Den oorspronck, begin ende aenvanck der Nederlandtscher oorlogen
(1617)–Pieter Christiaenszoon Bor–
AuteursrechtvrijGeduyrende de regeringe vande Hertoginne van Parma, de Hertoge van Alba ende eensdeels vanden groot Commandeur
V. Liedt.Inhoudende int corte 'tgeheel Inhout des vijfden boecx, of het tweede by tijde des Hertogen van Alba: Opte voys vanden negenden Psalm, Heer ick wil u wt 'shertschen gront.
Ga naar margenoot+ DIe Hertoge van Alba boos,
Tirannich ende Goddeloos,
Doet neerstelick in alle hoecken,
Des Princen goetgunstige soecken.
Ga naar margenoot+ De nieu Bisschops hy voorts in voert,
Waer deur het volck seer wert ontroert,
D'Inquisiti wil hy inprenten,
Met oock het Concili van Trenten.
Ga naar margenoot+ Hy eyscht privilegien schoon,
Dat sy hem daer af doen betoon,
Ga naar margenoot+ En laet seer vele menschen dooden,
Om die Religi wt te rooden.
| |
[pagina 23]
| |
Die Provoost, of Roo-roede Spel,Ga naar margenoot+
Was lang geweest der Geusen quel,
Die wert na sijn bevel gehangen,
Ende heeft loon na werck ontfangen.
De Prince treckt naer Vranckrijck toe,Ga naar margenoot+
Om weldoen was hy nimmer moe,
Die Hertoch van Tsweebrug comt t'sterven,Ga naar margenoot+
Hier deur hy veel swaerheyts ging erven.
De Prince van Conde comt om,Ga naar margenoot+
Daer werden gegaen gangen crom,
So wel aen d'een als d'ander zijden,
De som seer ongeluckich strijden.
Die Paus die seynt een gulden swaert,Ga naar margenoot+
Dat Duc d'Alf niet sou zijn vervaert,
Om die Ketters te doen ontlijven,
Die by 't Geloof stantvastich blijven.
De Coningin comt inden ban,Ga naar margenoot+
Van Engelandt deur 's Paus gespan,
Om haer wt haer rijcken te stooten,
Maer Godt heeft haer willen vergrooten.
Duc d'Alba maeckt hem oock party,Ga naar margenoot+
Brengt d'Engelsche Coopman int ly,
Hy doetse vangen ende spannen,
D'Engelsche goeden wt 'tLandt bannen.
Daer tegen die Coningin wijs,Ga naar margenoot+
Maeckt de Neerlantsche goeden prijs,
'Tschijnt ter oorloch te willen loopen,
D'ontschuldige het meest becoopen.
| |
[pagina 24]
| |
Ga naar margenoot+ Elck maeckt om 'tseerst schoon syne baen,
Ga naar margenoot+ Doch d'Oorloch die wert wederstaen,
Hoe wel daer vele lijden schade,
Men accordcert met goeden rade.
Ga naar margenoot+ Die Staten die werden vergaert,
Duc d'Alf wreed' gierich van aert,
Eyscht schatting groot boven vermogen,
Om 's Lants rijckdom te doen wtdrogen.
Ga naar margenoot+ Den hondersten penninck voor eens,
Van geest'lick en waerlick alleens,
Van onroerend' en vaste goeden,
Om sijn Spaengaerts in weeld' te voeden.
Ga naar margenoot+ Daer boven den twintichsten noch,
So dickwils die sonder bedroch,
VVerden vercocht, naer elcx behagen,
Oock wt noot droefheyt en clagen.
Ga naar margenoot+ Daer toe den tienden penninck met,
Van eetbaer waren, mager, vet,
Alle goeden die int Landt comen,
Te wagen, zee, revieren stroomen.
Ga naar margenoot+ Hier door was al het volck ontstelt,
VVant elck bemint sijn lieve gelt,
Ga naar margenoot+ Die Staten waren seer beladen,
Ootmoedich sochten sy sulcx t'ontraden.
Ga naar margenoot+ Maer hy wilde daer straff met voort,
Maeckte sich selven heel gestoort,
Tegens die hem hier tegenspraecken,
Elck vreesde sijn toorne te smaecken.
| |
[pagina 25]
| |
Maer die Geest'licheyt t'Vtrecht koen,Ga naar margenoot+
Wilden 's Hertochs wille niet doen,
Seyden, dat hy na haere wetten,
Op haer geen schatting en mocht setten.
Hier deur sent hy Spaengaerden veelGa naar margenoot+
In Stadt, behalven op't Casteel,
Die Geest'lijck en Waerlicke quellen,
Als oft waren Conincx rebellen.
Voorts roept hyse voor sijn Bloet-raet,Ga naar margenoot+
Leyt Haer, en d'Ed'len, op mesdaet
Gequetster majesteyt bedreven,
Met al de Magistraten even.
Maer sy verantwoorden haer claer,Ga naar margenoot+
Met reden, recht, wetten, voorwaer,
Dan het en mocht hen al niet baten,
'Twaren partijen die daer saten.
Die oordeelden naer haer manier,Ga naar margenoot+
Niet rechtvaerdich noch goedertier,
Maer soot den Hertoge mocht lusten:
VVaer deur niemant mocht zijn in rusten.
De geest'lijcke Collegien saen,Ga naar margenoot+
VVerden voor gepriveert verstaen,
Van het voorsitten inde Staten,
Haer stemmen mosten sy naerlaten.
D'Edelen van 'tvoornoemde Landt,Ga naar margenoot+
Verclaert hy oock tot haerder schandt,
Niet meer te mogen daer verschijnen,
Om daer te stemmen haer meer pijnen,
| |
[pagina 26]
| |
Ga naar margenoot+ Aengaende 'tlichaem vander Stadt,
Seyt hy verbeurt te hebben plat,
Haer privilegien, vryheyden,
Oock van Stadts incomen te scheyden.
Ga naar margenoot+ VVant het wert al geconfisqueert,
Daer toe werden sy gepriveert,
Van het stemmen ende besluyten,
Inde Staten, na haer Statuyten.
Ga naar margenoot+ Hier wt so canmen mercken vast,
Hoe veel hy op de cleene past,
Als hy Staten soo Catholijcke,
Derf aentasten, met sulck practijcke.
Ga naar margenoot+ Sy appelleren aen haer Heer,
Die sentse totten Hertoch weer,
Diese te meer gaet tormenteeren,
So datse niet weten waer keeren.
Ga naar margenoot+ Vier Pastooren werden gedoot,
Deur haet, nijt, en bitterheyt groot,
Sy hadden Christum aengehangen,
Sy waren lang geweest gevangen.
Ga naar margenoot+ De eene was van Yselmont,
Ga naar margenoot+ En d'ander van Monster goet ront,
Ga naar margenoot+ De derde was Pastoor tot Schagen,
Ga naar margenoot+ De vierd'hadt te Lier derven wagen.
Ga naar margenoot+ Sy storven vroom, cloeck, wel bedacht,
Hebbende al 'taertsche veracht,
Om met Gode euwich te leven,
Diesy voor al wilden aencleven.
| |
[pagina 27]
| |
Hier deur, en deur meer boosheyt snoot,Ga naar margenoot+
Wert tegen hem den haet so groot,
Datmen weerom begint te dencken,
Om hem al om te mogen crencken.
Men hout met den Prince verstant,Ga naar margenoot+
Aenslagen veel aen allen cant,
Begintmen weer te practiseeren,
Om verlost t'zijn van 'tschatten, scheeren.
Schepen ten Oorloch toegerust,Ga naar margenoot+
Comen aen die Neerlantsche cust,
Nemen dagelicx schepen en goeden,
Op plaetsen daerment niet vermoeden.
Herman Ruyter, stout onversaecht,Ga naar margenoot+
Heeft lijf, eer, en leven gewaecht,
En Louvesteyn 'tSlot ingenomen,
Dan 'tis hem seer qualijck becomen.
De Coningin van Spaengien sterft,Ga naar margenoot+
Sijn susters dochter hy verwerft,
Die hy tot sijn Con'gin gaet maecken, Ga naar margenoot+
Daer veele seer vreemtlijck af spraecken.
Tot Spiers was een Rijcxdach geraemt,Ga naar margenoot+
Daer 'sRijcx Vorsten waren versaemt,
De Neerlanders deden haer clachten,
Sochten hulpe om te versachten.
In Vranckrijck wert vrede gemaeckt,Ga naar margenoot+
En 'tbitter Oorloge gestaeckt,
De Hugenoten vryheyt kregen,Ga naar margenoot+
Maer daer was bedroch in gelegen.
| |
[pagina 28]
| |
Ga naar margenoot+ Graef van Lodrons volck mutineert,
Kregen gelt, 'tscheen gepardonneert,
Maer sy werden listich bedrogen,
Gestraft, gedoot, naeckt wtgetogen.
Ga naar margenoot+ God die seynt eenen watervloet,
Daer deur veel beesten onverhoet,
Menschen, huysen, landen, verdrincken,
Dies lieten veel den moet heel sincken.
Ga naar margenoot+ Duc d'Alb' nochtans nergens op past,
Doet in Neerlandt groot overlast,
Wil vertooning noch clachten hooren,
Maer stopt hertneckelick sijn ooren.
Ga naar margenoot+ Dies soecktmen hulpe ende troost,
In 'tnoorden, zuyden, west ende oost,
Om den Duc wt het Landt te drijven:
D'aenslagen meest verlooren blijven.
Ga naar margenoot+ VVant den tijt was noch niet vervult,
Dies mostmen noch hebben gedult,
Tot datse naer lange om draven;
VVeer comen in behouden haven.
Ga naar margenoot+ Maer die Prince vroom, cloeck en vroet,
Blijft stantvastich hout goeden moet,
Dat hy tot sijn voorneming sal raecken,
Al stonden seer sober sijn saecken.
Ga naar margenoot+ Daer tegens den Hertoch vol pracht,
Meent hy heeft den Prins t'onderbracht,
Dat hy geen mid'len sal becomen,
Om hem te doen beven of scromen.
| |
[pagina 29]
| |
Doch Goods wond'ren hy niet aensiet,Ga naar margenoot+
Die den grooten, licht brengt tot niet,
En den cleynen haest can verhoogen,
Want alles staet in Goods vermogen.
Iaer-dicht op't innemen van het Huys te
Louvesteyn.
herMan rVIIter CLoeCk ten bosCh geboren,
heeft LoeVesteIIn IngeCregen en VerLoren.
|
|