Gedichten
(1861)–Pieter Joost de Borchgrave–
Auteursrechtvrij
[pagina 45]
| |
Den invloed Der Onwaerdeerbare Vriendschap.Toegewyd aen de rhetoristen van Lokeren,Toen zy door veertien Nederlandsche genootschappen op hunnen Schouwburg om prys lieten vertoonen: Trazimus en Timagenus, treurspel in vyf bedryven, gevolgd na het fransch van Dubuisson, door J.J. Anteunes, van Gent, den 19 april 1789. Amicus verus protectio fortis; qui autem invenit illum, invenit thesaurum. Wist Batos kundig kroost aen Y, aen Amstelstroomen,
Na 't voorbeeld van het oude en glinsterende Roomen
Te kluyst'ren oog en hart aen zyn nog nieuw Tooneel
Bezwalkt van yslykheên, van moord, van Staetskrakeel;
En, zag men thans, vol waen, die schrand're Batavieren
Zich 't onverwelkb're groen der keurigst' eerlauwrieren
Om hunnen schedel slaen, met luyster, met gezag
Als d'eelste diadeêm, en moeyste flonkerbag;
| |
[pagina 46]
| |
Wat spoort my op myne onervaerne Lier te zingen
Uw onbesproken roem, o wakk're Dorpelingen!
Die de Kunstbroeders met de fiere Ridders paert,
En tot een broederstoet z'in uwe zael vergaert?
'T is uw Tooneel, waer steeds verbroed'ring vind behaegen,
Waer moord, verraed, noch nyd, noch wraek word voorgedraegen,
- Misdaeden handgeklapt door 't koopryk Amsterdam, -
Maer waer slechts prykt die Deugd, die uyt den Hemel kwam
Om God tot eer, om evenmensch tot vreugd te strekken,
En 't reynste zielgenot den sterveling te ontdekken.
Neen, geene onmenschlykheên, geen snoode heuveldaên
Maer Vriendschaps zuyv'ren gloed ziet men hier 't hart verzaên.
Hier rilt noch yst de ziel by heuvelen van lyken,
Hier doet geen dolk den mensch in 't rookend bloed bezwyken;
Hier zal geen moordklaroen, geen bulderend metael,
Geen buy van bomm' of lood, geen bliksemende stael
Geen naêr of dof gegil de minste yzing baeren.
Daer, waer men Vriendschap ëerd, ducht men nooyt krygsgevaeren;
Van haer gewyden troon die hutst van allen kant
Van gloeyenden robyn, saffier en diamant,
Die schynt met glimmend goud en paerlengreyn bestoven
Waervoor al d'eerglans zwicht der ondermaensche hoven,
Vloeyt, mild en ongestoord, op hen die Haer zyn trouw
Als 't ware een' honingstroom, een geur van frisschen dauw.
MedeasGa naar voetnoot(1) tooverzucht zwaeyd hier in 't oog der volken
Aen geene Hecaté, vorstin der helsche kolken,
Een' heylloos wierook toe, om zich in Jasons bloed
| |
[pagina 47]
| |
Door scherp en venig gif, door onderaerdschen gloed,
Door schyn van ted're min, door laege helsche streken
Met meer geweld en klem in stilt' te mogen vreken,
Noch moord, door geen gevloekte hand, haer schryend wicht
Waervoor den mensch verbleekt, en de Natuer verschrikt.
Op uw Tooneel zal nooyt een Gothschen Aran daegen
Dien geessel van zyn land, dien vloek van bloed, van maegen
Wiens hart van trotsheyd klopt op wraek, op gruweldaên,
Die spot met prael en gloor, die schimpt op lauwerblaên
Ten ware hy die ontdekt door stroopen en vernielen,
Door twist, door landverraed, door mart'len en ontzielen,
Door vuyge dartelheyd, door heyligschendery,
Door all's wat bootst en zweemt na bloed of dwinglandy.
Neen, zulk geen wangedrocht of dolle moordarpyen
Verkropt aen bloed en merg, aen woede, aen tooveryen
Doogt gy niet aen den voet van Vriendschaps gouden troon.
Die Deugd zoo plegtiglyk door kunst en redentoon
Gestaeft op uw Tooneel in 't aenzien aller volken,
Kaetst hier haer zuyv'ren glans door 't zwerk der held're wolken;
Zy blyft vol gloed gegrift, als in een goude plaet
Voor vreemd, voor nagebuer, voor Vorst, voor onderzaet.
De Vriendschap die gy laet op uw Tooneel vertoonen
Gloort als een' heldre zon, blyft by ons Kampers woonen,
Want 't is haer heylig vuer, haere onwaerdeerb're kracht
Die ons, in uwe Zael, tot deez' vereening bracht.....
Ach! moog myn laege Nymph, zoo zwanger van gebreken
Nu slechts een oogenblik door Vondels veder spreken,
Hoe blonk uw Schauwburgkunst aen 's Hemels starrentrans
Met lauwren overdekt, omstraeld van roem, van glans!...
Zoo ooyt een Broederschaer heylwensching moogt ontvangen
| |
[pagina 48]
| |
Zoo een Tooneel met loov'ren ooyt moogt zyn omhangen,
Zoo ooyt de Vriendschapskracht in vollen luyster blonk
En aen den evenmensch en troost en wellust schonk;
'T is dit uws bloeyend Dorps', daer sints een reeks van jaeren
De ryke koopmanschap van d'eelste akkcrwaeren
Haer vlugge wieken slaet, en stort in overvloed
Uyt haeren ryken schoot een zee van weelde en goed.
Want voor uw Kring waer d'ondeugd altyd word bestreden,
Waer men slechts hulde doet aen Broedermin, aen zeden,
Moet 't uytgeleerd Atheen, het prachtig Amsterdam
Het oude en kundig Room, hoe groot van naem en fam',
Ver zwichten, zoo 't jaer zwicht voor d'eyndelooze eeuwen;
Hier zullen geene woeste tygers, panters, leeuwen
Met menschen worstelen, om 't bloedig ingewand
Ten boezem uytgescheurd, met kaeken scherp van tant,
Met klauwen krom van punt te kletsen aen de steenen;
Hier zal men breyn, noch bloed, noch half verplette beenen
Zien spatten, als weleer, in Roomes renbaen - neen!
- Uw kring is slechts gebauwd om 't hart door Deugd te knêen. -
Kunstbroeders! moog uw vlyt in deez te wufte tyden,
Toen men zoo jammerlyk de Vriendschap wilt bestryden
En bonzen in het puyn met onweerstaenb'ren hoon,
Door liefdegloed gesterkt, den lesten Nero doôn,
En, in elks hart en ziel een' Vriendschap op doen daegen
Waervan het nakroost zelf zal eeuwiglyk gewaegen,
Die gulle Vriendschap, die Trazim en Timogeen
Doorgriefde, en hunne ted're boezems smolt in een!
Men zou veel min verraed, veel min vermomde treken,
Veel min geheym gevley met helsch venyn bestreken,
Zien warren onder 't kleed van Vriendschaps tederheyd,
| |
[pagina 49]
| |
Waer door Eylaes! eer broeder zelf soms word verleyd...
- Doch, schoon gy door uw kunst en waerde Schouwtooneelen
Die uytgebreyde pest, die zielziekt' niet kont heelen,
Noch slechten tot den grond haer ingekantert kwaed,
't Geen Vorst, en Vaderland, en Kerk en Ryk beschaed;
Laet yver, tyd, noch zweet uw edlen drift bepaelen,
Op dat der Viendschapskracht de tintelende straelen
Ontbranden meer en meer en kluysteren 't gemoet,
Zoo zy in Timageen en in Trazimus doet.
Gaet voort, kunstlievend Gild, Tooneel en Handboogbroeders!
Voegt u den eernaem toe van waere Vriendschapsvoeders;
Zwaeyd aen die Hemeltelg in eerbied, in ontzag
Den êelsten wierook toe die men ooyt denken mag.
Laet nooyt een Roomsch gebruyk op uw Tooneelen plegen,
Blyft voor de Vriendschap slechts en dag en nacht genegen;
Toen zal die reyne Deugd, als eene heldre baek,
Bestraelen geest en hart, in foltring en vermaek,
En toen zal ieder van uw' echten roem gewaegen
Tot spyt van die, als dol, aen grootsche lauwren knaegen.
1788. |
|