De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Delf, Dirc van

Middelnederlands schrijver (Delft ca 1365-?). Trad te Utrecht in de orde der dominicanen en doceerde theologie aan de universiteiten van Erfurt (1396) en Keulen (1403). Vervulde hoge functies in zijn orde en werd o.a. in verband met het westerse schisma en de verslapte regeltucht aangesteld als vicaris van de kloosters in Gent en Ieper (1399). Eind 1399 werd hij door hertog Albrecht van Beieren naar Den Haag geroepen om de functie van hofkapelaan te vervullen. Na de dood van de hertog (dec. 1404) is het spoor van Dirc van Delf verloren gegaan.

Voor de vorst en zijn familie, het hof en in het algemeen alle `wairlike lude' (wereldlijke lieden) schreef hij zijn monumentale Tafel van den kersten ghelove (ca 1404), een handboek over de godgeleerdheid, aangepast aan een lekenpubliek en volgens een praktische methode, waarbij geloofs- en zedenleer als het ware dooreen zijn gestrengeld en waarbij liturgie en exempels niet worden verwaarloosd.

Voor de systematische rangschikking der hoofdstukken volgt hij Thomas van Aquino's Summa. Zijn hoofdbron is het Compendium theologicae veritatis van zijn ordegenoot Hugo Ripelin van Straatsburg (13de-14de eeuw), een van de beste handboeken op dit gebied. Ook maakte hij gebruik van Petrus Lombardus en Ludolphus van Saksen. De exempels werden vnl. ontleend aan de Legenda aurea van Jacobus de Voragine (ca 1255). Ondanks deze

[p. 165]

afhankelijkheid heeft Van Delf er toch een eigen, zelfstandig geheel van gemaakt, met een heel specifiek karakter.

Zijn grote verdienste ligt in het feit dat hij de scholastiek in het Nederlands heeft geïntroduceerd, in een heldere, beeldende en vaak innige taal, waarbij hij dikwijls taalscheppend te werk moest gaan.

Blijkens de vele, vaak fraai versierde hss. was de Tafel zeer populair, zelfs in Duits taalgebied.

Uitgave:

L.M.F. Daniëls (ed.), Meester D.v.D., O.P. Tafel van den kersten ghelove, 4 dln. (1937-1939), met inl. en comm.

Literatuur:

L.M.F. Daniëls, Meester D.v.D. Zijn persoon en zijn werk (1932); S. Axters, in Scholastiek lexicon (1937); J. Deschamps, Midelnederl. handschriften uit Europese en Amerikaanse bibliotheken, dl. 2 (1972).

[R. Lievens en J. Reynaert]