Gemmarum et lapidum historia

Vires, facultates & proprietates smaragdi. Cap. LIII.

SMaragdus vt omnes gemmae frigidae & siccae est temperaturae, ob id omnem alui sanguinisque fluxum & praecipuè dysenteriam ebibitus sistit, teste Auenzoare, nec refert an à mordaci humore an à veneno ortum habuerit. ⁺Propinantur ad venena, dysenteriam aluique fluxum, sex grana in pollinem redacta cum aqua aliqua cordiali, vt tormentillae, acetosae, nympheae vel boraginis. Quibus haustis extemplo aeger, si venenum sumpserat, cordis anxietates, animique defectus patitur: quos si exceperit sudor & somnus liberatur 10. horarum spacio. ⁺Eadem dosi sumptus, venenatis morsibus animaliumque puncturis, pesti febribusque pestilentibus medetur.

Inter amuleta praecipue commendatur smaragdus. ⁺Nam si è puerorum collis pendeat, eos ab Epilepticis paroxismis tutari creditur; digitis etiam gestatus comitialem morbum impedire omnes authores asserunt, eamque habere facultatem, vt si morbus ita vehemens sit, vt superari à gemma non possit, eam in partes disfringi itaque vel tollere morbum, vel frangi quasi pugnando à potentiori deuicta. ⁺Coxae mulieris alligatus smaragdus partum accelerare, ventri appositus retinere, ori inditus haemorrhagiam sistere perhibetur. ⁺Ventri adhibitus indubitato dysenterias omnes, teste Antonio Guainerio, miraculi instar aufert, ac haemorrhoidum fluxum nimium compescit. ⁺E collo pendulus inanes timores ac daemones arcere fugareque creditur, ac haemitriteam febrem tollere. Memoriam etiam firmare, ac visum reficere & recreare à multis creditur. ⁺Communi etiam hominum opinione castitatis custos ac adulterii proditor existimatur, quod venereos actus illegittimos non ferat ac si peragantur in partes dissiliat. Verum id naturae (quae actum legittimum ab illegittimo non discernit) aduersari omnino videtur. Agricola si pendulus cutim tangat illius qui actum venereum exercet, disrumpi existimat. Id si in quouis actu, legittimo vel ille-

+ Ad venena, fluxus alui.

+ Ad morsus animalium.

+ Ad epilepsiam.

+ Partum accelerat & retinet.

+ Haemorrhagiam sistit.
Dysenteriam miraculose sistit.

+ Daemones & timores fugat.

+ Castitatem prodit.

[p. 101]

gittimo contingit, necesse est vel motum vel halitum seminalem in smaragdum agere, nisi metaphysica facultas ipsi insideat aliqua, quę nulla ratione inuestigari possit. Huiusmodi facultate daemones arcere, hominem ad secreta inuenienda habilem reddere, futurorum cognitionem dare, eloquentem efficere, ac opes augere, credere licet Christiano qui Dei in rebus naturalibus metaphysicas vires, potius admirari quam intelligere interdum debet.

⁺Ex smaragdis tinctura ad superius narratos affectus & morbos vtilissima spagirico artificio elicitur hoc modo. In ferreo vase puluerisatur, ac per linteum traiicitur, huic superfunditur spiritus vrinae qui aliquid phlegmatis adiunctum habet, vt colorem extrahat; spiritusque iterum distillatione aufertur, vt in fundo remaneat smaragdi extractum griseum, è quo tandem spiritu vini color smaragdi extrahitur. Variis casibus obnoxius est smaragdus. ⁺Facile enim à contactu duriorum gemmarum, ab aestu, igne, chalybe, aere, ab ictibus, & attritu laeditur. Id etiam smaragdo asscribitur, quod speculi instar rerum circunstantium ideas in se recipiat, ac intuentium oculis exhibeat. Neque hoc dicitur ignorasse Nero, qui gladiatorum certamina smaragdo conspexit. Existimo omne diaphanum si altera ipsius superficies nigredine vel materia aliqua exacte leuigata, vt visus radios non recipiat neque proprius color agnoscatur, idem efficere. Id probant puteorum aquae ligna, metalla leuigata, aliaque infinita quae omnia circumstantes species referunt. Dum enim radios visiuos non recipiunt ad species oppositas illi reflectuntur.

+ Tinctura Smaragdi.

+ Debilitas Smaragdi.