Geschiedenis van Leuven. Geschreven in de jaren 1593 en 1594

Die binnenvesten ende poorten vander stadt Loven.aant.

Die binnenvesten vander voers. stadt Loven, gelijck ons de auctentijcke scriften leeren, wordden ierst gemaeckt anno 1156, hoe wel nochtans datter sommighe poorten vele ouder schijnen te zijn, te wetene die opde

[p. 184]

hoochde vande stadt liggen, als de Wolffspoorte, Sinte Quintens oft Proeffstraet binnen poorte, ende Sinte Machiels oft Hoelstraet binnen poorte, alwaer de kercke van Sinte Machiels, anno 1105, es opgebout geweest, ende alsoo 51 jaeren ouder dan de voers. binnen vesten; waeromme tvoers. niet geheel waer en schijnt te wesen, want te presumeren es dat de poorten ende de vesten al op eenen tijt zijn gemaeckt geweest. Sommighe scrijven oock dat de binnen vesten van Loven, anno 1161, eerst begonst waeren te maecken, ende de kercke van Sinte Machiel, opde Hoelstraet binnen poorte, anno 1165 daernaer; dwelck wel te gelooven es de voers. poorte eer gemaeckt te zijne dan de voers. kercke.

De poorten opde andere zijde vande stadt Loven gelegen, te wetene vande Heijliegegeest poorte, streckende naerden noorden ende westen, totte Redinghen poorte, en schijnen soo oudt niet te zijn, als de voers. poorten, doer oorsaecke, dwelck te gelooven es, van den waeterachtigen gront, ende overvloedicheijt van waetere, daermede de selve zijde bevrijdt was, alleer de groote Spuije gemaeckt wordde, ende daer zijn in alles 11 binnen poorten te wetene:

1.	De Wolffspoorte.
2.	De Redingen poorte.
3.	De Broeckstraet oft Liemingen poorte.
4.	De Minnebroederen poorte.
5.	De Biestpoorte.
6.	De Minnepoorte.
7.	De Borchstraet binnen oft Boogaerden poorte.
8.	De Steenpoorte.
9.	De Heijliegegeest oft Dorpstraet binnen poorte.
10.	Sint Machiels oft Hoelstraet binnen poorte, ende
11.	Sinte Quintens oft Proeffstraet binnen poorte.

Van welcke voers. poorten de Heijliegegeest poorte ende de Biestpoorte, ten tijde vande commotie vanden meijere Peeter Coutereel ende vande gemeijnte, zijn affgeworpen geweest, anno 1360; waeraff de Biest poorte, anno 1382, wederomme gemaeckt wordde, ende waeren daervan boumeesters oft commissarissen Hendrick Vanijs ende Jan Colaij, ende costen de stadt Loven 278 ½ Peeters ende 25,896 l., 4 stuijvers paijements.

Anno 1363, in julio, begonst men de Schockpoorten, inde binne poorten, te Loven, te maecken.

Ende int jaer 1402, wordden de voers. Biestpoorte gehooght ende de cappe daer op gestelt, ende cost de stadt Loven 34 assijs Peeters ende 42339 l. 17, stuijvers paijements. Ende de Heijliegegeest poorte wert wederomme gemaeckt, anno 1383, ende waeren de commissarissen daervan Bastijn vanden Steene ende Goordt Roeloffs, ende cost der stadt Loven 133 ½ Peeters ende 25,321 l., 9 deniers paijements.

Rontsomme de voers. binnen vesten staen vele schoone stercke torrens, in getaele van 31, dienende tot defentie vande selve stadt, waervuijt men mercken kan dat Loven, hier voermaels, eene stercke stadt geweest es, jae onwinbaer, ten tijde als men gheene donderbussen oft geschut en was vindende. Die graeven, grachten oft wallen ende mueren vande voers. binnevesten, van aende Heijliegegeest poorte, treckende naerden oosten ende zuijden, totte Redingen poorte, zijn vuijter maeten diepe ende hooghe, soo dat de stadt van dijer zijden niet lichtelijck te beclummen en was. De voers. binnen vestens buijten mueren gedraegen 148 ½ roeden, daeromme staen 413 ½ bogen; de andere zijde vande voers. stadt, te wetene vande voers. Heijliegegeest poorte, strekende naerden noorden ende westen, totte voers. Redinghen poorte, es al meestendeel waeterachtich, doerde armen vander Dijlen, die daerontrent hunnen loop hebben, met vele fonteijnen ende grachten. Ende was hier voermaels de selve zijde, bijnaer al int waetere totte revieren genoempt de Voere toe; alsoo datter maer eene plaetse in effecte te bewaeren en was, te wetene die vande Boogaerden poorte totte voers. Heijliegegeest poorte, om datse daer soo sterck niet en was noch soo hooghe van wallen als op de andere zijden, ende oock egeene berghen daerbij liggende, omde selve te defenderen.

Anno 1409, 26 junij, wert overdraeghen ende geordonneert dat voertaene de commoengemeesteren ende raet der stadt van Loven altoos tot der stadt binnen poorten ende binnen vesten zullen versien ende doen versien, alsoo dat zij die altoos houden zullen ende doen houden in goeden staete, ende die niet laeten vervallen noch nievers te niet gaen in egeender manieren. (Libro 9, folio 9^o).