Rood paleis

[p. 244]

Hendrik Lorrewa

Het stond er in zijn potloodschrift op den scheurkalender van zijn slaapkamer. Hij moest het den avond tevoren hebben geschreven, maar herinnerde het zich niet. Even glimlachte hij. Het deed denken aan een beroemdheid wier optreden werd aangekondigd. Het kon ook een goochelaar wezen. Of het kon eenvoudig de komst van een kwakzalver beteekenen.

‘Vanaf heden Hendrik Lorrewa’.

Hij dacht dat hij in het vervolg misschien niet vaak meer zou lachen. Misschien zou hij vaak lachen, maar anders in elk geval. Hij veroorloofde zichzelf dezen glimlach. Het handgebaar liet hij achterwege.

Hij ging naar een barbier, niet den gewonen. Hij deed zijn snor afscheren en zijn haar korten. Terwijl hij lag onder het servet was de oude Adam niet in hem dood. De projectie van zijn nieuwe persoonlijkheid kwam tot stand door middel van handen die werkten met brillantine en haarplakmiddelen. Hij ging weg. Hij trapte op het haar dat rond hem lag.

De volgende dagen was hij druk in de weer. Hij ging naar Haarlem en verkreeg van het provinciaal gouvernement een reispas, een

[p. 245]

groot vel papier, statig gezegeld, bedrukt met een formulier in het fransch. Toen bezocht hij den franschen consul te Amsterdam, tot tweemaal toe. Den tweeden keer trof hij het er even vol, hij gaf zijn pogingen op, hij zou er zoo wel komen.

Zijn plan stond vast. Hij ging zich melden bij het fransche vreemdelingenlegioen. Zijn plan stond vast. Hij had geen bewondering voor den overweldiger die met stalen colonnen België onder den voet liep, die de keiwegen rood verfde met het slijtsel van honderdduizenden schoenzolen. Of wel, hij had een intellectueele bewondering, geen liefde. Toch dreef hem niet persoonlijke gehechtheid aan den franschen bodem, niet de afkomst van vluchtelingen van daarginds uit vroeger eeuwen.

De Nederlander Hendrik Lorrewa, vrij man, niemand rekenplichtig, zou meestrijden voor het behoud der latijnsche cultuur. Eerstdaags reisde hij naar Engeland, vandaar zou hij wel zien met een boot over te steken naar een fransche haven. De rest kwam vanzelf. Hij had ook geld. Hij zou desnoods het voorrecht der uniform koopen door een offer aan de vreemde schatkist.

Zijn vader merkte de verandering, en vroeg. Hij was ten slotte vader, en had een instinct

[p. 246]

van bezorgdheid. De zoon gaf een ontwijkend antwoord. Hij zou het later vertellen.

Hij stelde orde op zijn zaken. Zijn kantoorbureau zat volgepropt met zijn particuliere aangelegenheden. Hij ging nu alle paperassen nakijken en verdelgen.

Temidden van deze bezigheden kwam de zwarte Tijs binnenvallen. Een derden keer liet hij zich niet afschepen, dat zat niet in zijn aard. Hij liep zonder meer naar boven, zonder kloppen het privé-kantoor binnen. Reeds wilde hij zich verontschuldigen, want hij kende den man niet die daar gebukt stond over een tafelblad bedolven onder papier. Toen ontdekte hij het aan de opkijkende oogen.

- Verdomd, kerel, Henri, wat beteekent dat?

De ander had wrevelig opgezien. Zijn blik klaarde. Hij kwam naar voren.

- Het beteekent dat ik voortaan Hendrik heet.

Het Lorrewa zei hij er niet achter, met een rest van valsche schaamte.

Er was een moment de verslagenheid die het onbegrijpelijke meebrengt. Er was een korte gedwongenheid daar de ander zich niet liet uithooren. Maar zwarte Tijs stak te vol. Het kon onmogelijk verzwegen worden. Hij stond

[p. 247]

al gauw weer overeind. Het moest worden medegedeeld onder lichaamsbeweging. Hij beende door de kamer, gal in het gele oog.

Zijn tijd was gekomen. Je zoudt het zien, de auto werd het vervoermiddel van den nieuwen tijd. Als de oorlog maar even wou duren, als ze mekaar maar niet in zes weken hadden kapotgeschoten. Hij had kennissen die zich erg vèrziende waanden, ze hamsterden levensmiddelen. Hij niet, hij hamsterde auto-onderdeelen, heele wagens als het kon, banden, olie, benzine. Zijn firma had voor een schuifje een verlaten fabriek gekocht, even buiten de stad, een klein gebouw met een groot erf. Op het erf liet hij tanks graven van cement. Een schip met benzine was uit Amerika onderweg. Een deel van de lading was door zijn firma besproken. Je zoudt het zien, alle prijzen gingen omhoog loopen. Er lag hier nog een partij effecten van hem in depot. Het moest worden verkocht. Zijn heele kapitaal ging in de affaire. Zijn compagnon deed hetzelfde. Hendrik zei:

- Ik heb vroeger wel eens gedacht, je reikt naar de overkant. Dat is niet waar, je bènt de overkant. Je bent nooit aan deze kant geweest. De eeuw had op jou nooit vat kunnen krijgen.

Tijs bleef staan. Hij begreep het wel zoowat.

[p. 248]

Het lag op zijn lippen te vragen: en jij? Er was iets dat zijn vraag weerhield. Er was ook iets dat hem weerhield afscheid te nemen. Hij zag den ander weer duidelijk, en vond hem vreemd, veraf, niet meer van de zakenwereld, nauwelijks nog van de menschenwereld. Hij zei alleen:

- Ik ga dan nog even naar Helmstrijd. Nou, saluut.