H. of de kunst van het leven (1966); P.H. Schröder, `De dichterlijke weldoener. J.P.H.', in En met zo'n juffertje ging dominee trouwen (1968); L. Ross, `Het karretje op de zandweg', in Soma, 3 (1971-1972); G. Hekma, `Homoseksualiteit: van zonde tot geaardheid', in Spiegel historiael, 15 (1980).

[J. Smeyers]