Logo DBNL
Gemmarum et lapidum historia (1609)

Gemmarum et lapidum historia

(1609)–Anselmus Boetius de Boodt–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Proprietates, qualitates & facultates Sapphiri. Cap. XLIII.

QValitate frigida & sicca praedita est sapphirus vt caeterae fere omnes gemmae. His facultatibus in puluerem leuem redacta, oculorum humiditates exsiccare, inflammationem arcere & extinguere coliriis adhibita aut butyro loto excepta, palpebrisque oblinitis superioribus, potest. Valet etiam puluis ad omnia alui profluuia, ad dysenteriam, fluxum haepaticum, haemorrhoidum, sanguinisque reiectiones, si intus sumatur cum aqua plantaginis, tormentillae, aut alia his affectibus propria. Integra saphirus fronti adhibita haemorragiam sistit ac inflammationibus applicata eas extinguit. In orbiculum redacta pisi magnitudine ac perpolita oculis imposita pulueres, culices, & quicquid in oculum cecidit aufert, inflammationem sedat, veteraque oculorum vitia omnia aufert & oculos à variolis & morbillis tutatur.+ Verum quotidie saepius imponi debet; Si saepius quis sapphirum contueatur, oculos ab omni iniuria defendet, ac ita tutabitur vt nihil illis aduersi contingere possit.

Puluis etiam exhibitus cum lacte, vlcera interna ac vulnera sanare perhibetur. +Ad cordis corroborationem praestantissimus est, proinde corpus vegetum membraque principalia integra conseruat. Pesti etiam omnique veneno febribusque malignis omnino aduersatur. Cor laetificat, Cardiacos ac melancholicos affectus quosuis lenit, tollitque. Ob hanc causam adhibetur antidoto de gemmis. Chimici in salem saphirum redigunt, quem putant longe maiores vires habere.+ Sapphirum enim duplo pondere sulphuris commixtam in calcem adurunt, quem deinde aqua stillatitia saepius abluunt rursusque exiccant, postea spiritu vini perfundunt ac macerant, tum rursus extillant, quodque in fundo remanet, iterum calcinant, distillantque toties, donec in vino eliquescat, niuis instar, tandem in coquendo sal prouenit quod in loco humido in liquorem & magisterium soluitur. +Alii tincturam saphiri & essentiam extrahunt, quam putant ad praedictos affectus praecipue autem ad venena & pestem cordisque roborationem esse praestantissimam. Calcinatur saphirus bis ac postea oleo vitrioli soluitur, Deinde spiritu vini essentia extrahitur, vt chymicis peritis notum est.

+Sapphirus gestata ab homine impuro & intemperante rebusque Venereis dedito fordescit ac nitorem amittit, vt aliae fere omnes gemmae, quae amissa pulchritudine adulterum & fornicatorem facile produnt. +Dicitur tamen Veneris tentigines gestata prohibere, ac scabiem minuere, carbunculorumque etiam pestiferorum ortum arcere; imo natos iam anthraces apposita, extinguere, & ne pestiferum halitum ad cormittant, ipsiusque spiritus inficiant impedire. +Tota enim natura putatur venenis resistere & cor mirifice recreare. idque adeo vehementer vt si vitro paruo includatur aranea, vitrique ori supraponatur sapphirus, illa breui intereat, verum id à me hactenus expertum non est. Inflammationibus, tumoribus, & inflationibus adhibita, eas, si

modo in principio adhibeatur reprimit. +Contusionibus etiam statim adhibita, ne inflammentur miraculi instar impedit. Verum contusa pars paulo fortius sapphiro premenda est.

+Si circa cordis arterias pendeat, febrium ardorem non parum mitigat, ac hominem continentem efficere dicitur, sacerdotibus & ecclesiasticis personis qui castitatem vouerunt ob id ad gestandum vtilissima censetur. S. Hieronymus in explicatione capitis 19. Prophetae Esaiae, portatum saphirum gratiam apud homines & principes conciliare, inimicos placare, incantamenta prohibere, carcere detentos liberare, ac iram Dei mitigare, affirmat. Verum existimare gemmam ac creaturam in creatoris sui summaeque maiestatis mentem & voluntatem quicquam agere posse nefas existimo; Non flectitur enim lapillis aut coloribus Deus, sed piorum precibus; quibus sua liberalitate & bonitate si ardentes fuerint, se flecti velle promisit. Virtutes etiam aliae ac hominum fauor diuino tantum auxilio hominisque industria comparantur.

+Fiorauantus Italus nobilis empiricus saphirum ad laetitiam summopere commendat, ac praeterea cordis affectus omnes miraculosè sanare asserit. Iubet autem saphirum in tenuissimum pollinem redigi, quem postea aceto forti & succo limonum soluit, ac solutionis ad praedictos affectus praebet cum essentia vini dragmam vnam, adiecto scrupulo olei vel tincturae extractae ex melle ac exigua quantitate syrupi violacei. Mihi sequens modus magis probatur. Accipe aceti terebinthinae vncias quatuor: in iis extingue quatuor aut plures ducatos vigesies, quo saepius eo melius, deinde in eo aceto solue saphiri puluerem, huic solutioni adde spiritus è melissa cum q. essentia vini extracti vncias duas ac syrupi violacei scrupulum vnum, aquaeque theriacalis dragmam vnam ac croci scrupulum semis, omnibus commistis ac per mensem digestis praebe scrupulum vnum, non dubito quin effectum nobilissimi medicamenti sis admiraturus.

+Oleum saphiri multi ad praedicta commendant. Sed plerunque aegros decipiunt chymici impostores. Noui enim quendam quicum magni à magnatibus fieret hic in Bohemia, multis carissimo precio pro saphiri oleo, obtruderet camomillae oleum, id enim si certo modo distilletur oleum praebet saphiro omni colore pulchius, sed neque hoc sincerum camomillae oleum est, sed alterius rei. floribus camomillae adiungunt oleum album seu spiritum terebinthinae ac satis magnam portionem salis armoniaci factitii, hanc mixturam vesicae aeneae indunt huicque aquam communem addunt, deinde extillant aquam & oleum prorsus vulgari & communi modo. Aqua extillata, oleum in superficie sua saphiro colore simile continet; id oleum terebinthinae est oleo camomelino iunctum (nam herba ipsa aut flores herbae aliquid olei praebent) sed color à sale armoniaco est, qui ex aere exugens colorem eum oleo indidit. Aetate si diu seruetur oleum, coloris perit, ac postea manifeste odor ipsius terebinthinae depraehenditur. Quia multi hac ratione decipiuntur, & aliqui chimici tam imperiti sunt, vt putent colorem à chamemelo proficisci, placuit hic

imposturam & fucum vel errorem chimicorum detegere. Qui non credit salem armoniacum ceruleum colorem efficere vasi aeneo imponat adiecta calcis viuae aqua, ac depraehendet se paucis diebus vltramarino similem colorem habere. Solent agirtae aquam saphiream, vt vocant, ad oculorum omnia vitia praestantissimam ex dictis simplicibus conficere. Primum calcem viuam extinguunt vulgari aqua, quam, vbi resederit calx, decapulando puram colligunt, ac in ea parum salis armoniaci soluunt.+ Id vbi solutum exacte fuerit, in praedicta calcis aqua; eam in aeneam peluim coniiciunt, quae vbi per noctem in pelui steterit saphiri colorem conquirit, ac in vitro seposita, diaphana est, & ad omnia fere oculorum vitia, imo ad vlcera quaeuis mundanda vtilissima. Cancrum, ambustionem, aliaque multa vitia etiam haec aqua sanare perhibetur; Oculis aliquot guttae tantum imponuntur, quia si multum salis habeat aut multum ex aere, mordicat. Si parum habuerit plus imponi oculis potest. Si multum aeris habeat, etiam pelles oculorum aufert, si nimis acris fuerit, aqua rosarum vel feniculi dilui potest.


Vorige Volgende