Gemmarum et lapidum historia

Natura, vires & facultates Topasii vulgaris seu Chrysolithi veterum. Cap. LXVI.

NAturae solaris, cuius speciem aliquo modo refert haec gemma aureo suo colore, est. ⁺Proinde vt aurum ac sol vitalis facultatis fomentum est; ita Chrysolithus, timores enim nocturnos, & melancholiam minuere atque depellere, intellectum confortare, molestisque insomniis aduersari, daemones terrere & fugare, pusillanimitatem stultitiamque auferre, sapientiam, animique constantiam promouere, ac à fascinationibus ferentem tueri, brachio sinistro alligatus, aut è collo suspensus, auroque inclusus, creditur. Refert Cardanus in libro de admirandis curationibus mira de Chrysolithi viribus his verbis. ⁺Caesarem Palauicinum aliumque nobilem ex oppido Gallerati, melancholia & comitiali morbo alternatim (quorum vnus iam quindecim diebus cum febre; Palauicinus alter iam sex mensibus, sed sine febre, verum cum clamoribus) laborantes, & frustra à medicis vexatos, somniferis lotionibus capitis, solo potu, pulueris Chrysoliti ex vino, in octo dierum spacio, sic liberaui, vt nunquam morbus redierit. ⁺Praeter dictas facultates, sanguinem vulneribus applicatus sistit, ac libidinis oestrum compescit. Chrysolitus tritus & potatus asthmatis & orthopneae paroxismos mitigat. Has vires omnes, multi non huic chrysolito, sed praecedenti gemmae, nempe illi gemmae, quae nunc chrysolitus appellatur & è viridi colore aureus est attribuunt. Frigidae & siccae naturae est, vt omnes gemmae. Hoc peculiare habet quod sub lingua detentus sitim febrientium extinguat.

+ Ad melancholiam.

+ Ad comitialem.

+ Ad sanguinis profluuia.