De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Heremans, Jacob Frans Johan

Vlaams filoloog, criticus en politicus (Antwerpen 27.1.1825-Gent 13.3.1884). Belangrijk voor de vernederlandsing van het middelbaar en hoger onderwijs. Was sedert 1845 als leraar Nederlands verbonden aan het Atheneum te Gent en wist er de oprichting van de Vlaams-vrijzinnige studentenvereniging `'t Zal wel gaan' te bewerken. Sedert 1854 belast met het moderne Nederlandse taal- en literatuuronderwijs aan de universiteit aldaar; publiceerde er studies over spraakkunst, spelling en metriek, handboeken, tekstuitgaven en bloemlezingen die veel herdrukken beleefden. Het bekendst bleef de Nederlandsche dichterhalle, een bloemlezing in 2 dln. (1858-1864). Werd wel de pionier van de Germaanse filologie in Vlaanderen genoemd.

Zat in de redactie van versch. tijdschriften, o.a. van het Nederlandsch Museum (vanaf 1874) en was actief als liberaal politicus in provincie- en gemeenteraad, waar hij Nederlands sprak, het peil van het volksonderwijs probeerde op te voeren en de taalsituatie te verbeteren.

Als criticus geniet hij nog alleen bekendheid door zijn afwijzende houding ten aanzien van het werk van Gezelle. Hij is niet vrij te pleiten van een zekere vooringenomenheid tegenover de taalparticularisten.

Werken:

Beknopte Nederduitsche versificatie (1846); Beknopte Nederduitsche spraekleer (1846); Drie levenswijzen (1846); Levensschets van den dichter K.L. Ledeganck (1847); Levensschets van J.Th. van Ryswyck (1850); Levensschets van Prof. G.B. David (1868); Hoffmann von Fallersleben en de Nederlandsche letterkunde (1874).

Literatuur:

L. Roersch, in Annuaire Académie (1886); W. Rogghé, in Gedenkbladen (1898); P. Fredericq, in Schets Vlaamse Beweging, dln. ii en iii (1906 en 1908); J. van Bergen, in Hand. Zuidnederl. Mij v. Taal- en Letterk. en Gesch., 5 (1951); H.J. Elias, in Gesch. Vlaamse Gedachte, iii (1964); L. Valcke, in Encyclopedie Vlaamse Beweging, i (1973); L. Troch, `Een vergeten figuur. J.F.J.H.', in Hand. Kon. Zuidnederl. Mij v. Taal- en Letterk. en Gesch. 1981, 35 (1982).

[A. Deprez]