Gruuthuse-handschrift

Belangrijk Middelnederlands handschrift, genoemd naar Lodewijk van Brugge, heer van Gruuthuse (gest. 1492), wiens wapen in het handschrift voorkomt. Het is een perkamenten codex van 85 bladen, ca 1350 te Brugge geschreven, en bevat 147 liederen met melodieën (waaronder 41 rondeelliederen) en 22 gedichten. De meeste liederen en gedichten zijn anoniem; drie gedichten, nl. Aen Maria, Salve Regina en Een goed exempel, kunnen met zekerheid aan Jan van Hulst worden toegeschreven. Het handschrift bevat o.a. de beroemde liederen Wi willen van den kerels zinghen (Kerelslied), Egidius, waer bestu bleven en Aloeette, voghel clein. Naar een onder het Beierse gravenhuis heersende mode zijn sommige liederen Middelhoogduits getint (`potjesmiddelhoogduits').

Het handschrift heeft deel uitgemaakt van de beroemde bibliotheek van Lodewijk van

Brugge, waarvan thans nog ruim 160 handschriften bekend zijn, waaronder nog vijf andere in het Middelnederlands.

Literatuur:

W. de Vreese, `Het Gruuthuse-handschrift', in Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk., 59 (1940); B.H. Erné, `Rondeelliederen in het handschrift van Gruuthuse', in Bundel opstellen van oud-leerlingen aangeboden aan prof. dr. C.G.N. de Vooys... (1940); J.F. Gessler, `Tekstverbeterende aantekeningen op Oud-vlaamse liederen en andere gedichten uit het Gruuthuse-handschrift', in Den Gulden Passer, N.R., 18 (1940); A.L. de Vreese, `Het "Salve Regina" van Jan van Hulst', in Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk., 64 (1946); K. Deleu, `Tekstkritische aantekeningen bij de Gruuthuse-liederen', in Album Edgard Blancquaert Gedenkschrift (1958); Idem, `Wie schreef de Middelhoogduits getinte liederen in het Gruuthuse-handschrift?', in Spiegel der letteren, 3 (1959); Idem, `Het achtste Gruuthuse-gedicht', in Idem, 5 (1961); K. Heeroma (ed.), Liederen en gedichten uit het Gruuthuse-handschrift, i (1966), m.m.v. C.W.H. Lindenburg; B.H. Erné, `De Forestier van de Witte Beer in het Gruuthuse-handschrift', in Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk., 88 (1972); K. Heeroma, `Andermaal "Die Blomkin van Brugge"', in Idem, 88 (1972); J. Deschamps, Middelnederl. handschriften uit Europese en Amerikaanse bibliotheken (1972²), met bibl.

[J. Deschamps en J. Reynaert]